του Ιωάννη Γκιτσάκη (*)
Η Μύκονος είναι η βιτρίνα του ελληνικού τουρισμού. Είναι το προπύργιο της τουριστικής μας βιομηχανίας. Είναι ο προμαχώνας που δεν πρέπει να «πέσει» ποτέ. Όπως ο Έβρος. Διότι αν «πέσει» η Μύκονος, τότε θα συμπαρασύρει το σύνολο του ελληνικού τουρισμού και ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ελληνικής οικονομίας.
Για το λόγο αυτό θεωρώ ακατανόητη (επιεικής χαρακτηρισμός) την απόφαση για την επιβολή των συγκεκριμένων μέτρων στη Μύκονο. Μέτρων που πέρασαν στον κόσμο και στα ΜΜΕ ως ένα μίνι lockdown. Μία είδηση που ταξίδεψε με την ταχύτητα του φωτός σε όλα τα διεθνή μέσα και προκάλεσε τσουνάμι αρνητικών εξελίξεων. Πράγματι, δεν είναι μόνο οι φημολογούμενες ακυρώσεις κρατήσεων στο νησί της Μυκόνου. Ο κίνδυνος να συμβεί το ίδιο και σε άλλα δημοφιλή ελληνικά νησιά (Σαντορίνη, Πάρο, Ίο, Κρήτη κ.ά.) μπορεί να πυροδοτήσει ακυρώσεις και σε αυτά. Ποιος θέλει να πάει διακοπές σε ένα νησί όταν ελλοχεύει ο κίνδυνος να συμβεί αυτό που συνέβη στη Μύκονο; Είπαμε, αν «πέσει» το προπύργιο σου, τότε κανένα ελληνικό νησί δεν θεωρείται πλέον «ασφαλές». Τη στιγμή μάλιστα που η απόφαση για την επιβολή των μέτρων στη Μύκονο συνοδεύτηκε και από σχετική (καταστροφική) παραφιλολογία, ότι το «μοντέλο» της Μυκόνου θα επιβληθεί και σε άλλα δημοφιλή ελληνικά νησιά.
Οι αρνητικές εξελίξεις όμως που πυροδότησε η είδηση ότι η Μύκονος «έπεσε» δεν περιορίστηκαν μόνο στα συγκεκριμένα νησιά. Είπαμε, όταν «πέσει» το προπύργιο σου, τότε συμπαρασύρει και το σύνολο του ελληνικού τουρισμού. Εφόσον λοιπόν η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται πως δεν θεωρεί ασφαλή τη ναυαρχίδα του ελληνικού τουρισμού, γιατί οι υπόλοιπες κυβερνήσεις να θεωρήσουν την Ελλάδα ως ασφαλή τουριστικό προορισμό; Έτσι, η μία μετά την άλλη, οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες – τροφοδότες του ελληνικού τουρισμού άρχισαν να επιβάλλουν περιορισμούς στα ταξίδια προς την Ελλάδα. Πρώτη η Γερμανία και μετά η Γαλλία. Όλως τυχαίως, Γερμανία και Γαλλία ήταν οι δύο χώρες που αντιδρούσαν στη θεσμοθέτηση του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού Covid και, παρά το γεγονός ότι αναγκάστηκαν τελικά να υποχωρήσουν, ποτέ δεν το είδαν με καλό μάτι. Ψάχνουν λοιπόν την αφορμή για να το καταργήσουν στην πράξη. Και εμείς τους τη δώσαμε.
Εκτός από τις δύο αυτές χώρες, περιορισμούς στα ταξίδια προς την Ελλάδα επέβαλε και το Ισραήλ, ενώ αναμένεται να ακολουθήσει και η Βρετανία, προσθέτοντας ένα ακόμη επεισόδιο στο πολύκροτο σήριαλ του φετινού καλοκαιριού. Και όλα αυτά σε μια χρονική περίοδο που η τουριστική σεζόν εξελισσόταν πολύ καλύτερα του αναμενομένου και η αισιοδοξία για μια καλή τουριστική χρονιά ήταν διάχυτη.
Και βεβαίως, όταν ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία της χώρας και αντιπροσωπεύει πάνω από το 20% του ΑΕΠ, το ντόμινο των αρνητικών εξελίξεων στον τουρισμό μοιραία θα συμπαρασύρει και την ελληνική οικονομία. Ο πρώτος αντίκτυπος της είδησης ότι η Μύκονος «έπεσε», αποτυπώθηκε στο ελληνικό χρηματιστήριο, το οποίο βυθίστηκε στο κόκκινο, με τα εγχώρια ΜΜΕ να κάνουν λόγο για sell off λόγω του νέου κύματος lockdown.
Και βεβαίως, το τσουνάμι των αρνητικών εξελίξεων δεν περιορίζεται μόνο στην πτώση του χρηματιστηρίου. Είπαμε, αν πέσει το προπύργιο σου, τότε καταρρέουν όλα. Και η είδηση ότι η Μύκονος «έπεσε» αποτελεί προάγγελο για αρνητικές εξελίξεις στον ελληνικό τουρισμό και, ως εκ τούτου, και στην ελληνική οικονομία. Έτσι, αμέσως οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης έβγαλαν από τα συρτάρια τους τις εκθέσεις με τα αρνητικά σενάρια για την ελληνική οικονομία. Και το οικονομικό κλίμα από συγκρατημένα αισιόδοξο γύρισε σε καθαρά αρνητικό.
Θα μου πείτε, όλα αυτά λόγω της Μυκόνου;
Ναι λόγω της Μυκόνου.
Είπαμε, η Μύκονος είναι ο Έβρος του ελληνικού τουρισμού. Δεν (πρέπει να) πέσει ποτέ. Αν «πέσει» η Μύκονος, τότε οι συνέπειες επηρεάζουν άμεσα το σύνολο του ελληνικού τουρισμού και την ελληνική οικονομία γενικότερα. Ήταν λοιπόν μία παντελώς εσφαλμένη απόφαση και είμαι σίγουρος ότι αυτοί που την έλαβαν δεν προέβλεψαν και δεν περίμεναν αυτό που θα επακολουθούσε. Διότι αδυνατώ να πιστέψω ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός, ο οποίος «πήρε πάνω του» τον ελληνικό τουρισμό και έδωσε μάχη στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη θεσμοθέτηση του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού Covid, συναίνεσε σε μία τέτοια απόφαση, η οποία μπορεί να τινάξει στον αέρα τη φετινή τουριστική περίοδο.
Οι εσφαλμένες αποφάσεις λοιπόν πρέπει να ανακαλούνται άμεσα. Προτού η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη. Κάθε μέρα που περνάει οι αρνητικές επιπτώσεις θα λαμβάνουν τη μορφή χιονοστιβάδας. Και για την ανάκληση αυτής της απόφασης θα πρέπει να πιέσουν όλοι. Όχι μόνο ο Δήμαρχος και οι επαγγελματίες του τουρισμού της Μυκόνου. Αλλά όλοι οι θεσμικοί φορείς του ελληνικού τουρισμού, ακόμα και ο ίδιος ο υπουργός Τουρισμού.
Θα μου πείτε και πάλι, δεν υπήρχε πρόβλημα στη Μύκονο (και σε άλλα νησιά); Δεν έπρεπε να ληφθούν μέτρα; Ναι υπήρχε και υπάρχει πρόβλημα. Ναι τα μέτρα δεν τηρούνται επαρκώς. Ναι υπάρχει ευθύνη όλων των εμπλεκόμενων. Και επειδή δεν προχώρησαν οι εμβολιασμοί των εργαζομένων στον τουρισμό και επειδή οι έλεγχοι ήταν πλημμελείς. Ναι, λοιπόν, έπρεπε να ληφθούν μέτρα. Όχι όμως τα συγκεκριμένα μέτρα. Όπως έγραψα χαρακτηριστικά, είναι σαν να απαγορεύεις στους τουρίστες της Σαντορίνης την πρόσβαση στην Καλντέρα, στην Οία και στο διάσημο ηλιοβασίλεμα του νησιού. Σαν να απαγορεύεις στις ψαροταβέρνες ενός νησιού να σερβίρουν ψάρια και θαλασσινά. Γιατί καλώς ή κακώς η Μύκονος είναι το νησί της διασκέδασης. Γι’ αυτό το λόγο είναι διάσημη σε όλο τον κόσμο. Γι’ αυτό το λόγο φιγουράρει μονίμως στις λίστες με τα πιο δημοφιλή νησιά του κόσμου. Δεν μπορείς λοιπόν να έχεις μία Μύκονο «κολοβή». Μία Μύκονο χωρίς μουσική, χωρίς διασκέδαση και με απαγόρευση κυκλοφορίας τη νύχτα. Ναι, η Μύκονος είναι ένα πανέμορφο και γραφικό νησί, με εντυπωσιακές παραλίες. Ένα νησί που αξίζει κάποιος να το επισκεφτεί ακόμα και χωρίς μουσική ή διασκέδαση. Ένα νησί που μπορεί να το επισκεφτεί και μία οικογένεια, να περιπλανηθεί στα γραφικά σοκάκια της Χώρας, να κολυμπήσει σε υπέροχες παραλίες και να δοκιμάσει τις γεύσεις της τοπικής κουζίνας. Αυτό άλλωστε έκανα πέρσι και εγώ. Αλλά η Μύκονος δεν είναι διάσημη σε όλο τον κόσμο για αυτό. Είναι διάσημη ως το νησί της διασκέδασης. Μια Μύκονος λοιπόν χωρίς διασκέδαση, απλά δεν είναι Μύκονος.
Δεν μπορείς επίσης να αποφασίζεις οριζόντια μέτρα, τη στιγμή μάλιστα που έχεις δηλώσει πως από δω και πέρα τα μέτρα δεν θα είναι οριζόντια, αλλά θα αφορούν μόνο όσους δεν έχουν εμβολιαστεί (για τη δική τους προστασία). Και με την πρώτη αφορμή αποφασίζεις οριζόντια μέτρα. Έτσι όμως τιμωρείς για μία ακόμη φορά τους υπεύθυνους και συνεπείς πολίτες. Και επιβραβεύεις ουσιαστικά τους ανεύθυνους. Και όταν αυτό γίνεται μονίμως, τότε οι υπεύθυνοι θα μειώνονται και οι ανεύθυνοι θα αυξάνονται.
Δεν μπορείς επίσης να χρησιμοποιείς τη Μύκονο για «παραδειγματισμό». Για να «φοβηθούν» και να «συνετιστούν» οι επαγγελματίες του τουρισμού στα υπόλοιπα νησιά και να αρχίσουν να τηρούν πιστότερα τα μέτρα και τα υγειονομικά πρωτόκολλα. Στη λογική του ότι αφού «έκλεισε» η Μύκονος, αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη και άρα πρέπει και στα άλλα νησιά να είμαστε προσεκτικοί για να μην την «πατήσουμε» και εμείς. Δεν μπορείς να το κάνεις, διότι όταν «παίζεις» με τη βιτρίνα του ελληνικού τουρισμού, δεν μπορείς ποτέ να είσαι σίγουρος για το τι θα επακολουθήσει. Ποτέ δεν αποφασίζεις να προκαλέσεις ένα τσουνάμι ή μία χιονοστιβάδα, διότι οι συνέπειες μπορεί να είναι απρόβλεπτες και καταστροφικές.
Έπρεπε λοιπόν να ληφθούν μέτρα; Ναι έπρεπε. Αλλά όχι οριζόντια. Θα μπορούσαν να προβλεφθούν ακόμη και ακραία μέτρα, όπως π.χ. ο άμεσος υποχρεωτικός εμβολιασμός των εργαζομένων στον τουρισμό της Μυκόνου (και άλλων δημοφιλών νησιών) ή ακόμα και το προσωρινό «κλείσιμο» του νησιού σε μη εμβολιασμένους τουρίστες (πρόσβαση μόνο με πιστοποιητικό εμβολιασμού ή νόσησης) για μία ή δύο βδομάδες. Ή τέλος πάντων όποιο άλλο μέτρο έκριναν οι αρμόδιοι ως αναγκαίο. Όχι όμως οριζόντια μέτρα και όχι μέτρα «παρά φύσιν». Μέτρα δηλαδή που είναι παντελώς αντίθετα με το τουριστικό status του συγκεκριμένου νησιού και τα οποία πλήττουν τη φήμη και το brand name της Μυκόνου ως κορυφαίου τουριστικού προορισμού στον κόσμο.
Ήταν λοιπόν μία λανθασμένη απόφαση.
Μία απόφαση που προκαλεί και θα προκαλέσει απρόβλεπτες συνέπειες στον ελληνικό Τουρισμό και στην ελληνική οικονομία. Και μια τέτοια λανθασμένη απόφαση πρέπει να έχεις τη γενναιότητα και τη σύνεση να την ανακαλέσεις άμεσα. Να δώσεις το σήμα στην παγκόσμια τουριστική αγορά ότι η ναυαρχίδα της τουριστικής σου βιομηχανίας δεν «πέφτει». Γιατί αν «πέσει» η Μύκονος, τότε θα «πέσει» και ο ελληνικός τουρισμός. Και μαζί του θα «πέσει» και η ελληνική οικονομία. Και τις συνέπειες θα τις πληρώσουμε όλοι. Όχι μόνο οι επαγγελματίες του τουρισμού της Μυκόνου.
Όχι μόνο οι επαγγελματίες του ελληνικού τουρισμού.
ΟΛΟΙ ανεξαιρέτως.
(*) Ο κ. Ιωάννης Γκιτσάκης (twitter @gitsakis) είναι Δικηγόρος Θεσσαλονίκης με ειδίκευση στις Συμβάσεις Παραχώρησης και ΣΔΙΤ, Διδάκτωρ Διοικητικού Δικαίου και Σύμβουλος τουριστικών επιχειρήσεων και επενδύσεων
