Όλα καλά εκεί στο υπουργείο Ανάπτυξης; | Είναι δυνατόν να γυρίσουμε 18 χρόνια πίσω σε καθεστώς κορεσμού; | 150 εκατ. στον Τουρισμό, όσα και για αντικαταστάσεις συσκευών!

του Κωνσταντίνου Στ. Δεριζιώτη

Συγχωρέστε μου τον τίτλο “σεντόνι”, που σίγουρα δεν είναι δημοσιογραφικός, αλλά με αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω, μάλλον θα με …δικαιολογήσετε.

Η ιστορία του αναπτυξιακού, που έχει ξεκινήσει μερικές δεκαετίες τώρα, έχει συμβάλλει καθοριστικά -στην περίπτωση του Τουρισμού-, στην σημαντική αναβάθμιση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που ο ελληνικός Τουρισμός, “έπιασε” μεγέθη στην προηγούμενη δεκαετία, που όλες οι διεθνείς μελέτες έδειχναν ότι θα επιτύχει το 2024 και το 2025.

Όμως αυτή την φορά φαίνεται ότι το ταμείο του νέου αναπτυξιακού νόμου είναι …άδειο.

Τον Φεβρουάριο του 2022 ψηφίστηκε από την Βουλή ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος 4887/2022 (μετά από αναμονή αρκετών μηνών) και ο επιχειρηματικός κόσμος της χώρας είδε στις διατάξεις που περιλαμβάνονται στο Νόμο αυτό, κάποια καλά στοιχεία τα οποία δημιουργούσαν προϋποθέσεις και προσδοκίες.

Ειδικά για τον τουριστικό κλάδο – που το 2019 είχε συνεισφέρει ΑΜΕΣΑ το 12,5% του ΑΕΠ – οι προσδοκίες αυτές είναι ακόμα πιο έντονες, αφού μετά την πανδημική κρίση και τις πιέσεις που δέχθηκε, όλα δείχνουν ότι η αντίστοιχη συνεισφορά για το 2022 θα είναι σημαντικά αυξημένη, προσεγγίζοντας τα επίπεδα του 2019  και κατά συνέπεια οι τουριστικές επενδύσεις θα αποτελέσουν την αιχμή της αναπτυξιακής προσπάθειας.

Σύμφωνα με μελέτη της ΕΤΕ, το ποσό των εσόδων της χώρας από τον Tουρισμό μπορεί να φτάσει στα 36 δις Ευρώ το 2030, κάτι που όμως εξαρτάται από το τουριστικό προϊόν και κυρίως από την ποιότητα των ξενοδοχειακών μονάδων (υφιστάμενων και νέων) που θα κληθούν να φιλοξενήσουν τουρίστες, με μεγαλύτερο κατά κεφαλή ύψος δαπάνης (οι λεγόμενοι HighSpenders) και που για την αναβάθμισή τους θα απαιτηθούν ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 5 έως 6 δις ευρώ.

Ο ελληνικός Τουρισμός – παρά την υψηλή συμμετοχή του στο ΑΕΠ – υστερεί του μεσογειακού μέσου όρου σε δεδομένα ποιότητας και συγκέντρωσης και έτσι αφενός καθίσταται πιο ευάλωτος στον ανταγωνισμό και αφετέρου δεν εκμεταλλεύεται στον μέγιστο βαθμό τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας.

Ειδικότερα, η Ελλάδα διαθέτει μικρότερου μεγέθους και χαμηλότερης ποιότητας ξενοδοχειακές μονάδες (36 έναντι  57 κλίνες κατά μέσο όρο και μόλις το 23% έναντι 65% σε ξενοδοχεία 4* και 5*), στοιχείο που οδηγεί την μέση ημερήσια τουριστική δαπάνη 15% χαμηλότερα από τον μέσο όρο των χωρών της Μεσογείου.

Οι επιχειρηματίες του Τουρισμού τονίζουν ότι είναι αυτονόητο πως ο μεγαλύτερος – σε εισροή συναλλάγματος – κλάδος της Ελληνικής Οικονομίας πρέπει να ενισχυθεί, ώστε να ανταπεξέλθει στον ισχυρό πλέον ανταγωνισμό που δέχεται η χώρα μας από χώρες εντός και εκτός Ε.Ε., όπου τα κίνητρα για τουριστικές επενδύσεις είναι πολύ σημαντικά (Τουρκία – λόγω και της τεράστιας συναλλαγματικής διαφοράς – αλλά και χώρες όπως η Ισπανία, η Κροατία, κ.λπ.) και αυτό αποτελεί έναν ακόμα λόγο, όχι μόνο να μην αρθούν υφιστάμενα μέτρα στήριξης, αλλά κυρίως να θεσμοθετηθούν νέα, που θα αμβλύνουν τις αρνητικές επιπτώσεις οι οποίες έχουν προκύψει ως επακόλουθα της ενεργειακής κρίσης, με κυριότερες την κατακόρυφη αύξηση των λειτουργικών δαπανών, του κατασκευαστικού κόστους (των οικοδομικών υλικών) που πλέον φτάνει σε ποσοστό πάνω από 40%, αλλά και του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις, με τις αυξήσεις επιτοκίων.

Παρόλα αυτά και ενώ έχουν περάσει σχεδόν έξι μήνες από την ψήφιση του Αναπτυξιακού Νόμου και ενώ δεν έχει προκηρυχθεί ακόμα το καθεστώς του Τουρισμού (με αποτέλεσμα ιδιωτικές επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων να βρίσκονται σε αναμονή) έχει ανοίξει – σύμφωνα και με σχετικές δηλώσεις του υπουργού αναπληρωτή Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Νίκου Παπαθανάση – μια συζήτηση για επαναφορά της έννοιας των «κορεσμένων περιοχών» στον Νέο Αναπτυξιακό Νόμο.

Συγκεκριμένα ο υπουργός δήλωσε πως εξετάζεται η εκδοχή να επανέλθει για την Μύκονο, την Σαντορίνη, την Πάρο και ενδεχομένως για κάποιες ακόμα περιοχές, η διάταξη που είχε καταργηθεί από τη κυβέρνηση Καραμανλή το 2005.

Ειδικά μάλιστα για την περίπτωση της Πάρου, οι κλίνες που διατίθενται σε μονάδες 5* είναι μόλις 6 επί συνόλου 150 και σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για κορεσμό, όταν σε δύο χρόνια θα είναι έτοιμο το νέο αεροδρόμιο, με ύψος επένδυσης 46 εκατ. ευρώ.

Ταυτόχρονα ανακοινώνεται ότι μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου για το καθεστώς του Tουρισμού θα διατεθεί ποσό μόλις 150 εκατομμυρίων ευρώ για το σύνολο των 13 περιφερειών της χώρας με μέγιστο ποσό ενίσχυσης τα 3 εκατομμύρια (αντί των 10 που προβλέπονται στον Νόμο που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο).

Κατά μέσο όρο δηλαδή, αντιστοιχούν μόλις 12 εκατομμύρια ανά περιφέρεια.

Πολύ εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς από την ανακοίνωση αυτή, ότι για παράδειγμα στην Κρήτη – αντίστοιχα και στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου – θα μπορούν ουσιαστικά να ενισχυθούν μόνο 4 τουριστικές επενδύσεις με 3 εκατομμύρια η καθεμιά !

Μάλιστα, προσωπικά ο γράφων, μερικές ημέρες πριν ψηφιστεί ο αναπτυξιακός νόμος, είχε θέσει το θέμα αναλυτικά στον υπουργό Ανάπτυξης κ. Άδωνι Γεωργιάδη στο διοικητικό συμβούλιο του ΕΒΕΑ, για να λάβει την απάντηση “δεν έχουμε χρήματα”.

Όμως χορηγούνται ποσά περί τα 150 εκατ. ευρώ για τις αντικαταστάσεις συσκευών και θα χορηγηθούν συνολικά ενισχύσεις ύψους 50 δις ευρώ (σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού) για στήριξη επιχειρήσεων με αμφίβολη βιωσιμότητα και κατάληξη, ενώ την ίδια στιγμή φαίνεται ότι υπάρχει δυστοκία στην εξεύρεση πόρων που μπορούν να στηρίξουν τις επενδύσεις του ελληνικού Τουρισμού, οι οποίες θα δημιουργήσουν ένα σημαντικό αριθμό άμεσων νέων θέσεων εργασίας και θα υποστηρίξουν δραστικά την εγχώρια παραγωγή (υλικών,εξοπλισμού, κ.λπ). με αντίστοιχες αυξήσεις πωλήσεων και θέσεων εργασίας στον κλάδο της βιομηχανίας και της πρωτογενούς παραγωγής.

Και η ερώτηση που τίθεται αβίαστα είναι απλή: Γιατί δεν αναζητούνται χρήματα από τα Ταμείο Ανάκαμψης, που ούτε οι απορροφήσεις του είναι τόσο υψηλές, ούτε τα κονδύλια θα εξαντληθούν κατά πως φαίνεται, δυστυχώς…
Και σε επίπεδο ΕΕ όμως θα υπάρξουν αδιάθετα κονδύλια, τα οποία θα μοιραστούν σε χώρες που θα έχουν απορροφήσει τα δικά τους.

Υπάρχει απάντηση;

Μάλιστα, παράλληλα με την ενίσχυση των τουριστικών επενδύσεων, είναι επιβεβλημένος και ο άμεσος σχεδιασμός για την υλοποίηση των απαραίτητων έργων για νέες βασικές υποδομές και βελτίωση των υφιστάμενων (οδοποιίες, υδρεύσεις, αποχετεύσεις, δίκτυα, κ.λπ.), που ειδικά σε κάποια από τα νησιά μας, είναι σχεδόν ανύπαρκτες.

Είναι εύκολα κατανοητό, ότι μόνο μέσα από ένα πλέγμα ενεργειών (συνδυασμού ιδιωτικών επενδύσεων και δημόσιων έργων) που απαιτούν την απόλυτη υποστήριξη του κράτους, θα μπορέσει να γίνει η Ελλάδα πιο ανταγωνιστική απέναντι σε άλλες χώρες.

Ταυτόχρονα  θα επιτευχθεί και ο θεμελιώδης στόχος που έχει τεθεί σχετικά με την μέγιστη δυνατή απορρόφηση των Ευρωπαϊκών πόρων, όπου έως το τέλος Μαρτίου είχε εισπραχθεί μόλις το 5% των διαθέσιμων κονδυλίων (307 εκατ. € από τα 7,5 δις) σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου ΕΝΑ για το σχέδιο «Ελλάδα 2.0».

Σε όλα τα παραπάνω, είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει μια τεκμηριωμένη τοποθέτηση από το υπουργείο Τουρισμού – που είναι ο φορέας ο οποίος εκτός των άλλων κινεί τις διαδικασίες προσέλκυσης των τουριστών για την χώρα και ήδη έχει τοποθετήσει πολύ ψηλά τον πήχη σε σχέση με την εξέλιξη του αριθμού αφίξεων και εσόδων για τα επόμενα χρόνια – σχετικά με την αύξηση των διαθέσιμων πόρων για τον Αναπτυξιακό Νόμο όπως επίσης και σχετικά με τα αρνητικά αποτελέσματα που θα επιφέρει ενδεχόμενη επαναφορά των «κορεσμένων» περιοχών. 

Αλλά το υπουργείο Τουρισμού ασχολείται με μπριτζόλες, καρέκλες, “ανυπαρξία” ελεύθερων δωματίων στην Αθήνα και πωλήσεις duty free…

Και last but not least που λένε στο χωριό μου, εκεί στο υπουργείο Ανάπτυξης έχουν ακούσει κάτι για ασφάλεια Δικαίου;

Ένας επενδυτής που αγόρασε πριν μερικούς μήνες ένα οικόπεδο για να κάνει 5στερο ξενοδοχείο, πως θα εκλάβει μια τέτοια κίνηση;

Αυτό που είναι σίγουρο, είναι ότι οι επενδυτές είναι απόλυτα αιφνιδιασμένοι από τις τελευταίες εξελίξεις περί αποκλεισμού 5 μόλις ημέρες πριν την αναμενόμενη προκήρυξη του καθεστώτος του Τουρισμού.

Εάν σκόπευε το υπουργείο Ανάπτυξης να επαναφέρει το καθεστώς του αποκλεισμού περιοχών θα έπρεπε να έχει ανακοινώσει εγκαίρως τη πρόθεσή του, ώστε να προηγηθεί η απαραίτητη διαβούλευση βάση των Ευρωπαϊκών οδηγιών.

Και σε κάθε περίπτωση όλο αυτό δεν προοιωνίζεται θετικών εξελίξεων…

Μήπως το Μέγαρο Μαξίμου θα έπρεπε να δει το θέμα;