Για δεύτερο συνεχόμενο καλοκαίρι, οι επιδόσεις του ελληνικού Τουρισμού έχουν πληγεί από τις αρνητικές επιπτώσεις του Covid-19. Μετά από το 2019, που έσπασε ρεκόρ με έσοδα που ξεπέρασαν τα 18 δισ. ευρώ και με περισσότερες από 31 εκατ. αφίξεις τουριστών, ακολούθησε μια δραματική πτώση των εσόδων κατά 76,5% το 2020. Ωστόσο, βελτιωμένη διαφαίνεται η κατάσταση για το 2021 με τον υπουργό Τουρισμού, Βασίλη Κικίλια, να προβλέπει έσοδα της τάξεως των 10 δισ. ευρώ για το έτος.
Η χώρα μας αποτελεί έναν από τους κορυφαίους προορισμούς παγκοσμίως, όπου τουρίστες από όλο τον κόσμο μπορούν να απολαύσουν τις διακοπές τους εντός εύλογου προϋπολογισμού. Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), ο τουρισμός συνεισέφερε στο 20,8% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ ήταν υπεύθυνος για το 21,7% της συνολικής απασχόλησης για το έτος 2019. Έτσι, μπορούμε με ασφάλεια να θεωρήσουμε, πως με την επιστροφή στην κανονικότητα, ο τουρισμός θα αρχίσει ξανά να ακμάζει, προσφέροντας εκ νέου την πολυπόθητη ώθηση στα έσοδα της χώρας.
Τι θα γινόταν όμως αν υπήρχε ένας έξυπνος τρόπος να αυξηθεί το εισόδημα ακόμη και χωρίς να αυξηθεί ο αριθμός των τουριστών;
Ο εμπορικός τουρισμός και πιο συγκεκριμένα το Tax-Free shopping (TFS), το οποίο αποτελεί σημαντική πτυχή για πολλούς επισκέπτες προερχόμενοι από χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία, η Ιαπωνία και η Κίνα, χαίρει αυξανόμενης δημοτικότητας τα τελευταία χρόνια. Την τελευταία δεκαετία οι συναλλαγές αφορολόγητων αγορών παρουσίασαν διψήφια αύξηση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σύμφωνα με έκθεση σχετικά με το Tax-Free shopping στην Ελλάδα, η οποία ανατέθηκε από την Refundit, σε συνεργασία με την κορυφαία βρετανική εταιρεία οικονομικών συμβούλων CEBR, η ψηφιοποίηση και ο εκδημοκρατισμός του υφιστάμενου συστήματος θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τα προέρχονται από τουριστικές δαπάνες έσοδα της χώρας.
Ειδικότερα, η έκθεση – η οποία αναλύει τουριστικά στοιχεία της Ελλάδας από το 2019 – παρείχε ορισμένα αρκετά ενδιαφέροντα ευρήματα:
Το 2019, οι επιλέξιμες δαπάνες για Tax-Free shopping στη χώρα εκτιμάται ότι ανήλθαν σε 2,1 δισ. ευρώ. Ανάλογα με τους διάφορους συντελεστές, αυτό θα σήμαινε ότι μεταξύ 200 και 500 εκατ. ευρώ θα επέστρεφαν στους πελάτες με τη μορφή επιστροφών ΦΠΑ, γεγονός που θα μείωνε κατ’ ακολουθία το κόστος ανά επισκέπτη στην Ελλάδα κατά περίπου 2,8% έως 5,7%.
Η έκθεση υπογραμμίζει, επίσης, τις επιπτώσεις της μείωσης του κόστους στις καταναλωτικές συνήθειες των τουριστών, καθώς το χαμηλότερο κόστος τείνει να αυξάνει τις δαπάνες κατά τη διάρκεια των διακοπών. Προβλέπεται ότι οι τουρίστες θα ξόδευαν μεταξύ 396 και 791 εκατ. ευρώ περισσότερα, εάν είχαν πρόσβαση σε ένα ευκολότερο και περισσότερο πελατοκεντρικό σύστημα Tax-Free shopping.
Αν η λύση είναι τόσο απλή, τότε τι περιμένουμε;
Παραδοσιακά, το Tax-Free shopping ήταν έντονα γραφειοκρατικό και διαθέσιμο μόνο σε πολυτελή καταστήματα και απρόσιτο για τον μέσο τουρίστα αποκλείοντας περισσότερα από το 80% των καταστημάτων, ειδικά σε μικρές κοινότητες όπως τα νησιά. Η επιστροφή του ΦΠΑ κάθε άλλο παρά απλή ήταν, με τους τουρίστες να χρειάζεται να περάσουν από πολλά στάδια πριν μπορέσουν να ζητήσουν την επιστροφή τους και συχνά να περιμένουν μήνες πριν λάβουν τα χρήματά τους. Επιπλέον, λόγω των τελών διαχείρισης, οι τουρίστες μπορεί μερικές φορές να λάβουν πίσω λιγότερα από τα μισά τους χρήματα. Από την άλλη πλευρά, οι τοπικές παραδοσιακές επιχειρήσεις και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πολύ απλά αποκλείστηκαν από το σύστημα λόγω της πολυπλοκότητάς του.
Η λύση θα μπορούσε να βρεθεί στις νέες τεχνολογίες
Το κύριο πρόβλημα με το Tax-Free shopping είναι ο μεγάλος όγκος της γραφειοκρατίας και των επαληθεύσεων που απαιτούνται από πολλά συμβαλλόμενα μέρη. Αυτό συνεπάγεται σπατάλη χρόνου και πόρων τόσο για τους τουρίστες όσο και για τον δημόσιο τομέα, τις επιχειρήσεις και τις εταιρείες διευκόλυνσης της επιστροφής. Ωστόσο, όπως συμβαίνει με πολλούς τομείς, που έχουν εξελιχθεί με την πάροδο των ετών με τη χρήση της τεχνολογίας, η εμπειρία του Tax-Free shopping πρόκειται να εκσυγχρονιστεί καθώς το όλο σύστημα περνάει από ψηφιακό μετασχηματισμό, disruption και εκδημοκρατισμό.
Τα βασικά εργαλεία είναι ήδη διαθέσιμα: οι περισσότερες χώρες διαθέτουν ψηφιακή φορολογική βάση δεδομένων – τα smartphones είναι ικανά για εντοπισμό μέσω συστήματος GPS καθώς και για εκτέλεση πληρωμών, ενώ κάθε επιχείρηση χρησιμοποιεί ήδη ψηφιακές πλατφόρμες για να βελτιώσει τις παροχές της. Συνδυάζοντας αυτά τα ήδη διαθέσιμα εργαλεία, η νεοφυής επιχείρηση Refundit, με έδρα το Ισραήλ, εγκαινίασε μια πλατφόρμα, που έχει ως στόχο να απλοποιήσει και να καταστήσει το TFS εύκολα προσβάσιμο και ασφαλές για όλα τα συμβαλλόμενα μέρη.
Ο εκσυγχρονισμός και η ψηφιοποίηση του Tax-Free shopping θα οδηγήσουν σχεδόν σίγουρα σε αύξηση των τουριστικών δαπανών της χώρας, κατανέμοντας τον εμπορικό τουρισμό πιο ομοιόμορφα, γεγονός που θα οδηγήσει στην αύξηση του συνολικού εισοδήματος, ακόμη και αν ο αριθμός των τουριστών παραμείνει χαμηλότερος στην μετά Covid-19 εποχή. Προχωρώντας μπροστά και καθώς επιστρέφουμε σιγά σιγά στην κανονικότητα, η χώρα θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί πλήρως την τουριστική της προσφορά, παρέχοντας χαμηλότερο κόστος ανά επισκέπτη και αυξάνοντας την κατά κεφαλήν δαπάνη, γεγονός που θα οδηγήσει τον τουρισμό και την τοπική οικονομία σε νέα υψηλά επίπεδα ρεκόρ.
