- Η σωστή και έγκαιρη διαχείριση της πανδημίας είναι απαραίτητο προαπαιτούμενο.
- Εξακολουθεί η χώρα να έχει υπερβολικά υψηλό ΦΠΑ στις τουριστικές υπηρεσίες, όπως και υπερβολικά υψηλή επιβάρυνση εισφορών στην εργασία
- Από τον Τουρισμό, στο «ευ ζην», που αναδεικνύεται ως υπαρξιακή ανάγκη και μας ξανασυνδέει με θεμελιώδεις ιδέες της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας για το πως αξίζει να ζει κανείς τη ζωή του.
Μια συζήτηση με τον Ανδρέα Ανδρεάδη έχει πάντα ξεχωριστό ενδιαφέρον. Όπως και οι εκτιμήσεις του για την πορεία του ελληνικού Τουρισμού, αλλά και της διεθνούς τουριστικής αγοράς. Η εμπειρία, οι γνώσεις, οι παραστάσεις, αλλά και –κυρίως- το αποτέλεσμα της δράσης του, μιλούν από μόνα τους.
Αυτή την φορά όμως η «είδηση» της συζήτησης δεν είναι οι εκτιμήσεις, τα ποσοστά οι αριθμοί, το 2022, όσο κι αν δημοσιογραφικά, αυτά είναι που κεντρίζουν το ενδιαφέρον.
Αυτή τη φορά το σημαντικό είναι το όραμα να γίνει η Ελλάδα η χώρα του «ευ ζην». Με μια –και φιλοσοφική- τεκμηρίωση, ο Ανδρέας Ανδρεάδης, «προσπερνά» τον Τουρισμό και εισάγει την έννοια αυτή, λέγοντας εμφατικά: «Η χώρα του «ευ ζην» είναι έννοια πολύ ευρύτερη από τον Τουρισμό. Δίνει απάντηση στην αναζήτηση νοήματος που αναδεικνύεται ως υπαρξιακή ανάγκη σε όλο τον κόσμο και μας ξανασυνδέει με θεμελιώδεις ιδέες της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας για το πως αξίζει να ζει κανείς τη ζωή του». Και συμπληρώνει: Με έμφαση στην παιδεία, στην υγεία, στην ποιότητα, στη βιωσιμότητα όπως και στην αισθητική και ποιοτική αναβάθμιση των προορισμών και υποδομών μας καθώς και του τουριστικού μας προϊόντος.
Και επειδή η στρατηγική βρίσκεται πίσω από κάθε σκέψη του, εξηγεί βάζοντας «τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων», χωρίς προσπάθεια εξωραϊσμού: «Η εικόνα του Τουρισμού μας ως στυλοβάτη της οικονομίας και της κοινωνίας μας έχει, ας μην κρυβόμαστε, τρωθεί τα δύο αυτά χρόνια της πανδημίας. Αρκετοί έχουν αμφισβητήσει το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας, ενώ πολλοί νέοι έχουν στραφεί σε άλλα επαγγέλματα. Αποτελεί αδήριτη ανάγκη οι φορείς μας, με τον τουριστικό κόσμο ενωμένο, να δουλέψουν σκληρά, ώστε να εμπνεύσουν το όραμα της πατρίδας μας ως χώρας του «ευ ζην», χώρας όπου Έλληνες και ξένοι θα θέλουν να ζουν μόνιμα ή προσωρινά. Ταυτόχρονα όμως, αποτελεί και στρατηγική κατεύθυνση που καλύπτει όλο το παραγωγικό δυναμικό της χώρας».
Ακόμη ο Ανδρέας Ανδρεάδης εκφράζει την ικανοποίησή του για την εξέλιξη της τουριστικής σεζόν του 2021, εμφανίζεται αισιόδοξος για το 2022, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι οποιαδήποτε εκτίμηση αυτή τη στιγμή είναι παρακινδυνευμένη και βέβαια δεν παραλείπει να ζητήσει φορολογική ελάφρυνση του τουριστικού πακέτου που προσφέρει η Ελλάδα.
Η συνέντευξη
Η συνέντευξη στο τεύχος Νοεμβρίου του ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, που θα κυκλοφορήσει αύριο στην έκθεση XENIA, στον Κωνσταντίνο Στ. Δεριζιώτη, ακολουθεί:
- Πως κλείνει η τουριστική σεζόν του 2021;
- Η χρονιά του 2021 δείχνει να κλείνει σε επίπεδα που πριν λίγους μήνες θεωρούνταν ανέφικτα. Εκτιμήσεις για τουριστικά έσοδα 9 δις Ευρώ, που στην συνέχεια αναθεωρήθηκαν ακόμη υψηλότερα και θα οδηγήσουν σε αύξηση του ΑΕΠ της χώρας σε επίπεδα άνω του 6% η ακόμη και του 7%, όταν έγιναν θεωρήθηκαν υπερβολικές. Εν τούτοις ήταν σαφές ότι μετά την πολύ καλή επίδοση της χώρας μας το 2020 στην διαχείριση της πανδημίας, η ζήτηση για την Ελλάδα το 2021 θα ήταν ισχυρή. Κύριο ζητούμενο δεν ήταν η ύπαρξη ζήτησης, αλλά οι καθαροί κανόνες και η μη επιβολή υπερβολικών περιορισμών (π.χ. καραντίνας), ως προς την δυνατότητα ταξιδιών αναψυχής. Η χώρα μας έπρεπε έγκαιρα να ξεκαθαρίσει και ανακοινώσει οριστικούς, αξιόπιστους και ασφαλείς κανόνες άφιξης/αναχώρησης των επισκεπτών μας και τελικές ημερομηνίες έναρξης της τουριστικής περιόδου. Οφείλω να πω ότι οι πρωτοβουλίες σε αυτήν την κατεύθυνση της κυβέρνησης, του Υπουργείου Τουρισμού και προσωπικά του πρωθυπουργού υπήρξαν υποδειγματικές και αποτελούν σημείο αναφοράς για όλους τους ανταγωνιστές μας. Εξίσου θετικό ρόλο έπαιξαν ο ΣΕΤΕ και οι λοιποί τουριστικοί φορείς αλλά και οι τουριστικές μας επιχειρήσεις κρατώντας μία συγκροτημένη, ενιαία και ιδιαίτερα εποικοδομητική στάση συμβουλεύοντας κυβέρνηση και τοπική αυτοδιοίκηση, στηρίζοντας και καθοδηγώντας τον τουριστικό κόσμο και την απασχόληση σε εξαιρετικά δύσκολες και αβέβαιες στιγμές. Είμαι ιδιαίτερα περήφανος που στα δύσκολα όλοι ενωμένοι πετύχαμε για την χώρα την παγκόσμια πρωτιά σε επίπεδα ανάκαμψης.
- Οι εκτιμήσεις σας για το 2022, ποιες είναι; Υπάρχει ένα ενθαρρυντικό ενδιαφέρον και οι προκρατήσεις ξεκίνησαν καλά…
- Μπροστά μας έχουμε το 2022, μία ιδιαίτερα κρίσιμη χρονιά. Το ζητούμενο είναι αν θα επιτύχει ο Τουρισμός μας ένα ακόμη ρεκόρ δηλαδή μία ολική επαναφορά των εσόδων στα επίπεδα του 2019, όταν όλες οι διεθνείς μελέτες και εκτιμήσεις θέτουν τον πήχη πλήρους επανόδου του τουρισμού το 2024. Σε μία τέτοια περίπτωση με τουριστικά έσοδα περί τα 18 δις Ευρώ δηλαδή άνω των 6 δις Ευρώ πάνω από το 2021 (3 μονάδες του ΑΕΠ της χώρας), η συνολική αύξηση του ΑΕΠ θα κινηθεί σημαντικά πάνω από το 5%, ίσως και 6% για το 2022 με ότι αυτό σημαίνει για τις προοπτικές της οικονομίας μας, την ισχυροποίηση της θέσης της χώρας, την επιβίωση των τουριστικών επιχειρήσεων και την απασχόληση. Αποτελεί λοιπόν εθνικό στόχο και κύριο ζητούμενο η επίτευξη του.
- Που στηρίζετε την εκτίμησή σας αυτή;
- Ας ξεκινήσουμε από την πρώτη εικόνα της ζήτησης όπως και τον αρχικό προγραμματισμό αεροπορικών θέσεων για το 2022. Είναι σαφές ότι οι προ-κρατήσεις από Αγγλία και σταδιακά από Γερμανία όπως και από άλλες χώρες της ΕΕ είναι σημαντικά ενισχυμένες αν τις συγκρίνουμε με τον Νοέμβριο του 2019 για την σαιζόν του 2020, πριν την εμφάνιση της πανδημίας. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τις αναζητήσεις μέσω Google που είναι θεαματικά περισσότερες σε σχέση με την ίδια εποχή το 2019 σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Οι αεροπορικές εταιρείες, κάνοντας ανάγνωση της ίδιας εικόνας, προγραμματίζουν περισσότερες θέσεις για το 2022 σε σχέση με το 2019 (πλην πιθανόν προς το αεροδρόμιο της Αθήνας). Σύντομα ο ΣΕΤΕ θα ανακοινώσει το πρώτο πτητικό πλάνο προς την χώρα για το 2022.
Θα μπορούσε με βάση τα παραπάνω κάποιος να υποθέσει ότι το 2022 μπορεί να είναι το ίδιο καλό η ίσως και καλύτερο από το 2019. Πιστεύω ότι μία τέτοια εκτίμηση είναι αυτήν την στιγμή εξαιρετικά επιθυμητή, αλλά προς το παρόν παρακινδυνευμένη. Η τελική έκβαση θα κριθεί από τις εξελίξεις μίας σειράς αντίρροπων παραγόντων, ας τους ονομάσω ευκαιρίες η κινδύνους, η έκβαση των περισσότερων από τους οποίους βρίσκονται στα δικά μας χέρια.
- Ποιες είναι οι ευκαιρίες;
- Σταχυολογώντας, θα «απαριθμούσα», τα εξής:
- Αρκετοί προορισμοί ιδιαίτερα σε Ασία, Αμερική, Αφρική, Αυστραλία θα συνεχίσουν να παραμένουν και το 2022 σχετικά χαμηλά σε ζήτηση, όσο η ισχυρή ανάγκη επιλογής ασφαλέστερων προορισμών, θα στρέφει την ζήτηση κυρίως σε προορισμούς εντός Ευρώπης. Το ίδιο θα ισχύσει το 2022 και για την Κρουαζιέρα. Συνεπώς οι επιλογές μειώνονται την στιγμή που η επιθυμία για διακοπές μετά δύο χρόνια πανδημίας αυξάνεται.
- Η χώρα μας συνεχίζει να αποτελεί ένα ισχυρό, παγκόσμιο τουριστικό brand έχοντας επιτύχει μία πολύ θετική εικόνα στην διαχείριση της πανδημίας ιδιαίτερα στην πρώτη φάση. Βέβαια από το Καλοκαίρι και μετά τα πράγματα δεν εξελίσσονται το ίδιο καλά, σε επίπεδα εμβολιασμών και ξεκάθαρης στρατηγικής. Αυτό πρέπει να λυθεί μέσα στο επόμενο δίμηνο, γιατί αλλιώς θα μας κοστίσει ακριβά, και όχι μόνο στον Τουρισμό μας. Βλέπουμε την Ισπανία και την Πορτογαλία που βρίσκονταν σε πολύ χειρότερη μοίρα να ανακάμπτουν εντυπωσιακά λόγω των υψηλών ποσοστών εμβολιασμού.
- Η κυβέρνηση με επικεφαλής τον Πρωθυπουργό να συνεχίσει να ασχολείται και να επενδύει καθημερινά σε διαχείριση της πανδημίας, προβολή της εικόνας και της αξιοπιστίας της χώρας και εφαρμογή συγκεκριμένων, ξεκάθαρων και εφαρμόσιμων πολιτικών χωρίς πισωγυρίσματα. Η πρώτη εικόνα της νέας ηγεσίας του Υπουργείου Τουρισμού είναι πολύ θετική, αρκεί και τα άλλα Υπουργεία συντονισμένα να βάλουν πλάτη. Πρέπει να αναγνωρίσω ότι ο Πρωθυπουργός ανταπεξέρχεται σε αυτόν τον ρόλο με εντυπωσιακή επάρκεια.
- Οι φορείς μας, με επικεφαλής τον κοινωνικό εταίρο τον ΣΕΤΕ μαζί με το ΞΕΕ και την ΠΟΞ, ενωμένοι και συντονισμένοι να υποδεικνύουν και να πιέζουν καθημερινά κυβέρνηση και τοπική αυτοδιοίκηση προς την λήψη και εφαρμογή των ορθών αποφάσεων και στρατηγικών. Οι φορείς μας με εξαιρετικά επιτυχημένη πορεία πάνω από μία δεκαετία, έχουν μεγάλο απόθεμα αξιοπιστίας και αποδοχής σε Πολιτεία και Κοινωνία. Τώρα πρέπει να το κεφαλαιοποιήσουν τεκμηριώνοντας την τεράστια σημασία για την κοινωνία και το μέλλον της χώρας που θα έχει η ολική επαναφορά του τουρισμού μας το 2022. Εργαλεία όπως η Marketing Greece, πρέπει τώρα να ενεργοποιηθούν στον μέγιστο δυνατό βαθμό.
Για τους κινδύνους, θα επισημάνω τα εξής:
- Η Αθήνα κυρίως και λιγότερο η Θεσσαλονίκη θα δυσκολευτεί να επανακάμψει πλήρως το 2022, με δεδομένη την μακρύτερη πορεία ανάκαμψης του business travel και MICE. Τα city break μπορούν να καλύψουν εν μέρει το κενό αλλά απαιτείται μεγάλη προσπάθεια από επιχειρήσεις, φορείς και κυβέρνηση. Αντίστοιχα και η κρουαζιέρα θα εξακολουθήσει να έχει προβληματική πορεία για αρκετό καιρό ακόμη.
- Η ζήτηση και οι αεροπορικές συνδέσεις προς την χώρα μας ενός μεγάλου αριθμού χωρών εκτός Ευρώπης θα συνεχίζουν να ανακάμπτουν, αλλά πιο αργά σε σχέση με τις ευρωπαϊκές χώρες. Απόλυτη ανάγκη στην στρατηγική μας η προσέλκυση σημαντικά μεγαλύτερου αριθμού επισκεπτών από τις Ευρωπαϊκές χώρες κλειδιά, ώστε να αντισταθμισθεί η σχεδόν βέβαιη μείωση επισκεπτών από συγκεκριμένες χώρες.
- Οι επιβίωση των λιγότερο προβεβλημένων και πιο δύσκολα προσβάσιμων χειμερινών και καλοκαιρινών προορισμών θα στηριχθεί ακόμη περισσότερο στην εσωτερική αγορά. Πρέπει να υπάρξει μεγάλη καμπάνια προώθησης και ενίσχυσης των προορισμών αυτών που δύσκολα θα καταφέρουν να προσεγγίσουν τα επίπεδα του 2019.
- Έχουν γίνει θετικά βήματα στην μείωση του φορολογικού κόστους, η χώρα μας όμως εξακολουθεί να έχει υπερβολικά υψηλό ΦΠΑ στις τουριστικές υπηρεσίες, όπως και υπερβολικά υψηλή επιβάρυνση εισφορών στην εργασία. Οι διαθέσιμοι πόροι από την επιδότηση της ανεργίας πρέπει επειγόντως να μετακινηθούν προς μείωση ΦΠΑ και ασφαλιστικών εισφορών.
- Η εικόνα του Τουρισμού μας ως στυλοβάτη της οικονομίας και της κοινωνίας μας έχει, ας μην κρυβόμαστε, τρωθεί τα δύο αυτά χρόνια της πανδημίας. Αρκετοί έχουν αμφισβητήσει το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας, ενώ πολλοί νέοι έχουν στραφεί σε άλλα επαγγέλματα. Αποτελεί αδήριτη ανάγκη οι φορείς μας, με τον τουριστικό κόσμο ενωμένο, να δουλέψουν σκληρά, ώστε να εμπνεύσουν το όραμα της πατρίδας μας ως χώρας του «ευ ζην», χώρας όπου Έλληνες και ξένοι θα θέλουν να ζουν μόνιμα ή προσωρινά. Η χώρα του «ευ ζην» είναι έννοια πολύ ευρύτερη από τον Τουρισμό. Δίνει απάντηση στην αναζήτηση νοήματος που αναδεικνύεται ως υπαρξιακή ανάγκη σε όλο τον κόσμο και μας ξανασυνδέει με θεμελιώδεις ιδέες της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας για το πως αξίζει να ζει κανείς τη ζωή του.
Ταυτόχρονα όμως, αποτελεί και στρατηγική κατεύθυνση που καλύπτει όλο το παραγωγικό δυναμικό της χώρας. Με έμφαση στην παιδεία, στην υγεία, στην ποιότητα, στη βιωσιμότητα όπως και στην αισθητική και ποιοτική αναβάθμιση των προορισμών και υποδομών μας καθώς και του τουριστικού μας προϊόντος.
- Ποιο είναι το δέον; Τι πρέπει να γίνει και από ποιόν για να έχουμε ένα καλό τουριστικά -και όχι μόνο- 2022;
- Συνοψίζοντας, εκμεταλλευόμενοι το νέο τοπίο και μετατρέποντας τους παραπάνω κινδύνους σε ευκαιρίες, ο τουριστικός κόσμος, η κυβέρνηση και οι φορείς πρέπει όλοι μαζί, να πιστέψουμε, να εμπνεύσουμε και να δουλέψουμε σκληρά ώστε να επανατοποθετήσουμε ακόμα ψηλότερα την χώρα μας στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη της μετά COVID εποχής.
Προαπαιτούμενο η καλή διαχείριση του τέταρτου και από ότι φαίνεται τελευταίου κύματος της πανδημίας με ραγδαία επιτάχυνση των εμβολιασμών.Οι αρχές του 2022 πρέπει να βρουν την χώρα στο καλύτερο δυνατό επίπεδο σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας.
Η σωστή και έγκαιρη διαχείριση της πανδημίας είναι σε κάθε περίπτωση, απαραίτητο προαπαιτούμενο.
