Σε κάθε της συνέντευξη καταθέτει την ψυχή της, λέγοντας αλήθειες και μόνο αλήθειες. Χωρίς φόβο, αλλά πάντα με το ίδιο άσβεστο πάθος, με το οποίο προασπίζεται τόσα χρόνια τώρα τα συμφέροντα του ξενοδοχειακού κλάδου, από διάφορες θέσεις της «πρώτης γραμμής».
Χριστίνα Τετράδη. Οι συστάσεις περιττές, για την γνωστή ξενοδόχο και αντιπρόεδρο του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
Σε συνέντευξή της στο «ΧΡΗΜΑ&ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ», η κα. Τετράδη μιλάει για τις τελευταίες εξελίξεις στον ελληνικό Τουρισμό, μετά και την πτώχευση της Thomas Cook, τη στάση του υπουργείου Τουρισμού απέναντι στην «κατάρρευση» του ταξιδιωτικού «γίγαντα» και τα πρώτα μέτρα της κυβέρνησης, που στόχο έχουν τη φοροελάφρυνση του τουριστικού – ξενοδοχειακού κλάδου. Ενώ από το… τραπέζι δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν οι σχολιασμοί για τις συσσωρευμένες παθογένειες του ελληνικού Τουρισμού, αλλά και για τις δυνατότητες της χώρας μας ως τουριστικού προορισμού.
Η συνέντευξη
Η πτώχευση της Thomas Cook ήταν κάτι σαν «τεκτονικός σεισμός» για τον Τουρισμό, σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, εντύπωση προκαλεί η ταχύτητα με την οποία φαίνεται να αποκαθίστανται οι απώλειες, τόσο σε επίπεδο χώρας, όσο και γενικά. Ποιο είναι το σχόλιό σας επάνω σε αυτό και ποιες οι εκτιμήσεις σας σχετικά με το συνολικό μέγεθος της επίπτωσης από την «κατάρρευση» του μεγάλου tour operator στην ελληνική τουριστική και ξενοδοχειακή βιομηχανία;
-Ήταν ένα μεγάλο, σοβαρό πλήγμα συνολικά για τον ελληνικό τουρισμό και τον ξενοδοχειακό κλάδο ειδικότερα.
Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΤΕΠ, για λογαριασμό του ΞΕΕ, οι συνολικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία για το 2020 φτάνουν τα 2,5 δισ. ευρώ. Αυτό ως μέγεθος από μόνο του δείχνει και την έκταση της ζημιάς. Από ‘κει κι έπειτα, πράγματι παραμένει ψηλά η ζήτηση για το τουριστικό προϊόν μας και δημιουργεί τη βάσιμη αισιοδοξία πως τελικά οι απώλειες της Thomas Cook θα αναπληρωθούν, σε μεγάλο ποσοστό, από ανταγωνιστές της, οι οποίοι έσπευσαν να εκμεταλλευτούν την κατάρρευση του «γίγαντα» στο παγκόσμιο operating και να ενισχύσουν τις θέσεις τους στην αγορά.
Αυτό δεν σημαίνει πως αυτόματα λύθηκαν όλα τα προβλήματα. Εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές προκλήσεις και αβεβαιότητες, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη γειτονιά μας. Ο τουρισμός είναι ευαίσθητος και στον παραμικρό «κραδασμό», είτε γεγονότος, είτε ψυχολογίας. Κρατάμε στάση αναμονής, μέχρι τουλάχιστον να έχουμε μια πιο καθαρή εικόνα, μέσα στο πρώτο τρίμηνο της νέας χρονιάς.
Παραμένοντας στο θέμα της πτώχευσης της Thomas Cook, τι απαντάτε σε όλους όσοι -ανάμεσά τους και το σύνολο των εκπροσώπων των συνδικαλιστικών φορέων του τουριστικού-ξενοδοχειακού κλάδου- ασκούν κριτική στην κυβέρνηση για ολιγωρία στην αντιμετώπιση των συνεπειών και για ελλιπή μέτρα στήριξης του κλάδου; Εσείς ως επιχειρηματίας ξενοδόχος είσαστε ικανοποιημένη από τα μέτρα που ελήφθησαν για τις επιχειρήσεις του κλάδου, οι οποίες, όπως φαίνεται, θα κληθούν να καταβάλλουν φόρους για εισοδήματα που δεν εισέπραξαν και τι θα προτείνατε πως πρέπει να γίνει;
-Οφείλω να πω ότι, από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστή η κατάρρευση της Thomas Cook, όλοι οι θεσμικοί φορείς του Τουρισμού ήμασταν σε «ανοιχτή γραμμή» και σε συνεχή συνεργασία με την ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού. Κάποιες αποφάσεις ελήφθησαν άμεσα, όπως η εξάμηνη αναστολή της πληρωμής του ΦΠΑ για τα ανεξόφλητα, λόγω της πτώχευσης, τιμολόγια. Παράλληλα, για τους εργαζόμενους αποφασίστηκε ένα ουσιαστικό μέτρο στήριξης: Λιγότερα ένσημα για το επίδομα ανεργίας και έναν επιπλέον μήνα επιδόματος ανεργίας. Πολύ σημαντική είναι και η εξαγγελία για άτοκα δάνεια με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, που μπορεί να φτάσουν έως το 70% του κεφαλαίου, για να στηριχθούν οι επιχειρήσεις που επλήγησαν από την κατάρρευση, μέσω ΤΕΠΙΧ, που ανακοίνωσε ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γιάννης Τσακίρης, στα μέσα Νοεμβρίου, που όμως δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί και είναι κομβικό ζήτημα που πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν, για να μην υπάρξουν παρενέργειες.
Επίσης, πρέπει οπωσδήποτε να λυθεί το θέμα με τον ΦΠΑ των χρημάτων που δεν θα εισπράξουν οι επιχειρήσεις και, βέβαια, πρέπει να επιτραπεί να εγγραφούν αυτές οι απαιτήσεις στις επισφάλειες, απαλλάσσοντάς τις από την υποχρέωση να τις δηλώσουν ως εισόδημα και να φορολογηθούν.
Το όλο ζήτημα είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για τον ελληνικό τουρισμό και χρειάζεται μια συνολική και οριστική ρύθμιση, αλλά ξέρετε πολύ καλά πως ανακύπτουν θέματα συναρμοδιοτήτων και αυτό πάντα απαιτεί επιπλέον χρόνο.
Αλλά αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα διακυβεύματα για το μέλλον της χώρας και κανείς δεν είναι «σούπερ ήρωας» να πατήσει ένα κουμπί και να αλλάξει σε μια νύχτα όσα σώρευσαν οι παθογένειες και οι αδράνειες πάρα πολλών ετών.
Πώς θεωρείτε ότι θα μπορούσε να «θωρακιστεί» ο ελληνικός Τουρισμός από ανάλογα γεγονότα;
-Η εξάρτηση βλάπτει σοβαρά. Την έχουμε πληρώσει στο παρελθόν, την πληρώσαμε και τώρα και ασφαλώς τίποτα δεν αποκλείει πως δεν θα επαναληφθεί και στο μέλλον.
Σήμερα, στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία κανένας δεν είναι πολύ μεγάλος για να πέσει. Οι ανατροπές και οι κρίσεις είναι αναπόσπαστο μέρος της πραγματικότητας. Και μόνο ένας τρόπος υπάρχει για να «θωρακιστούμε»: Η ποιότητα. Η ποιότητα παντού. Στις ξενοδοχειακές, αλλά και στις δημόσιες υποδομές. Στις υπηρεσίες μας, αλλά και στον καθημερινό πολιτισμό μας. Όσο πιο ποιοτικό τουρισμό καταφέρουμε να έχουμε, τόσο λιγότερο ευάλωτοι θα είμαστε στις διακυμάνσεις κάθε συγκυρίας.
Επιπλέον, όπως αναδείξαμε και στο πρόσφατο Διεθνές Φόρουμ Φιλοξενίας του ΞΕΕ, το Direct Booking πρέπει να παραμείνει μια σταθερή δυναμική επιλογή για τον Tουρισμό, ενώ είναι απαραίτητο περισσότερο από ποτέ το μεθοδικό «χτίσιμο» του Brand κάθε επιχείρησης στον χώρο της φιλοξενίας, προκειμένου να εξασφαλίσει μεσομακροπρόθεσμη βιωσιμότητά της.
Πώς ολοκληρώνεται η τουριστική χρονιά του 2019, τόσο σε επίπεδο αφίξεων, όσο και εσόδων για τη Ζάκυνθο και ποια είναι τα πρώτα μηνύματα για το 2020; Υπάρχουν πράγματι ανοδικές τάσεις για το νησί, όπως διαφάνηκαν κατά τη διάρκεια διεξαγωγής της World Travel Market;
-Η χρονιά μοιάζει με «καρδιογράφημα». Με τα πάνω και τα κάτω και με συνεχές «χτυποκάρδι». Ξεκίνησε με ανησυχία, στην πορεία η ζήτηση ανέβηκε και πάνω που είμασταν έτοιμοι να πούμε «Δόξα τω Θεώ», αρχίσαμε τα «Βοήθεια Παναγιά!» με την πτώχευση της Thomas Cook, για να κλείσουμε τελικά με οριακά θετικό πρόσημο.
Τώρα, για το 2020, τα πρώτα μηνύματα είναι πράγματι θετικά. Ωστόσο, για προορισμούς όπως η Ζάκυνθος, με τη μεγαλύτερη σε πανελλαδικό επίπεδο έκθεση στην Thomas Cook, που φτάνει έως και το 48% των κρατήσεων, ο εφησυχασμός απλά απαγορεύεται.
Ευτυχώς, τα νέα από τη WTM ήταν καλά. Ειδικότερα για τους Tour Operators της βρετανικής αγοράς, η Ζάκυνθος αναδείχθηκε ως ο Νο1 δημοφιλέστερος προορισμός για κρατήσεις, με αύξηση που έφτασε και το 20%. Στον βαθμό που η τάση αυτή επιβεβαιωθεί, μπορούμε να είμαστε πραγματικά αισιόδοξοι για την αναπλήρωση των απωλειών, τουλάχιστον από την κατάρρευση της Thomas Cook.
Δυστυχώς, όμως, η Ζάκυνθος αντιμετωπίζει το σημαντικό πρόβλημα του να μην μπορούν να χορηγηθούν νέα SLOTS, λόγω του απαρχαιωμένου εξοπλισμού του αεροδρομίου της Ανδραβίδας, μέσω του οποίου εξυπηρετείται το αεροδρόμιο της Ζακύνθου, με αποτέλεσμα η αυξημένη ζήτηση να μην μπορεί να καλυφθεί.
Επιπλέον, η Μεγάλη Βρετανία που είναι και η μεγαλύτερη αγορά της Ζακύνθου, μετά τις εκλογές οδεύει άμεσα σε BREXIT.
Το πρώτο τρίμηνο της νέας χρονιά θα μπορούμε να διαμορφώσουμε μια σαφή εικόνα για το 2020.
Το 2019, παρά τις όποιες αμφισβητήσεις και τους προβληματισμούς, ο ελληνικός Τουρισμός κατέγραψε νέα άνοδο στις αφίξεις και ακόμη μεγαλύτερη άνοδο στα τουριστικά έσοδα. Που αποδίδετε τις συνεχείς, καλές επιδόσεις του ελληνικού Τουρισμού; Θεωρείτε πως θα μπορούσε να συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς η ανάπτυξη των τουριστικών μεγεθών της χώρας;
-Βρισκόμαστε σε ένα πολύ θετικό momentum για την Ελλάδα. Η χώρα μας δεν είναι πλέον ένα «μαύρο πρόβατο» στα μάτια της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Η Ελλάδα προκαλεί μόνον θετικά συναισθήματα. Από τους εταίρους της και τις αγορές μέχρι τα επενδυτικά funds και τα εκατομμύρια τουριστών που την επισκέπτονται. Επιπλέον, έχει γίνει μια πολύ καλή δουλειά προβολής, που αναδεικνύει τη μοναδικότητα ενός προορισμού, ο οποίος συνδυάζει τη φυσική ομορφιά, τον πολιτισμό και την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Όμως, πλέον, το ζήτημα δεν είναι ποσοτικό. Το να δούμε νέα άνοδο στις αφίξεις από μόνο του δεν λέει τίποτα. Το ζητούμενό μας, δεν πρέπει να είναι ούτε τα ρεκόρ, ούτε τα νούμερα. Πρέπει να είναι πως θα ωριμάσουμε επιτέλους σαν προορισμός και πως θα μπορέσουμε να διαχειριστούμε τα εκατομμύρια των επισκεπτών μας, ώστε όχι μόνο να επιστρέψουν, αλλά πολύ περισσότερο να μεταφέρουν τις θετικές εντυπώσεις και εμπειρίες.
Δυστυχώς, όμως, οι προορισμοί δεν έχουν καταφέρει ακόμη να οργανώσουν έτσι τις υποδομές τους και τη διαχείριση της καθημερινότητάς τους, ώστε να διασφαλίζουν την ποιότητα που απαιτούν μόνιμοι κάτοικοι και επισκέπτες. Εκεί πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας κι από ‘κει θα κριθεί η τουριστική βιωσιμότητά μας.
Πως θα χαρακτηρίζατε την ακολουθούμενη, μέχρι σήμερα, τουριστική πολιτική της χώρας; Ποιες, κατά τη γνώμη σας, πρέπει να είναι οι προτεραιότητες στην εθνική μας τουριστική πολιτική και ποιες οι προτάσεις σας για τη διαμόρφωση ενός ορθολογικού προτύπου ανάπτυξης, τόσο μεσοπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα της χώρας ως τουριστικού προορισμού;
-Η ισχυρή ανάπτυξη που έχει ανάγκη η χώρα, προϋποθέτει ισχυρούς «κινητήρες» που θα δουλέψουν στο μάξιμουμ, ώστε να δώσουν γρήγορα αποτελέσματα στο πεδίο της πραγματικής οικονομίας.
Η ξενοδοχία έχει αποδείξει στην πράξη αυτά που μπορεί να δώσει. Ουσιαστικά, η θετική εικόνα της χώρας από το 2010 που ξεκίνησε η κρίση μέχρι και σήμερα, έχει βασιστεί αποκλειστικά στον τουρισμό. Η συμβολή της ξενοδοχίας μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερη στην ανάπτυξη και στην απασχόληση, σε ολόκληρη σχεδόν τη χώρα, στον βαθμό που απελευθερωθούν οι πραγματικές δυνατότητες του Τουρισμού.
Τώρα είναι η ώρα για να κάνουμε τη μεγάλη διαφορά. Με ένα σχέδιο μακράς πνοής, όπως ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, εξήγγειλε, από τις πρώτες ημέρες της διακυβέρνησής του. Το σχέδιο αυτό πρέπει να πάρει άμεσα «σάρκα και οστά». Να ολοκληρωθεί και να υλοποιηθεί με σαφή χρονοδιαγράμματα και εξασφαλισμένους πόρους. Σχέδιο που θα οδηγεί στον θεματικό εμπλουτισμό του προϊόντος μας και στην αναβάθμιση των υποδομών μας.
Πρέπει να βελτιωθούν οι δημόσιες επενδύσεις, πρώτα από όλα, για να μπορέσει το προϊόν να εκσυγχρονιστεί και να συνεχίσει να έχει την αξία την οποία θεωρούμε ότι έχει σήμερα. Δεν είναι δυνατόν οι προορισμοί μας να μην μπορούν να διαχειριστούν τα απορρίμματα, να μην είναι αυτονόητο το ηλεκτρικό και το νερό ή να μην έχουμε αξιοπρεπή λιμάνια και αεροδρόμια.
Επιπλέον, σε μια χώρα με τα περισσότερα χιλιόμετρα ακτογραμμής, σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας, έχουμε τις λιγότερες μαρίνες από όλους! Είναι γεγονός, λοιπόν, ότι ως χώρα έχουμε μείνει πίσω και πρέπει να αλλάξουμε ταχύτητες για να «τρέξουμε» στο μέλλον.
Πως βλέπετε τα πρώτα μέτρα της νέας κυβέρνησης για την άμεση μείωση του ΦΠΑ για όλο το τουριστικό πακέτο στο 13% από 24%, αλλά και για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις;
-Η μείωση του ΦΠΑ είναι μια καλή αρχή και ευελπιστούμε σε μια εξίσου καλή συνέχεια. Με την κατάργηση του φόρου διαμονής, την περαιτέρω μείωση των συντελεστών φορολόγησης, τον εξορθολογισμό πρόσθετων βαρών, όπως τα πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα, τα οποία μέσα από ένα απολύτως παράλογο σύστημα που ισχύει σήμερα επιβαρύνουν την ανταγωνιστικότητα του ξενοδοχείου χωρίς να φτάνει τίποτα σχεδόν στους πραγματικούς δημιουργούς.
Σε ό,τι αφορά τις βραχυχρόνιες μισθώσεις πρέπει να γίνει κατανοητό πως τα φορολογικά μέτρα δεν επιλύουν το πρόβλημα. Μιλάμε για στρεβλώσεις στην αγορά και, κυρίως, για σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, όπως ενοίκια, ασφάλεια, υγιεινή, κ.λπ.. Το ΞΕΕ έχει καταθέσει τεκμηριωμένες προτάσεις, που αξιοποιούν την ευρωπαϊκή εμπειρία και αναμένουμε να μπει ένα σοβαρό ρυθμιστικό πλαίσιο, με περιορισμούς και κανόνες, που θα εφαρμόζονται στην πράξη. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να είμαστε «ξέφραγο αμπέλι» και όποιος θέλει να παίρνει μια πολυκατοικία μέσα σε γειτονιές και να παριστάνει τον ξενοδόχο, χωρίς να είναι.
Ποιες είναι οι μεσο-μακροπρόθεσμες προοπτικές του ελληνικού τουριστικού προϊόντος;
Το αύριο διαμορφώνεται από τις αποφάσεις του σήμερα. Χρειάζονται γρήγορα βήματα και αποφάσεις σε τρεις κατευθύνσεις:
1. Θεματικός εμπλουτισμός,
2. αναβαθμισμένες υποδομές,
3. στήριξη της ξενοδοχίας, αφού χωρίς ελληνικό ξενοδοχείο δεν υπάρχει ελληνικός Τουρισμός.
Αυτό το στρατηγικό τρίπτυχο δεν έχουμε την πολυτέλεια να μένει στα χαρτιά. Απαιτείται εθνική προσπάθεια για να γίνει πράξη, αφού ο τουρισμός είναι υπόθεση όλων. Απαιτούνται πολιτικές που βλέπουν μπροστά, αναγνωρίζουν τη μεγάλη προσφορά του ελληνικού τουρισμού και εμπιστεύονται τις δυνατότητές του να δώσει στην οικονομία και την κοινωνία πολλά περισσότερα.
