ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ: Στην αρχιτεκτονική ξενοδοχείων δεν σχεδιάζεις ένα συγκρότημα, «σκηνοθετείς» ένα ταξίδι

Συνδυάζει την ορθολογική σκέψη με τη δημιουργική έκφραση κι αντιμετωπίζει την αρχιτεκτονική σαν Τέχνη, σαν τη γλώσσα για να αφηγηθεί μια νέα, ξεχωριστή ιστορία.
Ο λόγος για τον Δημήτρη Ποτηρόπουλο, τον αρχιτέκτονα με τη νεωτερίστικη ματιά, το πάθος για την τέχνη του και το πλούσιο, πολυδιάστατο και πολυβραβευμένο έργο.
Επικεφαλής του αρχιτεκτονικού γραφείου Potiropoulos+Partners, ο Δημήτρης Ποτηρόπουλος, παρακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις κι εξελίξεις στη αρχιτεκτονική κι αντλώντας έμπνευση από οπουδήποτε, ακόμη κι από ένα κινηματογραφικό έργο, μία εικόνα, ένα μουσικό κομμάτι, «υπογράφει» μια σειρά από καινοτόμα αρχιτεκτονικά έργα σε όλη τη χώρα, αλλά κι εκτός της ελληνικής επικράτειας. Ένα από αυτά η Panorama Villa, των Navarino Residences, στην Costa Navarino, που διακρίθηκε πρόσφατα με το βραβείο Silver του A’ Design Award & Competition, στην κατηγορία Architecture, Building and Structure Design Category.
Για το έργο και τη νέα διάκριση, για την αρχιτεκτονική ως Τέχνη, αλλά και για τις τάσεις στην αρχιτεκτονική των ξενοδοχείων και τις συνέπειες του Covid-19 στην αρχιτεκτονική της «βαριάς βιομηχανίας» της χώρας μας, μιλάει στο www.money-tourism.gr, ο κ. Ποτηρόπουλος

• Πρόσφατα τιμηθήκατε με το βραβείο Silver στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό A’ Design Award & Competition, για το έργο Panorama Villa, των Navarino Residences, ενώ δεν είναι η πρώτη φορά που διακρίνεστε σε κάποιον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό; Τι σημασία έχουν αυτές οι διακρίσεις για εσάς;

Δ.Π. Καταρχήν, να πω ότι πρόκειται για διεθνή βραβεία και όχι για διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Όπως είναι αυτονόητο, κάθε βραβείο, κάθε διάκριση για το έργο ενός αρχιτεκτονικού γραφείου, αποτελούν ηθική ικανοποίηση, αλλά κατά κάποιο τρόπο και μια επιβεβαίωση ότι ο δρόμος που ακολουθεί είναι δημιουργικός, ότι οι «ιδέες» του ανανεώνονται. Επίσης, οι διακρίσεις αυτές διευρύνουν το κοινό με το οποίο έρχεται το γραφείο σε επαφή, το πλαίσιο του «διαλόγου» αλλάζει, διεθνοποιείται, απελευθερώνεται έτσι κανείς από την εσωστρέφεια μιας «κλειστής» κατάστασης, όπως λίγο-πολύ είναι η ελληνική πραγματικότητα.

• Ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά καθόρισαν την «ιδέα» του έργου και ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση κατά τον σχεδιασμό του;

Δ.Π. Η σκέψη για την Panorama Villa απορρέει από τη συμβολική μεταφορά του παραδοσιακού οικισμού της Μεσσηνιακής Μάνης. Κυρίαρχο πρόταγμα του σχεδιασμού αποτέλεσε η οργάνωση περιμετρικά των χώρων υποδοχής -που δηλώνουν την «πλατεία της γειτονιάς», δηλαδή τον δημόσιο χώρο- πέτρινων όγκων που τοποθετούνται στα όριά της. Τα διακεκριμένα αυτά κελύφη εξυπηρετούν τις πιο ιδιωτικές λειτουργίες της κατοικίας. Χρησιμοποιώντας μία λιτή σχεδιαστική έκφραση, η αρχιτεκτονική «ιδέα» διερευνά τη σχέση της μνήμης με τον παρόντα χρόνο, του δημόσιου χώρου με τον ιδιωτικό, του μέσα με το έξω.

• Πως πιστεύετε πως θα επηρεάσει τον σχεδιασμό των ξενοδοχείων, αλλά και την αρχιτεκτονική της «βαριάς βιομηχανίας» της χώρας μας η νόσος Covid-19; Τι ρόλο έχουν η περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα στη διαδικασία του σχεδιασμού και της υλοποίησης ενός ξενοδοχειακού concept;

Δ.Π. Δεν πιστεύω ότι η υγειονομική κρίση που ζούμε θα επηρεάσει τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Εξάλλου, η πανδημία μάλλον θα είναι προσωρινή. Από την άλλη πλευρά η «αρχιτεκτονική βιομηχανία», διεθνώς, δεν φαίνεται να νοιάζεται για τη φύση και την προστασία της, επομένως εκτιμώ ότι θα συνεχιστεί η ίδια δυναμική. Κάτι ανάλογο θα συμβεί σε γενικές γραμμές και στην Ελλάδα.

Για να σας απαντήσω όμως και προσωπικά, δεν θα έκανα κάτι διαφορετικό ή περισσότερο, λόγω του κορωνοϊού, από το πως αντιλαμβάνομαι την αρχιτεκτονική εδώ και χρόνια. Για να ωριμάσει κάποιος αρχιτεκτονικά, θα πρέπει προηγουμένως να έχει τοποθετηθεί απέναντι στον εαυτό του, σε σχέση με ορισμένα καίρια φιλοσοφικά, κοινωνικά, πολιτικά και πολιτισμικά ζητήματα, ώστε οι «ιδέες» του πέρα από μορφή να έχουν και περιεχόμενο. Προκειμένου να είναι ουσιαστικές και χρήσιμες για την κοινότητα, για την πόλη που είναι ο «καθρέφτης» της, αλλά και για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Είναι προφανές ότι οι αρχιτεκτονικές προτάσεις οφείλουν να είναι κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες. Τόσο σοβαρά προβλήματα, όπως η περιβαλλοντική ρύπανση ή η μόλυνση, μόνο επί της αρχής μπορούν να αντιμετωπιστούν, όχι κατά περίπτωση, ούτε βέβαια πυροσβεστικά.

• Ποιες είναι οι τάσεις στην αρχιτεκτονική των ξενοδοχείων, ποιο είναι το στυλ που δείχνουν να επιλέγουν οι ταξιδιώτες και εν γένει τι αναζητά ο σύγχρονος ταξιδιώτης σε αυτό το πεδίο;

Δ.Π. Εκείνο που φαίνεται να ενδιαφέρει περισσότερο τον ταξιδιώτη σήμερα είναι η εμπειρία που θα αποκομίσει επισκεπτόμενος έναν προορισμό. Αυτό κάνει και την αρχιτεκτονική προσέγγιση πολύ πιο σύνθετη. Δεν αρκεί να σχεδιάσεις ένα κτίριο, ένα συγκρότημα, και να είναι λειτουργικό και αισθητικά ενδιαφέρον. «Σκηνοθετείς» ένα «ταξίδι», αυτό κάνεις. Ο ταξιδιώτης θέλει να βιώσει την εμπειρία του Τόπου, από την αρχιτεκτονική του παράδοση, τα ήθη και έθιμα, μέχρι τη φύση του και ότι άλλο περιλαμβάνει το τοπικό ιδίωμα. Όλα αυτά πρέπει να αποδοθούν μέσα από έναν σύγχρονο αρχιτεκτονικό λόγο, να ενταχθούν δομικά και με έναν βαθύτερο τρόπο στον σχεδιασμό και όχι μέσω της μίμησης ή της αντιγραφής.

Υπάρχουν και εκείνοι που αναζητούν την «εναλλακτική» εμπειρία, σε ένα περιβάλλον σχεδόν «ακραίο» -πάντως πολύ διαφορετικό από αυτό της αστικής καθημερινότητάς τους- στο οποίο θα μπορούν να «αποτοξινωθούν» από την τεχνολογία και τα στερεοτυπικά τους «πρωτόκολλα».

• Τι είναι περισσότερο η αρχιτεκτονική για εσάς, Τέχνη ή Επιστήμη;

Δ.Π. Είναι και τα δυο, αλλά για να αποκτήσει πνοή θα πρέπει να την αντιληφθούμε περισσότερο ως τέχνη παρά ως «μαθηματική επίλυση».

• Με ποιο τρόπο αντλείτε έμπνευση; Πώς προσεγγίζετε τον σχεδιασμό σας;

Δ.Π. Αφορμές για έμπνευση υπάρχουν πολλές. Μπορεί να είναι η ίδια η λειτουργία του κτιρίου, το τοπίο, ή επίσης ένα βιβλίο που σχετίζεται με το project, ένα κινηματογραφικό έργο, ακόμη και μία εικόνα, ένα μουσικό κομμάτι…

Στη συνθετική προσέγγιση αυτό που κυρίως μας ενδιαφέρει είναι η εμπειρία που προκαλεί ο σχεδιασμός μας, αλλά και η «αντίδραση» του κτιρίου στο αστικό γίγνεσθαι, εφόσον βρίσκεται στην πόλη. Αφενός, λοιπόν, η «θεατρική» οργάνωση του χώρου, με τρόπο που θα ενεργοποιεί τις αισθήσεις και τα συναισθήματα, και αφετέρου, το πως μπορεί η αρχιτεκτονική να λειτουργεί ως «κρίκος» που θα ενισχύει και αναζωογονεί τους επιμέρους αστικούς χώρους συνδέοντάς τους μέσα από την ίδια την χωρική τους δυναμική.

• Υπήρξαν κάποιες ξεχωριστές επιρροές στην αρχή της καριέρας σας;

Δ.Π. Την περίοδο των σπουδών μου, στην αρχιτεκτονική σχολή του πολυτεχνείου του Darmstadt, υπήρχε διάχυτο ένα κλίμα «αμφισβήτησης» στην Ευρώπη και στη Γερμανία, που ειδικά στην αρχιτεκτονική εκφράστηκε μέσω της κριτικής που ασκήθηκε στο μοντέρνο κίνημα. Στο πλαίσιο αυτής της «αμφισβήτησης», που βοήθησε να δούμε τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο, πιο πολύπλευρα, με επηρέασε ιδιαίτερα η διδασκαλία, αλλά και η αρχιτεκτονική του καθηγητή μου Günter Behnisch, που εστίαζε στη διάσπαση του κανάβου, στη λογική, δηλαδή, της ελεύθερης κάτοψης που συνομιλεί με τη δυναμική της πόλης.

Το πρόγραμμα της σχολής μου αντιλαμβανόταν την αρχιτεκτονική σαν μία ενότητα αρχιτεκτονικής σύνθεσης και αστικού σχεδιασμού, και ανοιγόταν ήδη από τα πρώτα εξάμηνα των σπουδών σε ένα ευρύ φάσμα τεχνικών, κοινωνικών, ιστορικών και καλλιτεχνικών ζητημάτων. Με αυτές τις επιρροές ξεκίνησα να σκέφτομαι την αρχιτεκτονική.

• Ποια εξέλιξη θα θέλατε να δείτε γενικότερα στην αρχιτεκτονική τα επόμενα χρόνια;

Δ.Π. Μας απασχολεί το πως θα εξελιχθεί το δίπολο ανάμεσα στην προηγμένη τεχνολογία -που ανοίγει νέους δρόμους στον χώρο της αρχιτεκτονικής- και στην ανάγκη να επαναπροσδιοριστούν οι «αρχετυπικές» πλευρές του σχεδιασμού, προκειμένου η ζωή μας να γίνει πιο ανθρώπινη. Σε μία πρώτη ανάγνωση, τα δύο αυτά «άκρα» μοιάζει να συγκρούονται, όμως θα πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να συνυπάρξουν. Αν χαθεί η ισορροπία μεταξύ τους, διακυβεύονται πολλά.

Potiropoulos+Partners: Αvant garde σχεδιαστική φιλοσοφία

Το γραφείο Potiropoulos+Partners, το οποίο υπογράφει σημαντικό μέρος της πιο προηγμένης αρχιτεκτονικής που σχεδιάζεται και κτίζεται σήμερα στη χώρα μας, ιδρύθηκε το 1989 από τον Δημήτρη Ποτηρόπουλο και τη Λιάνα Νέλλα-Ποτηροπούλου και έχει καθιερωθεί ως ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά γραφεία αιχμής στην Ελλάδα, με διεθνή παρουσία.

Στα 30 χρόνια της πορείας του -μιας διαδρομής ευφάνταστης αλλά και βαθιά βιωματικής, με πλήρη συνείδηση των σύγχρονων αρχιτεκτονικών ζητημάτων και τάσεων- πολλά έργα του επανειλημμένα ξεχώρισαν και διακρίθηκαν, ενώ η avant garde σχεδιαστική του φιλοσοφία έχει συμβάλει στην εδραίωση της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής του ταυτότητας.

Η δημιουργική ομάδα της Potiropoulos+Partners απευθύνεται πλέον στη διεθνή αγορά, διερευνώντας μέσα από το καινοτόμο έργο της πιο βαθιές οπτικές γωνίες αρχιτεκτονικής σκέψης και έκφρασης. Στις προτάσεις της εξετάζει νέους τρόπους σχεδιαστικής προσέγγισης και τις μετουσιώνει σε έναν αρχιτεκτονικό λόγο ευαισθητοποιημένο απέναντι στο περιβάλλον και τις σύγχρονες ανθρώπινες ανάγκες, συμπυκνώνοντας πολύπλευρες φαντασιακές προθέσεις. Η πρόσφατη συμμετοχή στην ομάδα της δεύτερης γενιάς, αυτή του Ρήγα Ποτηρόπουλου, προσδίδει νέα πνοή στη δουλειά του γραφείου βασισμένη στην έρευνα και τη νεωτερικότητα, στοιχεία, άλλωστε, που από την ίδρυσή του διαμόρφωσαν διαχρονικά το σχεδιαστικό του στίγμα.

Οι Potiropoulos+Partners έχουν σχεδιάσει σειρά σημαντικών έργων, που εκτείνονται σε όλο το φάσμα των αρχιτεκτονικών επιλογών, όπως κατοικίες, ξενοδοχεία, τουριστικά συγκροτήματα, συνεδριακά και εμπορικά κέντρα, αθλητικές εγκαταστάσεις, εξοχικές κατοικίες, γραφεία, κτίρια εκπαίδευσης, μουσεία, δημαρχεία, κ.λπ..

Στα έργα του γραφείου, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται: η Μαρίνα του Φλοίσβου, οι Εξοχικές Κατοικίες Navarino Residences στην Costa Navarino, το Ολυμπιακό Κέντρο Αντισφαίρισης στο ΟΑΚΑ, το Κτιριακό Συγκρότημα της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», το Νηπιαγωγείο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών, κ.α.
Διακρίσεις:

Η Potiropoulos+Partners έχει επανειλημμένα βραβευτεί σε εθνικούς και διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και έχει τιμηθεί με πλήθος διακρίσεων, όπως το 1ο βραβείο για το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Σάμο, το 3ο βραβείο για το Συγκρότημα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος στο Μαρούσι, το 2ο βραβείο για το Νέο Μουσείο Ακρόπολης σε συνεργασία με το Studio Daniel Libeskind, το 1ο βραβείο για την ανακαίνιση του κτιριακού συγκροτήματος Εκμετζόγλου στον Βόλο, διάκριση για το Grand Egyptian Museum στο Κάιρο, κ.ά.. Παράλληλα έχει κερδίσει το Βραβείο Architizer A+ για το Νηπιαγωγείο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών το 2016 και για την Beach Front Villa – Navarino Residence το 2017.

Το γραφείο έχει επίσης προταθεί από το Ίδρυμα Mies van der Rohe για τα Βραβεία Mies van der Rohe 2015 – Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Σύγχρονη Αρχιτεκτονική, ενώ έχει βραβευθεί με τα Special Mention και Winner των German Design Awards 2018, όπως και με το Winner των German Design Awards 2020, του έγκριτου, διεθνούς φήμης οργανισμού German Design Council, καθώς και πρόσφατα με τα World Architecture Community Awards 2018 για τα έργα: Βeach Front Villa – Navarino Residence, Touristic Development of Luxury Suites in Kavouri και Νηπιαγωγείο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών.

Το 2018 το project του γραφείου Mykonos White Boxes Resort, απέσπασε το Χάλκινο Βραβείο στα A’ Design Awards, από τα πιο σημαντικά βραβεία σχεδιασμού παγκοσμίως, ενώ βραβείο Silver του A’ Design Award & Competition στην κατηγορία Architecture, Building and Structure Design Category απέσπασε η Panorama Vill” των Navarino Residences στην Costa Navarino.