gitsakis

Μπορεί η Εύβοια να γίνει η νέα Κρήτη; 12 αναπτυξιακά projects για ένα τουριστικό restart του νησιού

ΓΝΩΜΗ

του Ιωάννη Γκιτσάκη (*)
Η Εύβοια είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας μετά την Κρήτη, ένα νησί με ιδανική γεωγραφική θέση, σε κοντινή απόσταση από την Αθήνα, με πλούσιο και διαρκώς εναλλασσόμενο φυσικό τοπίο, γραφικά χωριά, όμορφες παραλίες, επιβλητικούς ορεινούς όγκους, ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία, παραδοσιακά τοπικά προϊόντα και γευστική κουζίνα.

Παρόλα αυτά, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, στην οποία ανήκει διοικητικά, βρίσκεται στις τρεις τελευταίες θέσεις των τουριστικών εισπράξεων, με μόλις 180 εκατομμύρια ευρώ το 2019, έναντι 3,6 δισ. ευρώ της Περιφέρειας Κρήτης. Κι όμως, η Εύβοια είναι ένα νησί με μεγάλες αναπτυξιακές δυνατότητες και σημαντικές τουριστικές προοπτικές.

Και το σχέδιο ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας, που προανήγγειλε ο Πρωθυπουργός και παρουσίασε ο επικεφαλής της Επιτροπής ανασυγκρότησης κ. Σταύρος Μπένος, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την καλύτερη αφορμή για την τουριστική αναγέννηση, όχι μόνο της πληγείσας Βόρειας Εύβοιας αλλά και ολόκληρου του νησιού.

Στην ανάλυση που ακολουθεί παρατίθενται ορισμένες προτάσεις και κατευθύνσεις για την αξιοποίηση των τουριστικών δυνατοτήτων της Εύβοιας και προτείνονται 12 αναπτυξιακά projects για ένα τουριστικό restart του νησιού:

  1. Ζεύξη του βόρειου τμήματος του Μαλιακού κόλπου για την οδική διασύνδεση της Βόρειας Εύβοιας με τον αυτοκινητόδρομο ΠΑΘΕ, προκειμένου να διευκολυνθεί η απευθείας πρόσβαση τουριστών στη Βόρεια Εύβοια. Πράγματι, η προσβασιμότητα αποτελεί το Α και το Ω για την τουριστική ανάπτυξη μιας περιοχής. Η Εύβοια δεν διαθέτει αεροδρόμιο και αυτό από μόνο του αποκλείει μια σημαντική μερίδα αλλοδαπών τουριστών που ταξιδεύουν στα ελληνικά νησιά με απευθείας πτήσεις ή μέσω tour operators. Η οδική και ακτοπλοϊκή πρόσβαση στο νησί ευνοεί κυρίως τη Νότια Εύβοια και τους επισκέπτες που έρχονται από την Αττική, μέσω της Χαλκίδας ή των πορθμειακών γραμμών. Αντιθέτως, η Βόρεια Εύβοια είναι αρκετά δυσπρόσιτη, ιδίως για τον επισκέπτη που έρχεται από τη Βόρεια Ελλάδα ή μέσω αυτής. Οι υπάρχουσες πορθμειακές συνδέσεις παρουσιάζουν διάφορες δυσκολίες, τόσο κατά τις μέρες αιχμής όσο και τις υπόλοιπες μέρες. Η δε απευθείας οδική πρόσβαση είναι σχεδόν απαγορευτική, καθώς προϋποθέτει την κάθοδο ως τη Χαλκίδα και ακολούθως την άνοδο προς τη Βόρεια Εύβοια, από έναν δρόμο με αρκετές δυσκολίες.

Για τους λόγους αυτούς θεωρώ ότι η καλύτερη λύση για να βγει η Βόρεια Εύβοια από την τουριστική απομόνωση είναι ένα έργο που σχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1990 αλλά δεν υλοποιήθηκε τελικά: Η ζεύξη του Μαλιακού κόλπου. Πράγματι, θα μπορούσε σήμερα να υλοποιηθεί ένα τμήμα της διπλής ζεύξης του Μαλιακού κόλπου και συγκεκριμένα το βόρειο κομμάτι της ζεύξης, ανάμεσα στο ακρωτήριο Τάπια στη Φθιώτιδα και τη Βασιλίνα στην Εύβοια, προκειμένου να συνδεθεί απευθείας η Βόρεια Εύβοια με τον αυτοκινητόδρομο ΠΑΘΕ.

Τα οφέλη της προτεινόμενης οδικής σύνδεσης είναι πολλαπλά. Κάθε νέα σύνδεση (αεροπορική, ακτοπλοϊκή και οδική) δημιουργεί ουσιαστικά και νέο τουριστικό προορισμό. Αυτό συνέβη με την κατασκευή της Εγνατίας Οδού, που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων τουριστικών ροών προς τις ακτές του Ιονίου και τα Επτάνησα από τη Βόρεια Ελλάδα και τις βαλκανικές χώρες. Το ίδιο ισχύει και για το νησί της Λευκάδας, που παρουσιάζει αυξημένες τουριστικές ροές λόγω της εύκολης οδικής πρόσβασης. Κάτι ανάλογο θα συμβεί και με την οδική διασύνδεση της Βόρειας Εύβοιας με τον ΠΑΘΕ, η οποία θα βγάλει το βόρειο τμήμα του νησιού από την απομόνωση και θα δημιουργήσει νέα τουριστικά ρεύματα από τη Βόρεια Ελλάδα, τη Θεσσαλία και τις βαλκανικές χώρες. Είναι κατά τη γνώμη μου το σημαντικότερο τουριστικό έργο που θα μπορούσε να κατασκευαστεί στο νησί και μάλιστα με ιδιωτική χρηματοδότηση, μέσω σύμβασης παραχώρησης ή ΣΔΙΤ.

  1. Shuttle buses από το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» για την Εύβοια. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η Εύβοια δεν διαθέτει αεροδρόμιο, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η απευθείας αεροπορική πρόσβαση αλλοδαπών τουριστών στο νησί. Η κατασκευή ενός νέου διεθνούς αεροδρομίου στην Εύβοια δεν φαίνεται να είναι βιώσιμη με τα σημερινά τουριστικά δεδομένα του νησιού. Κατά συνέπεια, η Εύβοια εξυπηρετείται και θα συνεχίσει να εξυπηρετείται από το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» στην Αθήνα.

Ένας αλλοδαπός τουρίστας λοιπόν που φτάνει αεροπορικώς στην Αθήνα και έχει ως προορισμό την Εύβοια, θα πρέπει είτε να ενοικιάσει αυτοκίνητο είτε να πάρει ταξί είτε να χρησιμοποιήσει τα μέσα μαζικής μεταφοράς για να μεταβεί στη Χαλκίδα και από εκεί να πάρει ταξί ή κάποιο τοπικό δρομολόγιο του ΚΤΕΛ για τον προορισμό του. Γιατί λοιπόν να μπει σε αυτή τη διαδικασία, τη στιγμή που μπορεί να επιλέξει κάποιο άλλο ελληνικό νησί, στο οποίο μπορεί να μεταβεί με απευθείας πτήση από τη χώρα του; Είπαμε, η προσβασιμότητα ενός προορισμού είναι το Α και το Ω για την τουριστική του ανάπτυξη. Χωρίς εύκολη πρόσβαση δεν υπάρχει και τουρισμός.

Με δεδομένο λοιπόν ότι η κατασκευή ενός διεθνούς αεροδρομίου στην Εύβοια αποκλείεται στο άμεσο μέλλον, θεωρώ ότι η καλύτερη λύση θα ήταν η δρομολόγηση λεωφορείων – δορυφόρων (shuttle buses) που θα συνδέουν απευθείας το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» με την Εύβοια. Τα λεωφορεία αυτά θα μεταφέρουν τους τουρίστες είτε απευθείας στους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς του νησιού είτε καταρχήν στη Χαλκίδα και από εκεί με μικρότερα λεωφορεία (minivans) στους προορισμούς τους σε όλο το νησί. Μια πρώτη απόπειρα για τη λειτουργία ενός τέτοιου ιδιωτικού shuttle bus ξεκίνησε φέτος με τη δρομολόγηση του Evia Shuttle.

Βεβαίως, για να υλοποιηθεί η πρόταση αυτή απαιτούνται δύο βασικές προϋποθέσεις: Η αλλαγή του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου και η συμφωνία με tour operators που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, ούτως ώστε να δημιουργήσουν νέα τουριστικά πακέτα για το νησί της Εύβοιας, με πτήσεις προς το αεροδρόμιο της Αθήνας και από εκεί με τα προτεινόμενα shuttle buses για το νησί. Διότι αν δεν δημιουργηθούν σταθερές τουριστικές ροές από το εξωτερικό προς την Εύβοια, κάθε τέτοια προσπάθεια είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Σίγουρα δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη, πλην όμως φαίνεται πως αποτελεί μονόδρομο για την προσέλκυση αλλοδαπών τουριστών στο νησί από χώρες εκτός των Βαλκανίων.

  1. Μετατροπή της Αιδηψού σε διεθνές κέντρο τουρισμού υγείας και ευεξίας. Ο τουρισμός υγείας αντιπροσωπεύει περίπου το 7% των ταξιδιών παγκοσμίως, με ετήσιο τζίρο δεκάδων δισ. ευρώ. Πρωτοπόροι στην προσέλκυση τουριστών αυτής της κατηγορίας είναι η Ταϊλάνδη, το Μεξικό, οι ΗΠΑ, η Σιγκαπούρη και η Τουρκία, η οποία διαθέτει 42 διεθνώς πιστοποιημένα νοσοκομεία ιατρικού τουρισμού και το 2015 ξεπέρασε τους 600.000 τουρίστες. Η χώρα μας παραμένει ουραγός στον τομέα του τουρισμού υγείας, προσελκύοντας κάθε χρόνο μόλις 85.000 τουρίστες αυτής της κατηγορίας.

Η λουτρόπολη της Αιδηψού αποτελεί το δημοφιλέστερο εγχώριο προορισμό ιαματικού τουρισμού. Για το λόγο αυτό, η ευρύτερη περιοχή της Αιδηψού και των Γιάλτρων αποτελεί τον ιδανικότερο προορισμό για την ανάπτυξη του τουρισμού υγείας στην Ελλάδα και υπό τις τρεις ειδικότερες μορφές του (ιατρικός τουρισμός, ιαματικός τουρισμός και τουρισμός ευεξίας).

Πράγματι, η ευρύτερη περιοχή της Αιδηψού μπορεί να αποτελέσει βασικό πόλο προσέλκυσης επενδύσεων στον τομέα του τουρισμού υγείας, καθώς διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών της (Αττική και Κρήτη), όπως η διαθεσιμότητα μεγάλων εκτάσεων γης, οι χαμηλές τιμές της αγοράς ακινήτων, αλλά και το κυβερνητικό σχέδιο ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας, που αναμένεται να προσφέρει σημαντικά κίνητρα για επενδύσεις στην περιοχή. Αξιοποιώντας αυτά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, η περιοχή της Αιδηψού θα μπορούσε να μετατραπεί, όχι απλά στο μεγαλύτερο προορισμό για τουρισμό υγείας στην Ελλάδα, αλλά και σε μία σύγχρονη λουτρόπολη ευρωπαϊκών προδιαγραφών, ικανή να ανταγωνιστεί τις δημοφιλέστερες λουτροπόλεις της Ευρώπης. Σε έναν κορυφαίο διεθνή προορισμό για τουρισμό υγείας, όχι μόνο με τη μορφή του ιατρικού και του ιαματικού τουρισμού, αλλά και με τη μορφή του τουρισμού ευεξίας, προσφέροντας υπηρεσίες βελτίωσης της ψυχικής και της σωματικής υγείας (σπα, μασάζ, γιόγκα, διαλογισμό, υγιεινή διατροφή κλπ.). Σε έναν προορισμό που θα μπορούσε να συγκεντρώσει το μεγαλύτερο κομμάτι μιας τουριστικής αγοράς, η οποία δύναται να προσθέσει στο ελληνικό ΑΕΠ 27 δισ. ευρώ σε χρονικό διάστημα 5 ετών, σύμφωνα με σχετική έρευνα της διαΝΕΟσις.

  1. Δημιουργία ενός Διεθνούς Πανεπιστημίου Σπουδών στον Τουρισμό Υγείας με έδρα την Αιδηψό, σε συνεργασία ενδεχομένως και με το Global Wellness Institute, το οποίο θα μπορούσε να προσελκύσει αλλοδαπούς σπουδαστές αλλά και Έλληνες μεταπτυχιακούς φοιτητές που θέλουν να εξειδικευθούν στο αντικείμενο.  Με ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, προπτυχιακών και μεταπτυχιακών, τα οποία δεν θα αφορούν μόνο τις τρεις επιμέρους κατηγορίες του τουρισμού υγείας (ιατρικό τουρισμό, ιαματικό τουρισμό και τουρισμό ευεξίας), αλλά και τις εν γένει τουριστικές επιχειρήσεις, με γνωστικά αντικείμενα, όπως η οργάνωση και διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και ξενοδοχειακών μονάδων τουρισμού υγείας, η διαχείριση (project management) και χρηματοδότηση (project finance) έργων που αφορούν τον τουρισμό υγείας, η διαχείριση πελατών/ασθενών σε επιχειρήσεις τουρισμού υγείας κ.ά. Με προγράμματα, δηλαδή, που δεν θα απευθύνονται μόνο σε φοιτητές που αναζητούν εργασία σε τουριστικές επιχειρήσεις, αλλά και σε ανώτερα στελέχη τουριστικών επιχειρήσεων, που θα εκπαιδεύονται σε αντίστοιχα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα, επιδιώκοντας να στελεχώσουν ανώτερες και υψηλά αμειβόμενες διευθυντικές θέσεις. Το νέο αυτό Διεθνές Πανεπιστήμιο θα μπορούσε να κατασκευαστεί μέσω μιας σύμβασης ΣΔΙΤ ή μιας μικτής σύμβασης με στοιχεία σύμβασης παραχώρησης και κατασκευής δημοσίου έργου. Και βεβαίως, για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω, ως καταλληλότερη έδρα του Πανεπιστημίου αυτού προτείνεται η Αιδηψός (και εναλλακτικά η Χαλκίδα).
  2. «Υιοθεσία» των πυρόπληκτων χωριών της Βόρειας Εύβοιας και μετατροπή τους σε πρότυπους τουριστικούς οικισμούς. Όπως ανέπτυξα σε προηγούμενο άρθρο μου, κάθε πυρόπληκτο χωριό της Βόρειας Εύβοιας θα μπορούσε να «υιοθετηθεί» από μία μεγάλη ιδιωτική εταιρία, έναν Έλληνα εφοπλιστή, μία κοινότητα της ελληνικής ομογένειας, ένα κοινωφελές Ίδρυμα και γενικότερα από κάθε επιφανή Έλληνα επιχειρηματία, οι οποίοι θα αναλάβουν την ανάπλαση και την πλήρη αποκατάστασή τους, όπως συνέβη με το χωριό Κουρκουμελάτα της Κεφαλονιάς, που μετατράπηκε σε έναν πρότυπο και σύγχρονο οικισμό, πραγματικό στολίδι για το νησί της Κεφαλονιάς, και ένα από τα ομορφότερα και εντυπωσιακότερα χωριά της Ελλάδας.

Κεφαλονιά – Κουρκουμελάτα

Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να γίνει και στις πληγείσες τουριστικές περιοχές της Βόρειας Εύβοιας. Η «υιοθεσία» των πυρόπληκτων τουριστικών οικισμών της περιοχής (Ροβιές, Λίμνη, Πευκί, Αγία Άννα κ.ά.) και η ανάπλασή τους με σύγχρονο σχεδιασμό και με αξιοποίηση διάφορων τεχνοτροπιών αστικής παρέμβασης (βάψιμο με έντονα χρώματα, τοιχογραφίες, street art, πολύχρωμες 3D επιγραφές κ.ά.), θα μπορούσε κυριολεκτικά να τα μεταμορφώσει και να ανεβάσει τις μετοχές τους στο παγκόσμιο τουριστικό χρηματιστήριο. Πράγματι, μια τέτοια αστική ανάπλαση και η σχετική ιστορία που θα τη συνοδεύει, εφόσον αξιοποιηθεί και διαφημιστεί κατάλληλα από τις τοπικές Αρχές και τον ΕΟΤ, θα μπορούσε να αναβαθμίσει τουριστικά τις εν λόγω περιοχές, μετατρέποντάς τες σε τουριστικούς προορισμούς με διεθνή εμβέλεια και δημιουργώντας ένα νέο τουριστικό brand name για το νησί της Εύβοιας.

  1. Κατασκευή νέων πρότυπων οικισμών για την ανάπτυξη του τουρισμού τρίτης ηλικίας (silver economy), με σκοπό την προσέλκυση εύπορων αλλοδαπών συνταξιούχων για μακρά διαμονή ή μόνιμη εγκατάσταση. Οι νέοι αυτοί οικισμοί, πέρα από χώρους κατοικίας, θα περιλαμβάνουν και όλα όσα επιζητεί ένας συνταξιούχος, όπως λ.χ. σύγχρονες μονάδες υγείας και νοσοκομειακής περίθαλψης, υπηρεσίες ψυχαγωγίας, μετακίνησης, καταστήματα με καταναλωτικά είδη που απευθύνονται στη συγκεκριμένη ομάδα κ.ά.

Η χωροθέτηση των οικισμών αυτών θα πρέπει να γίνει βάσει κεντρικού σχεδιασμού, προκειμένου να επιλεγούν οι περιοχές που προσφέρονται για μια τέτοια οργανωμένη οικιστική ανάπτυξη, όπως είναι ιδίως οι εκτάσεις του παραθαλάσσιου μετώπου της Βόρειας Εύβοιας και οι γειτονικές τους αναξιοποίητες εκτάσεις γης. Συγκριτικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη του silver economy στην περιοχή της Βόρειας Εύβοιας αποτελούν οι χαμηλές τιμές αγοράς ακινήτων, τα επενδυτικά κίνητρα του κυβερνητικού σχεδίου ανασυγκρότησης και τα αναπτυξιακά έργα που αναμένεται να εκτελεστούν στην περιοχή και θα αφορούν στις οδικές συνδέσεις, στις υποδομές και στην ανάπλαση των πυρόπληκτων οικισμών και δασικών εκτάσεων, που μπορούν να προσδώσουν μια νέα τουριστική ταυτότητα στο νησί και να μετατρέψουν τη Βόρεια Εύβοια σε κορυφαίο προορισμό μακράς διαμονής ή μόνιμης εγκατάστασης αλλοδαπών συνταξιούχων στην Ελλάδα. Παράλληλα, η ανάπτυξη του silver economy στην περιοχή θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πόλος έλξης και για τους συνταξιούχους της Αθήνας, οι οποίοι αναζητούν προορισμούς που μπορούν να τους προσφέρουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

Οι ως άνω πρότυποι οικισμοί μπορούν να κατασκευαστούν είτε με αμιγώς ιδιωτική χρηματοδότηση (σε ιδιωτικές εκτάσεις), είτε μέσω συμβάσεων παραχώρησης ή ΣΔΙΤ (σε εκτάσεις που ανήκουν στο Δημόσιο, σε ΟΤΑ ή σε ΝΠΔΔ).

  1. Δημιουργία ενός τεχνητού υποθαλάσσιου μουσείου για καταδυτικό τουρισμό στη Βορειοανατολική Εύβοια. Με το νόμο 4688/2020 θεσπίστηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη και προώθηση του καταδυτικού τουρισμού. Στα αξιοθέατα του καταδυτικού τουρισμού περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, και οι τεχνητές κατασκευές ή τα έργα τέχνης για τη βελτίωση της ελκυστικότητας του υποβρύχιου τοπίου με τη διαμόρφωση καταδυτικών αξιοθέατων (άρθρο 8), ενώ δίνονται και κίνητρα για την ίδρυση και λειτουργία καταδυτικών αξιοθέατων (άρθρο 10). Με το νέο αυτό νομοθετικό πλαίσιο ανοίγει ο δρόμος για τη δημιουργία και στη χώρα μας μιας ιδιαίτερα δημοφιλούς και εντυπωσιακής κατηγορίας καταδυτικών αξιοθέατων, αυτής των υποθαλάσσιων μουσείων.

Το μεγαλύτερο και διασημότερο τεχνητό υποθαλάσσιο μουσείο βρίσκεται στο Μεξικό, κοντά στο τουριστικό θέρετρο του Cancun και αποτελεί βασικό τουριστικό αξιοθέατο της περιοχής. Ένα παρόμοιο υποθαλάσσιο μουσείο δημιουργήθηκε και στις ΗΠΑ, στην παραλία Grayton της Φλόριντα, ενώ το πρώτο αντίστοιχο υποθαλάσσιο μουσείο στην Ευρώπη άνοιξε στα Κανάρια Νησιά.  Ένα ακόμη υποθαλάσσιο μουσείο, το οποίο παράλληλα αποτελεί και το πρώτο υποθαλάσσιο τεχνητό δάσος στον κόσμο, εγκαινιάστηκε πρόσφατα στην Αγία Νάπα της Κύπρου. Το δημιούργημα του Βρετανού καλλιτέχνη Jason deCaires Taylor, που επιμελήθηκε και το αντίστοιχο υποθαλάσσιο μουσείο στο Μεξικό, κόστισε μόλις 1 εκατομμύριο ευρώ και τα 93 γλυπτά του μουσείου αναμένεται να προσελκύσουν σημαντικό αριθμό από τα 6 εκατομμύρια πιστοποιημένων Ευρωπαίων δυτών, εκ των οποίων το 1,5 εκατομμύριο είναι ενεργοί δύτες, που πραγματοποιούν τουλάχιστον ένα ταξίδι 10 ημερών το χρόνο.

Τα υποθαλάσσια μουσεία λοιπόν αποτελούν μία ιδιαίτερα σημαντική και διαρκώς αναπτυσσόμενη κατηγορία τουριστικών αξιοθέατων, η οποία προσδίδει προστιθέμενη αξία στο τουριστικό προϊόν μιας χώρας, προσελκύοντας μεγάλο αριθμό τουριστών υψηλής ποιότητας. Για το λόγο αυτό, η χώρα μας θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα στη δημιουργία ενός αντίστοιχου υποθαλάσσιου μουσείου και η Βόρεια Εύβοια αποτελεί ιδανικό προορισμό για την ανάπτυξή του, λόγω της εγγύτητάς της με τα νησιά των Βόρειων Σποράδων, όπου ήδη λειτουργεί το πρώτο φυσικό υποθαλάσσιο μουσείο στην Αλόννησο, ενώ σχεδιάζεται η αξιοποίηση και άλλων υποθαλάσσιων αξιοθέατων στην ευρύτερη περιοχή. Έτσι, η κατασκευή ενός τεχνητού υποθαλάσσιου μουσείου στο βορειοανατολικό άκρο της Βόρειας Εύβοιας θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα ενιαίο σύστημα υποθαλάσσιων μουσείων και να μετατρέψει την περιοχή της Βόρειας Εύβοιας και των Βόρειων Σποράδων σε δημοφιλή ευρωπαϊκό προορισμό καταδυτικού τουρισμού, ενισχύοντας παράλληλα και την κινητικότητα των τουριστών από τα νησιά των Σποράδων προς τη Βόρεια Εύβοια.

  1. Αξιοποίηση του παραθαλάσσιου μετώπου του νησιού, ακολουθώντας το μοντέλο του αυθεντικού και ποιοτικού τουριστικού προϊόντος. Το νησί της Εύβοιας και ιδίως η περιοχή της Βόρειας Εύβοιας απέχει πολύ από το να αποτελεί ένα δημοφιλή τουριστικό προορισμό, ιδίως για αλλοδαπούς τουρίστες. Όπως προαναφέρθηκε, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας βρίσκεται στις τρεις τελευταίες θέσεις των τουριστικών εισπράξεων, με μόλις 180 εκατομμύρια ευρώ το 2019.

Τουριστικό προϊόν όμως δεν δημιουργεί μόνο ο δημοφιλής προορισμός. Το μοντέλο λειτουργεί και αντίστροφα: Το ποιοτικό τουριστικό προϊόν δημιουργεί νέο δημοφιλή προορισμό, όπως λ.χ. στην περίπτωση του Costa Navarino στην Πελοπόννησο, της Ελούντας στην Κρήτη, του Sani Resort, του Πόρτο Καρράς και του Miraggio στη Χαλκιδική κ.ά. Αυτό είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο σε πολλές τουριστικές χώρες, όπως το Μεξικό, η Ταϊλάνδη, η Μαλαισία και το Βιετνάμ, όπου δημιουργούνται νέοι τουριστικοί προορισμοί κυριολεκτικά από το μηδέν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η λεγόμενη Costa Maya, στο νοτιοανατολικό άκρο της χερσονήσου Yucatan, όπου επενδύονται σήμερα πολλά δισ. δολάρια από ιδιώτες και η περιοχή μετατρέπεται σταδιακά σε ένα νέο δημοφιλή τουριστικό προορισμό. Το ίδιο συμβαίνει και με τα νησιά Phu Quoc και Cat Ba στο Βιετνάμ και τα νησιά Langkawi, Penang και Pangkor στη Μαλαισία.

Οι πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές στη Βόρεια Εύβοια, αλλά και η πανδημία του κορονοϊού, αποτελούν μια καλή ευκαιρία για την υιοθέτηση ενός αντίστοιχου μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης και στο νησί της Εύβοιας. Ενός μοντέλου που δεν θα επενδύει στο μαζικό τουρισμό, αλλά στην αυθεντική και ποιοτική τουριστική εμπειρία. Πράγματι, η Εύβοια αποτελεί ιδανική περιοχή για την εφαρμογή του νέου αυτού τουριστικού μοντέλου, καθώς διαθέτει τεράστια ακτογραμμή, με πολλές όμορφες παραλίες και χαμηλές τιμές αγοράς ακινήτων, το οποίο παραμένει αναξιοποίητο σε μεγάλο τμήμα του. Η Εύβοια λοιπόν και ιδίως η Βόρεια Εύβοια θα πρέπει να επενδύσει στο νέο αυτό μοντέλο της αυθεντικής και ποιοτικής τουριστικής ανάπτυξης, προκειμένου να προσελκύσει τουριστικές επενδύσεις και τουριστικά projects που θα την επανατοποθετήσουν καταρχήν στον εγχώριο τουριστικό χάρτη και ακολούθως θα προσελκύσουν και αλλοδαπούς τουρίστες υψηλού οικονομικού επιπέδου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας τουριστικής επένδυσης αποτελεί το Kapsaliana Village Hotel στο Ρέθυμνο, όπου ένας εγκαταλελειμμένος οικισμός μετατράπηκε σε πολυτελή ξενοδοχειακή μονάδα με παραδοσιακή αρχιτεκτονική του 18ου αιώνα.

  1. Δημιουργία ενός νέου σύγχρονου χιονοδρομικού κέντρου και ορεινού πάρκου στην περιοχή της Δίρφυος, που θα μετατρέψει την ευρύτερη περιοχή σε δημοφιλή χειμερινό τουριστικό προορισμό, ανταγωνιστικό του Παρνασσού και της Αράχωβας. Το παλαιό υποτυπώδες χιονοδρομικό κέντρο Δίρφυος βρίσκεται κοντά στο χωριό Στενή, σε μία πανέμορφη δασώδη περιοχή με πολλά γραφικά χωριά. Απέχει δε μόλις 111 χλμ. από την Αθήνα. Βρίσκεται δηλαδή σε κοντινότερη απόσταση από το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού, που απέχει 193 χλμ.

Κατά συνέπεια, η ανάπτυξη ενός σύγχρονου και ολοκληρωμένου χιονοδρομικού κέντρου και πάρκου ορεινών δραστηριοτήτων στην περιοχής της Δίρφυος, στα πρότυπα του αναδιαμορφωμένου Anilio Adventure Park, με πίστες για αλπικό και ορειβατικό σκι, snowmobile και snowpark, αλλά και διαδρομές για ορειβασία, πεζοπορία και άλλες ορεινές δραστηριότητες, θα μπορούσε να αποτελέσει ισχυρό εναλλακτικό προορισμό χειμερινού τουρισμού για τους κατοίκους της Αθήνας και όχι μόνο. Η δημιουργία χιονοδρομικού κέντρου στην περιοχή της Δίρφυος είναι μία πρόταση που υπάρχει στο τραπέζι εδώ και πολλά χρόνια και, παρά τις όποιες δυσκολίες, πιστεύω ότι μπορεί και πρέπει να υλοποιηθεί.

Ένα τέτοιο δημοφιλές χιονοδρομικό κέντρο και ορεινό πάρκο θα μπορούσε να συμβάλει καθοριστικά στην τουριστική ανάπτυξη όχι μόνο της ευρύτερης περιοχής, αλλά και ολόκληρου του νησιού, συνδυάζοντας τον ορεινό με τον ιαματικό τουρισμό και τον τουρισμό ευεξίας. Αυτό συνέβη στη Βόρεια Ελλάδα με το χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμακτσαλάν (Βόρας). Έτσι, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν νέα τουριστικά πακέτα τεσσάρων εποχών για το νησί και η Εύβοια να μετατραπεί σε δημοφιλή τουριστικό προορισμό χειμώνα και καλοκαίρι, όπως συμβαίνει λ.χ. με το Πήλιο.

  1. Καθιέρωση ενός ενιαίου συλλογικού brand, για την προώθηση των προϊόντων της Εύβοιας και τη σύνδεσή τους με τον τουρισμό. Τα τοπικά προϊόντα της Εύβοιας (λάδι, ελιές, αποξηραμένα σύκα, γαλακτοκομικά, κρασιά κ.ά.), παρά την υψηλή ποιότητά τους, δεν είναι αναγνωρίσιμα στις εγχώριες και ξένες αγορές, σε σύγκριση λ.χ. με τα αντίστοιχα κρητικά προϊόντα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι τα κρητικά προϊόντα υπερισχύουν στον τομέα του μάρκετινγκ και της τυποποίησης. Πράγματι, όπως έχω αναπτύξει σε σχετικό άρθρο, το επιτυχημένο μοντέλο προώθησης των κρητικών προϊόντων, που συνδυάζει την αξιοποίηση του τουριστικού brand name της Κρήτης και την ενιαία τυποποίηση των προϊόντων, μπορεί να αποτελέσει οδηγό για την ανάδειξη και προώθηση στις διεθνείς αγορές όλων των ελληνικών προϊόντων.

Η Εύβοια λοιπόν θα πρέπει να δημιουργήσει και να καθιερώσει ένα ενιαίο συλλογικό brand για τα προϊόντα της, το οποίο μπορεί, αφενός να καταστεί εφαλτήριο για την προώθηση των τοπικών προϊόντων στις εγχώριες και διεθνείς αγορές και αφετέρου, να αποτελέσει την καλύτερη «γευστική» διαφήμιση για την προσέλκυση Ελλήνων και αλλοδαπών τουριστών στο νησί. Πρόκειται για μία αμφίδρομη σχέση που μπορεί να αξιοποιήσει το τουριστικό brand name της Εύβοιας προς όφελος των τοπικών προϊόντων και, αντίστροφα, την προβολή των προϊόντων της Εύβοιας στις εγχώριες και διεθνείς αγορές, προς όφελος του τουρισμού του νησιού.

Το ενιαίο συλλογικό brand θα αποτυπώνεται στις συσκευασίες των προϊόντων που θα επιλέξουν να συμμετάσχουν, καθώς και στο αντίστοιχο προωθητικό υλικό, και θα πρέπει να συνδυάζει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

α. Το όνομα της Εύβοιας, το οποίο θα πρέπει να καταστεί αναγνωρίσιμο στο εξωτερικό.

β. Το χάρτη της Εύβοιας, ο οποίος, λόγω του ιδιαίτερου σχήματος του νησιού, που ομοιάζει με ιππόκαμπο, θα μπορούσε να αποτελέσει το σήμα κατατεθέν του νησιού και να γίνει ισχυρότερο ακόμα και από αυτό της Κρήτης. Και

γ. Ένα κοινό χαρακτηριστικό χρώμα στις συσκευασίες όλων των προϊόντων, το οποίο θα τους προσδώσει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα. Το χρώμα που θα επιλεγεί θα πρέπει να παραπέμπει σε ένα ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικό προϊόν ή εμβληματικό τουριστικό αξιοθέατο του νησιού.

  1. Καθιέρωση ενός νέου τουριστικού logo για το νησί, αξιοποιώντας το ιδιαίτερο σχήμα του. Πράγματι, το σχήμα του νησιού της Εύβοιας, το οποίο ομοιάζει με ιππόκαμπο, συνιστά κάτι ιδιαίτερο και μοναδικό, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στον κόσμο. Θα μπορούσε λοιπόν αυτή η ιδιαιτερότητα να αξιοποιηθεί τουριστικά, με τη δημιουργία ενός νέου τουριστικού λογότυπου για την Εύβοια, το οποίο θα αποτυπώνει έναν ιππόκαμπο με το σχήμα και την κλίση που έχει το νησί. Παράλληλα, θα μπορούσε να καθιερωθεί και ένα ανάλογο διαφημιστικό σλόγκαν, όπως λ.χ. «Discover Evia, the unique Sea Horse island» ή κάτι αντίστοιχο.

 Εύβοια

Ταϊλάνδη – Donald Duck bay

Πρόκειται για κάτι ιδιαίτερα διαδεδομένο σε πολλές τουριστικές χώρες, οι οποίες αξιοποιούν κάθε νησί, βράχο ή αξιοθέατο, που ομοιάζει με κάποιο ζώο ή αντικείμενο, προκειμένου να αναδείξουν τουριστικά το νησί ή την περιοχή. Αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα, όπως το Chicken island και το Donald Duck bay στην Ταϊλάνδη, το Snake island στις Φιλιππίνες και σε άλλα μέρη, το Turtle και το Mosquito island επίσης σε πολλά μέρη, το Chopstick island στο Βιετνάμ κ.ά.

Εύβοια

Βιετνάμ – Chopstick island

Είναι κάτι τόσο απλό, αλλά παράλληλα και τόσο δυνατό, ώστε να μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο τουριστικό προορισμό και να προσελκύσει σημαντικό αριθμό αλλοδαπών τουριστών, που αποτελεί και το ζητούμενο. Είναι ένα φυσικό πλεονέκτημα της Εύβοιας, το οποίο θα πρέπει να το αναδείξει και να το εκμεταλλευτεί τουριστικά.

  1. Διοικητική διαίρεση του νησιού σε δύο νέες περιφερειακές ενότητες (Βόρειας και Νότιας Εύβοιας), για την αποτελεσματικότερη τουριστική προβολή και ανάπτυξη του νησιού. Η Εύβοια αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας μετά την Κρήτη. Σε αντίθεση όμως με την Κρήτη, που είναι χωρισμένη σε 4 περιφερειακές ενότητες (νομούς), η Εύβοια αποτελεί μία ενιαία περιφερειακή ενότητα, γεγονός που ενδεχομένως δυσχεραίνει την τουριστική προβολή και ανάπτυξη του νησιού.

Οι καταστροφικές πυρκαγιές στη Βόρεια Εύβοια αποτελούν ιδανική ευκαιρία και για μία διοικητική αναδιοργάνωση του νησιού. Για το χωρισμό του σε δύο νέες περιφερειακές ενότητες, της Βόρειας και της Νότιας Εύβοιας, έτσι ώστε, πέρα από την καλύτερη διοικητική λειτουργία του νησιού, να καταστεί ευκολότερη και πιο στοχευμένη και η τουριστική προβολή και ανάπτυξή του.

Πράγματι, η μεν Βόρεια Εύβοια θα μπορέσει να χτίσει μια νέα τουριστική ταυτότητα, στηριζόμενη στην αναγέννηση της περιοχής μέσω των έργων και των δράσεων του κυβερνητικού σχεδίου ανασυγκρότησης, προβάλλοντας την εικόνα ενός νέου και ποιοτικού τουριστικού προορισμού που σχεδιάστηκε με τα πλέον σύγχρονα πρότυπα.

Η δε Νότια Εύβοια θα μπορέσει να δημιουργήσει ένα νέο και αυτοτελές τουριστικό brand name, προβάλλοντας την ιδιαιτερότητά της και ιδίως το γεγονός ότι αποτελεί ουσιαστικά τη φυσική συνέχεια των Κυκλάδων. Έτσι, μία διαφημιστική καμπάνια που θα έχει ως κεντρικό σλόγκαν το «Νότια Εύβοια, ένα άγνωστο κυκλαδονήσι που περιμένει να το ανακαλύψετε» ή κάτι αντίστοιχο, θα μπορούσε να προσδώσει μια νέα τουριστική και αναπτυξιακή δυναμική στην περιοχή.

Η καμένη γη και το γκρίζο τοπίο που αφήνουν πίσω τους οι καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν τη Βόρεια Εύβοια μπορούν να αποτελέσουν εφαλτήριο τουριστικής ανάπτυξης για ολόκληρο το νησί. Μια ευκαιρία για ένα πραγματικό τουριστικό restart. Μια αφορμή για να «ξανασυστηθεί» η Εύβοια στο εγχώριο και διεθνές τουριστικό κοινό. Μία βάση για την υλοποίηση μεγάλων τουριστικών projects, τα οποία μπορούν να ενισχύσουν την εικόνα της Εύβοιας ως ανερχόμενου τουριστικού προορισμού τεσσάρων εποχών, που διεκδικεί τη θέση που της αξίζει στην παγκόσμια τουριστική αγορά, ως το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας. Ως μια νέα Κρήτη.

(*) Ο κ. Ιωάννης Γκιτσάκης (twitter @gitsakis) είναι Δικηγόρος Θεσσαλονίκης με ειδίκευση στις Συμβάσεις Παραχώρησης και ΣΔΙΤ, Διδάκτωρ Διοικητικού Δικαίου και Σύμβουλος τουριστικών επιχειρήσεων και επενδύσεων

ksd PRIMAGEL Εύβοια
adv

 

 

Tagged

1 σχόλιο στο “Μπορεί η Εύβοια να γίνει η νέα Κρήτη; 12 αναπτυξιακά projects για ένα τουριστικό restart του νησιού

Προσθήκη σχολίου

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *