Του Δρ. Ιωάννη Γκιτσάκη (*)
Τα δύο προηγούμενα καλοκαίρια η υγειονομική ασφάλεια ήταν το πρώτο ζητούμενο για την επιλογή τουριστικού προορισμού. Κινούμενος στη λογική αυτή δημοσίευσα στο Χρήμα & Τουρισμός ένα άρθρο για τα μικρά και άγνωστα ή λιγότερο τουριστικά νησιά της Ελλάδας, τα οποία συνιστούσαν ιδανικούς προορισμούς για ήσυχες και ασφαλείς διακοπές το δύσκολο Καλοκαίρι του 2020. Το άρθρο αυτό, με τις απαραίτητες προσαρμογές, δημοσιεύτηκε και το καλοκαίρι του 2021 και συνιστά ένα μικρό οδηγό για διακοπές στα λιγότερο δημοφιλή, αλλά εξίσου όμορφα νησιά της χώρας μας.
Το φετινό καλοκαίρι τα δεδομένα έχουν αλλάξει ριζικά. Η ενεργειακή κρίση, η σημαντική άνοδος των τιμών σε πολλά αγαθά και υπηρεσίες και οι αυξημένες ροές ξένων τουριστών στη χώρα μας, έχουν εκτοξεύσει το κόστος των διακοπών, ιδίως στα δημοφιλή ελληνικά νησιά. Καθημερινά διαβάζουμε δημοσιεύματα για το αυξημένο κόστος των διακοπών στην Ελλάδα και το υψηλό κόστος ξενοδοχείων και ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, που καθιστούν τις διακοπές στην Ελλάδα «απλησίαστες» ακόμα και για τους ξένους τουρίστες.
Φέτος λοιπόν το πρώτο ζητούμενο για την επιλογή τουριστικού προορισμού δεν είναι πλέον η υγειονομική ασφάλεια, αλλά το κόστος των διακοπών. Με αυτό το δεδομένο, θεωρώ ότι τα νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου αποτελούν τον ιδανικότερο νησιωτικό προορισμό για οικονομικές διακοπές στην Ελλάδα το φετινό καλοκαίρι. Πράγματι, τα ακριτικά νησιά μας τα έχουν όλα και συμφέρουν. Δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα δημοφιλή νησιά των Κυκλάδων και προσφέρουν απλόχερα τις ομορφιές τους στον επισκέπτη σε ιδιαίτερα προσιτές τιμές. Επιπλέον, περιλαμβάνονται στα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού με ιδιαίτερα «προνομιακούς» όρους, ενώ προσφέρονται και σημαντικές εκπτώσεις στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, καθώς και έκτακτες κρατικές επιδοτήσεις.
Παράλληλα, η επιλογή των νησιών του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου για τις φετινές καλοκαιρινές διακοπές μας συνιστά και μία έμπρακτη στήριξη στα ακριτικά νησιά μας, τα οποία, αφενός έχουν πληγεί τα τελευταία χρόνια λόγω του μεταναστευτικού προβλήματος και αφετέρου, βρίσκονται διαρκώς στο στόχαστρο των απειλών και των επεκτατικών βλέψεων της Τουρκίας, οι οποίες φέτος έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.
Ξεκινώντας λοιπόν την «περιήγηση» στα νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου, η πιο ελκυστική πρόταση για φέτος είναι αναμφίβολα η Σάμος. Σίγουρα ότι και να πω για το νησί όπου μεγάλωσα δεν θα είμαι αντικειμενικός. Η Σάμος όμως τα έχει όλα. Γραφικούς και κοσμοπολίτικους παραθαλάσσιους οικισμούς, παραδοσιακά και αυθεντικά χωριά, πολλές και πανέμορφες παραλίες, κοσμικές και ερημικές, σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, καλό φαγητό και υπέροχους ανθρώπους. Και βεβαίως το ξακουστό γλυκό σαμιώτικο κρασί.
Ειδικά για φέτος όμως έχει και ένα επιπλέον πλεονέκτημα: To λεγόμενο «Samos pass», το ειδικό voucher για όσους επισκεφτούν το νησί, που έχει ως στόχο την ενίσχυση του τοπικού τουρισμού Πρόκειται συγκεκριμένα για μία άυλη ψηφιακή χρεωστική κάρτα, την οποία οι δικαιούχοι θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν για δαπάνες διαμονής, εστίασης και τοπικών μεταφορών στο νησί. Η επιδότηση θα διατεθεί σε τέσσερις φάσεις και το ύψος της ανέρχεται σε 300€ για κάθε φάση, πλην της φάσης 2 (Αυγούστου) που ανέρχεται σε 200€ ανά δικαιούχο. Το ίδιο ισχύει και για την πληγείσα περιοχή της Βόρειας Εύβοιας (North Evia pass), όπου η σχετική επιδότηση ανέρχεται σε 150€ πλην της φάσης 2 (Αυγούστου) που ανέρχεται σε 100€ ανά δικαιούχο.
Παράλληλα, η Σάμος περιλαμβάνεται και στα πέντε νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου που «πριμοδοτούνται» στα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού του ΟΑΕΔ (νυν ΔΥΠΑ). Συγκεκριμένα, για διακοπές στη Σάμο, αλλά και σε Λέσβο, Χίο, Λέρο και Κω, καθώς και στο νομό Έβρου (και το νησί της Σαμοθράκης), προβλέπονται τα ακόλουθα:
α. Επιδότηση έως και δέκα διανυκτερεύσεων (αντί για έξι) για τους δικαιούχους του προγράμματος που θα επιλέξουν για τη διαμονή τους καταλύματα των νησιών αυτών και του νομού Έβρου. Ειδικά για τη Σάμο, στο νέο πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού 2022 – 2023 της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), προβλέπεται η επιδότηση έως και δώδεκα διανυκτερεύσεων. Το ίδιο προβλέπεται και για τις πυρόπληκτες τουριστικές περιοχές της Βόρειας Εύβοιας (Δήμοι Ιστιαίας – Αιδηψού και Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Άννας).
β. Ειδικές τιμές επιδότησης στα τουριστικά καταλύματα των ανωτέρω νησιών και του νομού Έβρου. Με το νέο πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού 2022 – 2023, οι τιμές αυτές επεκτείνονται και στις πυρόπληκτες περιοχές της Βόρειας Εύβοιας. Και
γ. Πρόβλεψη μηδενικής ιδιωτικής συμμετοχής για τους δικαιούχους που επιλέγουν τα τουριστικά καταλύματα των ανωτέρω νησιών και περιοχών.
Τέλος, η Σάμος περιλαμβάνεται και στα πέντε νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου, για τα οποία η εταιρία Blue Star Ferries προσφέρει έκπτωση 30% στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια. Η έκπτωση ισχύει από 13-6-2022 έως 30-9-2022 στα εισιτήρια μετάβασης και επιστροφής από/προς Πειραιά για Σάμο, Χίο, Λέρο και Κω και από/προς Καβάλα για Λέσβο, Χίο, Σάμο και Λέρο, καθώς και από 10-9-2022 έως 30-9-2022 στα εισιτήρια από/προς Θεσσαλονίκη για Σάμο, Χίο και Λέσβο, σε όλες τις κατηγορίες θέσεων επιβατών, στα ΙΧ αυτοκίνητα και τις μοτοσικλέτες.
Η Σάμος λοιπόν αποτελεί φέτος τον ιδανικότερο νησιωτικό προορισμό στην Ελλάδα για ποιοτικές και οικονομικές διακοπές. Οι οποίες μπορούν να συνδυαστούν και με επίσκεψη στους γειτονικούς Φούρνους, που βρίσκονται λίγο νοτιότερα και αποτελούν ένα πραγματικά ακατέργαστο διαμάντι του Αιγαίου. Ίσως το αυθεντικότερο νησί και οι αυθεντικότεροι νησιώτες σε όλη την Ελλάδα. Ένα νησί, για την ακρίβεια ένα νησιωτικό σύμπλεγμα με δεκάδες φιόρδ, στο οποίο μπορείς να απολαμβάνεις το μπάνιο σου σε υπέροχες «Κυκλαδίτικες» παραλίες και να είσαι μόνος σου ακόμα και το Δεκαπενταύγουστο. Αλλά και με το νησί της Ικαρίας, το οποίο βρίσκεται δίπλα στη Σάμο και συμπληρώνει ένα πλήρες τουριστικό «πακέτο», που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τα δημοφιλή νησιά των Κυκλάδων.
Επόμενος προορισμός τα υπόλοιπα τέσσερα νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου που «πριμοδοτούνται» στα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού και για τα οποία προσφέρεται έκπτωση 30% στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια από την εταιρία Blue Star Ferries. Ξεκινώντας από το βορρά, η πρώτη στάση είναι το νησί της Λέσβου, με την όμορφη πρωτεύουσά του τη Μυτιλήνη και το ξακουστό ούζο της. Η Λέσβος συνδυάζεται ιδανικά με τον Άη Στράτη και τη Λήμνο, το νησί του Ηφαίστου, με το εντυπωσιακό άγριο φυσικό τοπίο, το κάστρο της Μύρινας, τη «Σαχάρα» της Ελλάδας και την Παναγιά την Κακαβιώτισσα, το μοναδικό ελληνικό εξωκκλήσι χωρίς σκεπή. Ένα ακόμα πλήρες τουριστικό «πακέτο» για οικονομικές διακοπές.
Κατεβαίνοντας νοτιότερα συναντούμε τη Χίο, με την αξιόλογη πρωτεύουσά της, τους γραφικούς ανεμόμυλους, τα ξακουστά μεσαιωνικά Μαστιχοχώρια, τον καταπράσινο Κάμπο και τις όμορφες παραλίες, στις οποίες ξεχωρίζουν τα περίφημα Μαύρα Βόλια και η Αγία Δύναμη με τα «τροπικά» γαλάζια νερά της. Η Χίος συνδυάζεται ιδανικά με τις ακριτικές Οινούσσες και τα μαρτυρικά Ψαρά, με την ολόμαυρη Ράχη και τις υπέροχες ερημικές παραλίες δίπλα στο γραφικό οικισμό του νησιού. Ένα ακόμα «γεμάτο» και οικονομικό τουριστικό «πακέτο» για το φετινό καλοκαίρι.
Κατεβαίνοντας νοτιότερα, στα Δωδεκάνησα, ένα ακόμα νησί που «πριμοδοτείται» στα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού και προσφέρεται έκπτωση 30% στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, είναι η Λέρος, το πιο παρεξηγημένο νησί της Ελλάδας. Παράλληλα όμως και ένα από τα ομορφότερα. Γραφικοί οικισμοί με έντονες ιταλικές επιρροές, αρχοντικά σπίτια, μεσαιωνικό κάστρο, ανεμόμυλοι και υπέροχες παραλίες. Αλλά και αυθεντικοί νησιώτες. Σε δύο μόλις μέρες έχεις ενσωματωθεί στην τοπική κοινωνία και όλοι σε χαιρετούν με το μικρό σου όνομα. Λίγο πιο κάτω, το νησί των σφουγγαράδων, η υπέροχη Κάλυμνος, αλλά και η μικρή γειτόνισσά της η Τέλενδος. Δέκα σπιτάκια όλα κι όλα, καθένα από αυτά όμως και ένα έργο λαϊκής τέχνης. Απόδειξη ότι για να φτιάξεις κάτι ωραίο δεν χρειάζονται χρήματα, αλλά μόνο μεράκι και αγάπη. Λίγο πιο πέρα, η Ψέριμος, ένα μικρό και άγνωστο ακριτικό νησί, με δύο εντυπωσιακές παραλίες, που συμπληρώνει ένα ακόμα οικονομικό τουριστικό «πακέτο» για το φετινό καλοκαίρι.
Επόμενη στάση ένα από τα αγαπημένα μου νησιά, οι Λειψοί, με τη γραφική «Κυκλαδίτικη» χώρα και τις παραλίες με τα υπέροχα γαλάζια νερά, αλλά και τους γειτονικούς Αρκούς, με τα «εξωτικά» Τηγανάκια και τις πολύχρωμες ψαροταβέρνες. Εδώ δεν μπορώ να υποσχεθώ οικονομικές διακοπές, διότι τα τουριστικά καταλύματα είναι περιορισμένα και τα δύο νησιά είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στους ξένους τουρίστες και ιδίως στους Ιταλούς. Οικονομικότερες επιλογές θα βρείτε όμως στο ακριτικό και αυθεντικό Αγαθονήσι και τη δημοφιλή Πάτμο.
Κατεβαίνοντας νοτιότερα συναντούμε το νησί του Ιπποκράτη, τη δημοφιλή Κω, η οποία περιλαμβάνεται στα πέντε νησιά που «πριμοδοτούνται» στα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού και προσφέρεται έκπτωση 30% στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια. Λιγότερο κοσμική η γειτονική Νίσυρος, με το μοναδικό και εντυπωσιακό ηφαιστειακό κρατήρα της και η Σύμη, με τη γραφικότερη χώρα των Δωδεκανήσων, έναν πραγματικό πίνακα ζωγραφικής. Και δίπλα από τη διάσημη Ρόδο, η μικρή Χάλκη, η οποία συναγωνίζεται σε γραφικότητα τη Σύμη. Νοτιότερα η Κάρπαθος, με πολλές εντυπωσιακές παραλίες και αυθεντικά χωριά. Χάνει μόνο λόγω της δυσκολίας ακτοπλοϊκής πρόσβασης (πραγματική Οδύσσεια) και της άναρχης δόμησης στην πρωτεύουσά της, τα Πηγάδια. Κερδίζει όμως σε παραλίες. Η πολυφωτογραφημένη Κυρά Παναγιά είναι ίσως η διασημότερη αφίσα του ΕΟΤ. Τα ξακουστά Άπελλα και ο «εξωτικός» Διακόφτης έχουν σίγουρα θέση στις ωραιότερες παραλίες της Ελλάδας. Ιδανική επιλογή φαντάζει και η γειτονική Κάσος, ένα από τα ελάχιστα αυθεντικά νησιά της χώρας. Από πλευράς παραλιών, η παραλία Μάρμαρα στη γειτονική νησίδα Αρμάθια κερδίζει μία ακόμα θέση στις καλύτερες παραλίες της Ελλάδας.
Το φετινό καλοκαίρι αναμένεται να είναι ιδιαίτερα δύσκολο για πολλούς Έλληνες εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης και των υψηλών τιμών στα περισσότερα δημοφιλή νησιά. Υπάρχουν όμως πολλά μικρά και άγνωστα ελληνικά νησιά, μακριά από το μαζικό τουρισμό, με αυθεντικούς και φιλόξενους κατοίκους, με πολλές ομορφιές και χαμηλές τιμές, τα οποία προσφέρονται για ήσυχες και οικονομικές διακοπές. Και βεβαίως υπάρχει και η ηπειρωτική Ελλάδα. Η Εύβοια και ιδίως η πληγείσα (και επιδοτούμενη) Βόρεια Εύβοια. Η Πελοπόννησος, που έχει τα πάντα και συνιστά ιδανικό προορισμό για οικονομικές διακοπές χωρίς το υψηλό κόστος των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων. Η Θράκη με τις όμορφες παραλίες, το ανατολίτικο χρώμα, το καλό φαγητό και τις πολλές τουριστικές ομορφιές. Η Ήπειρος, με τη «ριβιέρα» του Ιονίου, αλλά και τους ορεινούς θησαυρούς της για όσους προτιμούν το βουνό και όχι τη θάλασσα. Και γενικότερα κάθε γωνιά της ηπειρωτικής Ελλάδας. Όσο πιο άγνωστη τόσο πιο οικονομική. Φέτος, λοιπόν, είναι η καλύτερη ευκαιρία για να επισκεφτείτε τα λιγότερο τουριστικά νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου και τις άγνωστες και κρυμμένες ομορφιές της ηπειρωτικής Ελλάδας και να ανακαλύψετε το δικό σας μικρό και οικονομικό τουριστικό παράδεισο. Καλό καλοκαίρι.
(*) Ο Δρ. Ιωάννης Γκιτσάκης (twitter @gitsakis) είναι Δικηγόρος Θεσσαλονίκης με ειδίκευση στις Συμβάσεις Παραχώρησης και ΣΔΙΤ, Διδάκτωρ Διοικητικού Δικαίου και Σύμβουλος τουριστικών επιχειρήσεων και επενδύσεων
