γράφει ο Αγαπητός Ξάνθης, αρχιτέκτονας
Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ (αρσενικό γένος) και Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ (θηλυκό γένος), σε μια σχέση ΑΓΑΠΗΣ (Η περίπτωση του 2ου σχετικού Συνεδρίου της Ρόδου)
-Το περασμένο σαββατοκύριακο διεξήχθη το 2ο Συνέδριο Αρχιτεκτονικής και Τουρισμού στο νησί μας. στις φιλόξενες αίθουσες του ξενοδοχείου «ΡΟΔΟΣ ΠΑΛΛΑΣ». Με μια πλούσια θεματολογία παρουσιαστήκαν σκέψεις και έργα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, αλλά και του πολιτιστικού κεφαλαίου. Η αρχιτεκτονική μπορεί να αναπτυχθεί παντού και να αγγίζει όλη τη κοινωνική γκάμα από το χθες και το σήμερα έως και το άγνωστο αύριο.
Η έξυπνη σημερινή συμπεριφορά και η καινοτόμα κατασκευή (των smart cities) εξαπλώνονται μέσα από τη διαχείριση του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση ενέργειας αναδεικνύοντας τη σχέση ανθρώπου και φόρμας, πλαστικότητας και συμμετρίας.
Το πνεύμα της αντιμετώπισης του κτηρίου ως μονάδα και ως στοιχείο του Ο.Τ, από τη μέχρι πρότινος φονξιοναλιστική προσέγγιση περί λειτουργικότητας της (όλης) πόλης της προπολεμικής περιόδου έρχεται σήμερα να μορφοποιηθεί σε μια χωρική διάσταση χωρίς σταθερές, χωρίς σημεία αναφοράς. Σήμερα το κτήριο λειτουργεί πολλαπλασιαστικά, συνθετικά, αθροιστικά και το δίλλημα που αναδύεται είναι η ομοιότητα της σειράς ή η διαφορετικότητα της μονάδος στο σύνολο της mega-πόλης (?).
Και αυτή η διαφορετικότητα μήπως πηγάζει από την εσωτερικότητα, τη διαμόρφωση των γηγενών χώρων, τη μοναδικότητα της διακόσμησης του ενός δωματίου (πιλότος) για να καταστεί το ιδιαίτερο κύτταρο του κτηρίου ή από κάτι άλλο που αποφέρει μόνο κέρδος (?).
Αυτή η κυψέλη (το δωμάτιο) τώρα πλεόν γίνεται στοιχείο πειράματος σε συνδυασμό με την νέα τεχνολογία, σχηματίζει μια κουκίδα της γραμμής στο μεγάλο δίκτυο φωτισμού ή και της ψυχρο-θέρμανσης για να παρουσιαστεί το κεντρικό κτήριο ως μια αειφόρος οντότητα που θα καλύψει τα νέα προτεινόμενα μοντέλα, φτιαγμένα από τις απαιτήσεις της παγκοσμιοποίησης. Σήμερα το τοπικό επηρεάζει το παγκόσμιο και το παγκόσμιο συν-υπολογίζει το τοπικό σε μια κατεύθυνση συν-ανάπτυξης, σε ένα σχήμα complex και δικτύων όπως ένας πλανητικός ιστός της αράχνης.
Τα κοινωνικά δίκτυα, το ιντερνέτ, το twitter, το instagram γίνονται γραφή, σύμφωνα και φωνήεντα, τόνοι και περισπωμένες, μολύβια και πενάκια για τη θυσία της παραγωγής του μαζικού προϊόντος, της ακολουθίας των οριζόντιων κανόνων της αγοράς, της προσωποποίησης ενός τυποποιημένου πράγματος. Η νέα εποχή επιζητάει τον «global citizen» σε μια «glocalization» συμπεριφορά, που (ίσως) αυτή καθοδηγείται με το νέο τρόπο του «ευ πράττειν».
Όλα γίνονται πλέον πολυδιάστατα σε ένα πολυπολικό κόσμο.
Ο κόσμος αλλάζει και πρέπει και εμείς να συντρέξουμε, αλλιώς θα μείνουμε πίσω από τις εξελίξεις (…στην κρίση του καθενός).
Οι προβληματισμοί (μου) αυτοί αναπτύχτηκαν με θετικό πρόσημο βλέποντας τα σχέδια των Δημήτρη Κολώνη και Ζέττας Κοτσιώνη εκ μέρους του φημισμένου γραφείου της Zacha Hadid Architects, της Μαριάνθης Τάταρη εκ μέρους του γραφείου Unstudio, της Μαρίας Βαφειάδη του γραφείου MKV Design και των Wihelm Finger & Melita Skamnaki του γραφείου Bouble Decker.
Οι ομιλίες συνέθεσαν ένα ιδιότυπο καμβά όπου η τεχνολογία ωθεί την αρχιτεκτονική να παντρευτεί τον τουρισμό σε μια σχέση αλληλεξάρτησης και χωρικής τακτοποίησης χωρίς βέβαια να αποκλείεται η όποια μορφή τέχνης και φαντασίας του δημιουργικού αρχιτέκτονα.
Ο κύριος Μιχάλης Μαυρολέων του γραφείου A&M Architects παρουσίασε μελέτες από τα νησιά μας με την αρχιτεκτονική ισορροπία χώρου και θάλασσας στην κλίμακα της μεσογειακής διάστασης, χωρίς να μας αφήσει με τη «γεμάτη» γεύση από τα μεγάλα του έργα του εκτός χώρας.
Η κυρία Λένα Χ’’γεωργίου αρχιτέκτων, Προϊσταμένη από το Υπουργείο Τουρισμού, καλή συνάδελφος, παρουσίασε το θεσμικό πλαίσιο για τις τουριστικές επενδύσεις και εγκαταστάσεις, ο δε υπογράφων (Αγαπητός Ξάνθης, αρχιτέκτων) την άμεση σύνδεση της Παιδείας, του Περιβάλλοντος και του Πολιτισμού με τον Τουρισμό (η γνωστή κατά τον υπογράφοντα εξίσωση των: Π+Π+Π=Τ), ως απόφθεγμα μέσα από τα μαθήματα που διεξάγονται στο Μεταπτυχιακό Τμήμα του Πανεπιστήμιου Αιγαίου «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση».
Για να ολοκληρωθεί το διήμερο συνέδριο με την ενδιαφέρουσα παρουσία της κ. Φανή Βαβύλη, καθηγήτρια του Α.Π.Θ και πρόεδρο του UIA σε τρία ξεχωριστά κεφάλαια, που αφορούσαν τα τοπόσημα, τους εξελισσόμενους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς στη Ρόδο και διάφορες σημειώσεις από το θεραπευτικό τουρισμό.
Σε ακολουθία, ο κ. Βασίλης Κολώνας, καθηγητής αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας έκανε μια σπουδαία αναδρομή στην τουριστική πορεία του νησιού της Ρόδου από την ιταλοκρατία, μέχρι και τα τώρα για να μας θυμίσει έντονα το αρχικό τουριστικό θαύμα του ‘60 αλλά και την επιδείνωση της τουριστικής σημερινής εικόνας του νησιού.
Ο δε αντιπρύτανης του Πανεπιστήμιου Αιγαίου και διακεκριμένος φιλόλογος, Σπύρος Συρόπουλος, μας ταξίδεψε νοερά στις πρώτες μετακινήσεις από την αρχαιότητα μέχρι και το τέλος του 19ου αιώνα για να μας διδάξει ότι τα ταξίδι είναι μια κοινωνική πράξη με πολλές πτυχές.
Και τέλος οι δύο τελευταίοι ομιλητές, ο κ. Γιώργος Αναγνωστάκης μας αποκάλυψε τα εκλεπτυσμένα μυστικά του φωτισμού για μια ξενοδοχειακή μονάδα (lighting projects) και η κ. Βασιλική Καραδήμου με τον συνάδελφο της, την αυτοματοποίηση των μηχανολογικών εγκαταστάσεων και του ειδικού εξοπλισμού του ξενοδοχείου εκ μέρους της LG, όπου η τεχνολογία συναντά την αειφορία.
Σαν προλόγηση, ο Πρόεδρος του κεντρικού ΤΕΕ, κ Στασινός, μίλησε για το σχηματισμό μιας ολικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας όλων των υπο-σχεδίων και δεδομένων που άφορα τις συνολικές κατασκευές και παράλληλα επεσήμανε την επικίνδυνη διάβρωση που εμφανίζουν οι ακτές μας (δυστυχώς), ένα από τα συγκριτικά τουριστικά πλεονεκτήματα της χώρας μας.
Ο δραστήριος νέος πρόεδρος του Συλλόγου αρχιτεκτόνων νομού Δωδ/σου, Γεώργιος Σκιαδόπολους μίλησε για την πορεία των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών που έχουν πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά αλλά και για τους επερχόμενους ώστε να αλλάξει ριζικά το τοπίο σε μια ποιοτική, αισθητική πλευρά για τα νησιά της Περιφερείας μας.
Ο Α’ αντιπρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου, Γιώργος Τσέλιος αναφέρθηκε για τις δυσκολίες αλλά και για τις ευκαιρίες του ξενοδοχειακού επιχειρηματικού χώρου και τέλος ο πρόεδρος του ΤΕΕ-Δωδ/σου, Γιάννης Γλυνός για την αμέριστη αρωγή που προσφέρει το Τμήμα για κάθε αναπτυξιακή προσπάθεια.
Επίσης η κ. Γιασιράνη εκ μέρους της Περιφέρειας Νότιου Αιγαίου και ο κ.Παπασταματίου εκπρόσωπος του Επιμελητήριου Δωδ/σου, χαιρέτησαν εκ μέρους των συνδιοργανωτών, αποτυπώνοντας τη συνέργεια των φορέων της περιοχής.
Ο δε κ.Βασίλειος Μπαρτσόκας με την εταιρεία του «Designembassador.com», υποστήριξε την διημερίδα σε επίπεδο υλικοτεχνικό με σπουδαίο και επιτυχημένο τρόπο.
Δεν ξέρω εάν αποτύπωσα ορθά το γενικό προφίλ του 2ου Συνεδρίου Αρχιτεκτονικής και Τουρισμού, αλλά εκείνο που απέμεινε έστω και από μια υποκειμενική ματιά, είναι ότι υπάρχουν υγιείς δυνάμεις που νοιάζονται, ανησυχούν, προβληματίζονται για τον τόπο που μας φιλοξενεί.
Ξυπνάμε σιγά-σιγά, γιατί ο καναπές είναι βαρύς και φαρδύς, όμως η αγωνία για τη βιωσιμότητα περνάει μέσα από το σκίρτημα του αρχιτέκτονα, από την ματιά του αρχιτέκτονα, από την αισθητική του αρχιτέκτονα.
Γιατί Αγάπη και Αρχιτέκτονας είναι δύο μοναδικές λέξεις που ξεκινούν με το (Α), όχι το στερητικό αλλά το ελπιδοφόρο.
Οι αρχιτέκτονες είναι το εργαλείο για τη σύνδεση της φύσης με τον άνθρωπο, είναι το κλειδί για να αναγνωστεί η σελίδα του «ευ ζην», είναι οι εκφραστές του δομημένου πολιτισμού.
Παρακαλώ… ας μην προδώσουμε τα ιδανικά της αρχιτεκτονικής και των σπουδών μας.
Η πόλη μας διακρίνει, ο άνθρωπος μας παρακαλεί, η φύση μας σέβεται, ο πολιτισμός μας προσκαλεί, η τεχνολογία μας προσφέρεται. Είμαστε αρχιτέκτονες.
Ας δούμε ΕΜΕΙΣ πρώτοι τη ΣΤΡΟΦΗ προς το ΞΕΦΩΤΟ, διαφορετικά το ΜΕΛΛΟΝ θα είναι αβέβαιο, αφυδατωμένο και άχρωμο. Γιατί το χρώμα το δωρίζουμε εμείς.
Περιμένουμε το 3ο Συνέδριο για να (ξανα)στοχαστούμε και να κοιτάξουμε κατάματα τον καθρέπτη με σοβαρότητα και αυτογνωσία…
Το οφείλουμε στα παιδιά μας και στην δική μας αυτοπραγμάτωση.
