ΚΕΠΕ: Στυλοβάτης της Οικονομίας ο Τουρισμός το 2021, αλλά όχι μακροπρόθεσμα

O Τουρισμός δύναται για το 2021 να είναι ο «στυλοβάτης» της ανάπτυξης και σε αυτό το γεγονός φαίνεται ότι βασίζεται και ο σχετικός κυβερνητικός σχεδιασμός για το 2021. Αυτό το γεγονός όμως πρέπει να θεωρηθεί παροδικό, καθώς οφείλεται στις ειδικές συνθήκες που επικράτησαν στην ελληνική αλλά και στη διεθνή οικονομία λόγω της πανδημίαςCOVID–19. Μακροχρόνια, έχει αποδειχθεί ότι ο Τουρισμός δεν μπορεί, λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών του, να παίξει το ρόλο της «ατμομηχανής» της ελληνικής οικονομίας (Ροδουσάκης και Σώκλης, 2021).

Αυτό είναι το συμπέρασμα της ανάλυσης του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), “Μπορεί ο τουρισμός να σώσει την ανάπτυξη για το 2021;”, που δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά για το δεύτερο σκέλος του…

Και τεκμηριώνει την δεύτερη εκτίμηση το ΚΕΠΕ, ως ακολούθω: “Ενδεικτικά, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι την περίοδο 2008–2019 είχαμε μία αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων της τάξης του 56,2% και την ίδια πάντα περίοδο μια μείωση του ονομαστικού ΑΕΠ της τάξης του 24,2%.Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι θετικές επιπτώσεις από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στο ΑΕΠ θα αρχίσουν να διαφαίνονται από το 2022 και μετά,και ότι kepeοι υπόλοιπες συνιστώσες της αυτόνομης ζήτησης, πλην των εξαγωγών, δεν διαφαίνεται να μπορούν να συμπαρασύρουν το ΑΕΠ σε άνοδο μεγαλύτερη του 2% για το 2021, η αύξηση των τουριστικών εισπράξεων κατά 4,54 δισ. ευρώ είναι μονόδρομος,ώστε η ελληνική οικονομία να λάβει τη βραχυχρόνια αναπτυξιακή τόνωση που τόσο χρειάζεται”.

Σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, “…από την ανάλυση των πολλαπλασιαστικών επιδράσεων των ταξιδιωτικών εισπράξεων της χώρας (βλέπε Mariolisetal., 2020) προκύπτει ότι αν οι εισπράξεις ανέλθουν στο 50% των εισπράξεων του 2019 θα προκληθεί μία ceteris paribus:
• Αύξηση του ΑΕΠ της χώρας κατά περίπου 2,90%
• Αύξηση της απασχόλησης στην οικονομία κατά περίπου 3,19%
• Αύξηση των συνολικών εισαγωγών περίπου 2,21%.

Από τις εκτιμήσεις μας προκύπτει, στη βάση και των δύο σεναρίων, ότι το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης της οικονομίας αναμένεται να προκληθεί από τις θετικές επιδράσεις της αύξησης των εξαγωγών, εν συνεχεία των θετικών επιδράσεων σχηματισμού παγίου κεφαλαίου και τέλος της μικρής αύξησης των κρατικών δαπανών.

Επίσης,οι εκτιμήσεις μας φαίνεται να είναι σε συμφωνία με τις προβλέψεις τόσο του Υπουργείου Οικονομικών όσο και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Στη βάση του σεναρίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,εκτιμούμε ανάπτυξη 4,26 έναντι 4,1 της Επιτροπής, ενώ στη βάση του σεναρίου του Υπουργείου Οικονομικών εκτιμούμε ανάπτυξη 3,8 έναντι 3,6 του Υπουργείου. Εκεί που διαφαίνεται μία υπερεκτίμηση από την πλευρά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και του Υπουργείου έναντι των εκτιμήσεών μας είναι το εύρος της θετικής πορείας της απασχόλησης και του ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών.

Όσον αφορά το σενάριο ότι οι τουριστικές εισπράξεις θα κυμανθούν στο 50% του 2019, η ανάλυση δείχνει μία ceteris paribus αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 2,89%. Δηλαδή, εκτιμούμε ότι το σημαντικά μεγαλύτερο μέρος της προβλεπόμενης ανάπτυξης για το 2021 θα προέλθει από τον τουριστικό τομέα και, συγκεκριμένα, από τις διεθνείς ταξιδιωτικές εισπράξεις.Συγκρινόμενο με τα δύο προαναφερθέντα σενάρια,το αποτέλεσμα αυτό μπορεί να θεωρηθεί, εκ πρώτης όψεως, ως εντυπωσιακό αλλά έχει απολύτως λογικές εξηγήσεις οι οποίες είναι οι εξής: Το ΑΕΠ το 2020 προσγειώθηκε στα 165,8 δισ. ευρώ από 183,4 δισ. ευρώ το 2019. 2Για τις ταξιδιωτικές εισπράξεις γίνεται αναφορά σε ένα μέγεθος που αντιστοιχεί στο 2019. Έτσι το 50% των εισπράξεων του 2019 ισοδυναμεί σχεδόν με 100% αύξηση των εισπράξεων το 2021 σε σχέση με το 2020.3Ο πολλαπλασιαστής του τουρισμού είναι πάνω από τον μέσο όρο της οικονομίας και μάλιστα πολύ υψηλότερος από τον πολλαπλασιαστή επενδύσεων και τον πολλαπλασιαστή εξαγωγών (διότι ο κατά σειρά τελευταίος περιλαμβάνει εκτός από τις υπηρεσίες και αγαθά).4Οι δημόσιες δαπάνες που έχουν αρκετά υψηλότερο πολλαπλασιαστικό αποτύπωμα τόσο σε σχέση με τον μέσο όρο της οικονομίας όσο και τον τουρισμό βάσει και των δύο σεναρίων θα είναι σχεδόν στάσιμες το 2021.5 Σύμφωνα με μελέτη του ΚΕΠΕ για λογαριασμό του Υπουργείου Οικονομικών, η επίδραση της χρηματοδότησης από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ) στο ΑΕΠ για το 2021 θα είναι της τάξης του 0,30%”.