Του Ιωάννη Γκιτσάκη *
Αυτό το καλοκαίρι είναι σίγουρο ότι δεν θα πλήξουμε καθόλου. Κάθε μέρα προκύπτει και ένα νέο θέμα συζήτησης και αντιπαραθέσεων. Αυτή τη φορά είναι η λίστα των 29 χωρών από τις οποίες θα αρχίσει η χώρα μας να δέχεται αεροπορικές πτήσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη μετά τις 15 Ιουνίου.
Οι αντιδράσεις προέρχονται καταρχήν από ευρωπαϊκές χώρες που δεν περιλαμβάνονται στη λίστα, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Αγγλία και κινούνται στη λογική ότι «οι Έλληνες δεν μας θέλουν». Δεν λείπουν φυσικά και οι σχετικές πολιτικές αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, οι οποίες στρέφονται κυρίως εναντίον του Υπουργού Τουρισμού κ. Χ. Θεοχάρη.
Η έκδοση της επίμαχης λίστας περιλαμβάνεται στο πακέτο επανεκκίνησης του ελληνικού τουρισμού, με την ονομασία «Restart Tourism», το οποίο ανακοίνωσε ο Υπουργός Τουρισμού στις 20 Μαΐου. Ειδικότερα, στη σελίδα 5 του κυβερνητικού σχεδίου περιλαμβάνεται πίνακας για το «Χρονοδιάγραμμα ανοίγματος αγοράς», στον οποίο προβλέπεται, ότι η απελευθέρωση των πτήσεων από το εξωτερικό θα γίνει σταδιακά και σύμφωνα με σχετική λίστα χωρών που εμφανίζουν καλό επιδημιολογικό προφίλ και η οποία θα ανακοινωθεί έως την 1η Ιουνίου.
Όπως είχα επισημάνει στο άρθρο μου με τίτλο «Restart Tourism – Πακέτο τουρισμού – Τα καλά, τα κακά και τα άσχημα», η αρχική λίστα δεν θα περιελάμβανε χώρες με αρνητικά επιδημιολογικά στοιχεία, όπως ΗΠΑ, Ρωσία, Αγγλία, Γαλλία, Ολλανδία, Σουηδία, Ιταλία, Ισπανία, Τουρκία, Βέλγιο κ.ά. Από τις 15 Ιουλίου όμως αναμένεται η σταδιακή απελευθέρωση των πτήσεων και από χώρες που δεν θα περιλαμβάνονται στην αρχική λίστα. Η λίστα δηλαδή θα αναθεωρείται συνεχώς, ανάλογα με τα επιδημιολογικά δεδομένα κάθε χώρας.
Η λίστα αυτή, βεβαίως, καθώς και οι χώρες που περιλαμβάνονται σε αυτή δεν αποτελούν έκπληξη. Ήδη από τις 10 Απριλίου, στο άρθρο μου με τίτλο «Ο Γολγοθάς του τουρισμού – Μπορεί να σωθεί η φετινή τουριστική περίοδος;», είχα επισημάνει ότι, λόγω της επιτυχούς αντιμετώπισης της πανδημίας του κορονοϊού, η Ελλάδα θα αποτελέσει τον κορυφαίο ταξιδιωτικό προορισμό του φετινού καλοκαιριού και οι ξένοι τουρίστες αναμένεται να εκδηλώσουν έντονο ενδιαφέρον για να την επισκεφτούν στο δεύτερο εξάμηνο του έτους. Υπογράμμιζα όμως, ότι «παρά τη βούληση των ξένων τουριστών να έρθουν για διακοπές στη χώρα μας, δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι η χώρα μας θα τους επιτρέψει τελικά να την επισκεφτούν. Τα ελληνικά σύνορα θα παραμείνουν κλειστά στους ξένους τουρίστες για όσο καιρό συνεχίζει να υφίσταται κίνδυνος μετάδοσης του κορονοϊού στη χώρα μας από αυτούς. Αυτό ισχύει για τους τουρίστες που προέρχονται από χώρες στις οποίες η εξάπλωση του κορονοϊού δεν θα έχει ακόμα ολοκληρωθεί ή περιοριστεί σημαντικά, όπως λ.χ. Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Αγγλία και Σκανδιναβικές χώρες».
Στο ίδιο άρθρο είχα προτείνει ως λύση τη δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού μηχανισμού ασφαλούς μετακίνησης τουριστών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις λεπτομέρειες του οποίου ανέπτυξα σε επόμενο άρθρο μου . Η ελληνική κυβέρνηση πρότεινε πράγματι στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη θεσμοθέτηση κοινών κανόνων για την ασφαλή μετακίνηση τουριστών, πλην όμως η πρόταση αυτή δεν έγινε τελικά δεκτή. Επίσης, απορρίφθηκε και η πρότασή της για τη διενέργεια τεστ κορονοϊού στις χώρες προέλευσης των τουριστών, 72 ώρες πριν από την αναχώρησή τους. Έτσι, προκρίθηκε τελικά η λύση της διενέργειας δειγματοληπτικών ελέγχων κατά την άφιξη των ξένων τουριστών στη χώρα μας.
Όπως, όμως, έχω ήδη αναφέρει , υπάρχει μία πολύ λεπτή ισορροπία «τρόμου» ανάμεσα στην υγειονομική ασφάλεια και στην ανάγκη περιορισμού της οικονομικής ζημιάς του τουριστικού τομέα και της χώρας γενικότερα. Η υγειονομική ασφάλεια επιβάλλει πολύ προσεκτικά βήματα στο άνοιγμα του εισερχόμενου τουρισμού. Από την άλλη πλευρά, η ενίσχυση της οικονομίας προϋποθέτει την προσέλκυση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού τουριστών τη φετινή χρονιά. Εάν χαθεί η ισορροπία αυτή, τότε κινδυνεύουμε να γκρεμίσουμε όλα όσα χτίσαμε τους τελευταίους μήνες. Κινδυνεύουμε να χάσουμε το brand της επιτυχούς αντιμετώπισης της πανδημίας του κορονοϊού και της υγειονομικά ασφαλούς χώρας, το οποίο μπορεί να μας δώσει σημαντικό μερίδιο από την τουριστική αγορά της μετά τον κορονοϊό εποχής.
Τη διατήρηση αυτής της ισορροπίας προσπαθεί να υπηρετήσει και η περιβόητη λίστα των χωρών που εμφανίζουν καλό επιδημιολογικό προφίλ και η οποία, όπως προαναφέρθηκε, θα είναι δυναμική, δηλαδή θα αναθεωρείται συνεχώς, ανάλογα με τα επιδημιολογικά δεδομένα κάθε χώρας. Και πριν καν αλέκτωρ λαλήσει, η αναγκαιότητα της λίστας αυτής επιβεβαιώθηκε. Πράγματι, στις 2 Ιουνίου, δηλαδή δύο εβδομάδες πριν το επίσημο άνοιγμα της φετινής τουριστικής περιόδου, ανακοινώθηκε ότι εντοπίστηκαν στην Ελλάδα 12 νέα εισερχόμενα κρούσματα κορονοϊού, τα οποία αφορούσαν σε επιβάτες πτήσης της Qatar Airlines που ερχόταν από την Ντόχα του Κατάρ και διαπιστώθηκαν μετά από έλεγχο στους 91 επιβάτες της πτήσης. Λόγω των παραπάνω επιδημιολογικών δεδομένων μάλιστα, η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε και σε προσωρινή αναστολή όλων των πτήσεων από το Κατάρ έως και τις 15 Ιουνίου.
Το συμβάν αυτό ήταν μία ηχηρή προειδοποίηση για τους κινδύνους που κρύβει η φετινή τουριστική περίοδος. Και δεν είναι το μόνο. Καμπανάκι συναγερμού χτύπησε και στα βόρεια σύνορά μας, λόγω της ραγδαίας αύξησης κρουσμάτων κορονοϊού στα Σκόπια τις τελευταίες ημέρες, καθώς η γειτονική χώρα περιλαμβάνεται στην αρχική λίστα των 29 χωρών που «ανοίγουν» για τους τουρίστες στις 15 Ιουνίου. Ένα τρίτο καμπανάκι κινδύνου βάρεσε στη Μύκονο, λόγω του συνωστισμού που παρατηρήθηκε σε beach bar του νησιού πριν καν ξεκινήσει επίσημα η τουριστική σεζόν. Για πρώτη φορά μάλιστα έγινε λόγος για ύπαρξη κυβερνητικού σχεδίου επιβολής lockdown σε ένα νησί, σε περίπτωση πολλών κρουσμάτων. Αντιλαμβάνεται κανείς πόσο καταστροφικό θα είναι κάτι τέτοιο, τόσο για το ίδιο το νησί όσο και για τη γενικότερη εικόνα της χώρας και του ελληνικού τουρισμού. Και μετά τα καμπανάκια, κυριολεκτικά «επί του πιεστηρίου», σήμανε και η καμπάνα: 97 νέα κρούσματα κορονοϊού ανακοινώθηκαν στη χώρα μας στις 8 Ιουνίου, εκ των οποίων τα 30 αφορούν σε ταξιδιώτες από το εξωτερικό. Κατόπιν τούτου, ο ΕΟΔΥ αναγκάστηκε να επαναφέρει την καθημερινή ενημέρωση για τα κρούσματα κορονοϊού στη χώρα μας, σε μια προσπάθεια να αποτραπούν τα φαινόμενα χαλάρωσης των μέτρων προστασίας που παρατηρήθηκαν τις τελευταίες ημέρες.
Θα επαναλάβω, λοιπόν, αυτό που έγραψα στο προηγούμενο άρθρο μου, με τίτλο «Ζώνες επικινδυνότητας, νησιά υψηλού κινδύνου, ανεπαρκείς υποδομές υγείας και πλωτό νοσοκομείο»: Στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα τα λάθη δεν συγχωρούνται. Αυτό το καλοκαίρι όλα τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ θα έχουν συνεχώς στραμμένη την προσοχή τους στην Ελλάδα. Μία ενδεχόμενη αποτυχία στην αντιμετώπιση κρουσμάτων κορονοϊού στις τουριστικές περιοχές μπορεί να καταστρέψει αμέσως την καλή διεθνή εικόνα της χώρας μας. Οι σημερινές διθυραμβικές αναφορές μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε επικριτικά άρθρα που θα θυμίζουν τις εποχές των μνημονίων.
Η φετινή λοιπόν τουριστική περίοδος απαιτεί ασκήσεις ισορροπίας ανάμεσα στην υγειονομική ασφάλεια της χώρας αφενός και στην επανεκκίνηση του ελληνικού τουρισμού αφετέρου. Κυβέρνηση και επαγγελματίες του τουρισμού καλούνται να ακροβατήσουν με επιτυχία επάνω σε τεντωμένο σχοινί και ανάμεσα σε δύο αντίρροπες δυνάμεις: Τις αυστηρές υγειονομικές απαιτήσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας και τις έντονες οικονομικές πιέσεις για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απελευθέρωση της «κανονικότητας» του τουρισμού. Η εξίσωση, επομένως, είναι ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτεί πολύ λεπτή διαχείριση από όλους τους εμπλεκόμενους. Παράγοντα κλειδί για την επίλυση της εξίσωσης αυτής αποτελεί ο περιορισμός των εισερχόμενων κρουσμάτων κορονοϊού με κάθε πρόσφορο μέσο, ακόμα και αν αυτό προκαλεί αντιδράσεις εντός και εκτός Ελλάδας. Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν, όπως είχε πει και ο Ιπποκράτης.
* Ο κ. Ιωάννης Γκιτσάκης (twitter @gitsakis) είναι Δικηγόρος Θεσσαλονίκης και Διδάκτωρ Διοικητικού Δικαίου.
Πως να διαφωνησει καποιος, με τη φωνη της λογικης; Υπαρχουν αρκετες τετοιες φωνες, αυτες τις δυσκολες ημερες, αλλα χανονται ή αποσβαινονται μεσα στο γενικο χαμο που γινεται! Και στις ιντερνετικες συζητησεις που εχουν γινει σε αυτο το site, υπαρχουν αυτες οι φωνες, αλλα δε μπορουν να επιβαλουν την αποψη τους! Απο τη στιγμη που ο ”κυβος ερριφθη”, οχι τωρα, αλλα προ καιρου, τιποτα δεν αλλαζει την πορεια που πηρε η κατασταση! Εκεινο που επρεπε να γινει, σε αυτην την κατασταση, της απολυτης ειδικης εκτακτης αναγκης, γιατι καποιοι ξενοδοχοι βλεπουν τα πραγματκα προβληματα και θα αποφασισουν να μην ανοιξουν, ΟΧΙ ΓΙΑΤΙ ΔΕ ΘΕΛΟΥΝ, αλλα απο αισθημα ευθυνης, ακομη και δικαιολογημενου φοβου και θα εχουν 100% πτωση τζιρου, ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να ειναι αυτοι που θα αναλαβουν ολη τη ζημια του κλαδου! Νομιζω πως η προταση μου ειναι ευκολονοητη, αλλα ποιος νοιαζεται; Ο θανατος σου η ζωη μου!