του Χάρη Μαμουλάκη*
Η πανδημία του ιού Covid-19 αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για τον διεθνή και εγχώριο Τουρισμό της χώρας, σε όλη την περίοδο της εκρηκτικής μεταπολεμικής ανάπτυξής του.
Η πραγματικότητα αυτή αποτυπωνόταν με διαύγεια ήδη από τον Μάρτιο του 2020, ενώ από τον Απρίλιο του 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού προειδοποιούσε ότι τα μεγέθη της τουριστικής αγοράς το 2020 θα είχαν πτώση από 60% έως 80%, σε σχέση με το 2019. Ήταν, δε, σαφές από τις ανακοινώσεις των διεθνών οργανισμών ότι το μεγαλύτερο πλήγμα θα το δέχονταν διεθνώς οι νησιωτικοί τουριστικοί προορισμοί.
Για τον σκοπό αυτό και για τη γρήγορη ανάκαμψη του κλάδου στη μετά την πανδημία εποχή, όλοι οι διεθνείς οργανισμοί παρότρυναν τις κυβερνήσεις να στηρίξουν τη ρευστότητα των ΜμΕ, να είναι έτοιμες να μπουν ως μέτοχοι σε εταιρίες με στρατηγικό χαρακτήρα στους κλάδους του τουρισμού και των μεταφορών και να στηρίξουν την εργασία, δημιουργώντας την απαραίτητη γέφυρα από προνοιακά επιδόματα, ώστε να μην πληγεί η κοινωνική συνοχή στις τουριστικές περιοχές.
Για την Ελλάδα τα δεδομένα αυτά ήταν γνωστά από τον Απρίλη του 2020 και ήταν διπλά ανησυχητικά με δεδομένη την υπέρμετρη εξάρτηση της εθνικής μας οικονομίας από τον τουρισμό. Σε αυτές τις συνθήκες έκτακτης ανάγκης καθήκον της οποιασδήποτε κυβέρνησης θα ήταν να διαμορφώσει ένα σχέδιο για να επιβιώσει ο κόσμος του τουρισμού για όσο θα διαρκούσαν οι περιορισμοί στην οικονομική δραστηριότητα και να οργανώσει το άνοιγμα της τουριστικής αγοράς, στον βαθμό που αυτό ήταν εφικτό, όταν η πανδημία θα υποχωρούσε με σεβασμό στη δημόσια υγεία και μέριμνες για την ελαχιστοποίηση των απωλειών για τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους.
Τι έκανε η σημερινή κυβέρνηση όταν επιφορτίστηκε με αυτό το καθήκον; Από το φιάσκο με τα υγειονομικά πρωτόκολλα, μέχρι τις αλλοπρόσαλλες αποφάσεις σε σχέση με τη χαλάρωση των περιορισμών στις διεθνείς μετακινήσεις, από τις κλεμμένες και υπερτιμολογημένες διαφημιστικές καμπάνιες μέχρι τις δηλώσεις του γενικού γραμματέα Τουρισμού, που απέτρεπαν τους επισκέπτες από τα να επισκεφτούν τα ελληνικά ξενοδοχεία, η κυβέρνηση της ΝΔ απέτυχε να διαμορφώσει ένα συνεκτικό σχέδιο διαχείρισης της κρίσης στον κλάδο. Και ταυτόχρονα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη έκανε τις ακριβώς αντίθετες παρεμβάσεις από αυτές που συνιστούσαν οι διεθνείς οργανισμοί. Αντί να στηρίξει την εργασία η ΝΔ επιδότησε τις απολύσεις. Αντί να ενισχύσει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων η κυβέρνηση υπήρξε ουραγός σε ολόκληρη της Ευρώπη στη στήριξη των ΜμΕ στον κλάδο. Αντί για γενναίες παρεμβάσεις διάσωσης, έναντι μετοχικής συμμετοχής στις στρατηγικές επιχειρήσεις στις μεταφορές και στις υποδομές, η κυβέρνηση χαρίζει άνευ ανταλλάγματος τις υποχρεώσεις, έναντι εταιριών όπως η Fraport. Και πάνω από όλα, την ώρα που η κυβέρνηση θα έπρεπε να στηρίζει το δημόσιο σύστημα υγείας ώστε να δείχνει ότι και ο τελευταίος ελληνικός προορισμός μπορεί να ανταπεξέλθει σε οποιαδήποτε υγειονομικό κίνδυνο, η κυβέρνηση περιόρισε τη στήριξη των γιατρών και των νοσηλευτών της χώρας μας σε… χειροκροτήματα στα μπαλκόνια. Άξιζε μια καλύτερη μεταχείριση από αυτή στον ελληνικό τουρισμό.
Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι ο ελληνικός τουρισμός δεν έχει χρόνια διαχρονικά προβλήματα, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν. Η εποχικότητα της ζήτησης και η περιβαλλοντική υπερεξάντληση των ελληνικών τουριστικών προορισμών είναι προβλήματα εντοπισμένα εδώ και δεκαετίες από τους επιστημονικούς φορείς της χώρας και, κατά γενική ομολογία, αποδεκτά. Ωστόσο, η παρούσα κυβέρνηση δεν έχει ούτε την επιθυμία να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, ούτε την απαραίτητη αυτονομία από τα μεμονωμένα επιχειρηματικά συμφέροντα που αντιστρατεύονται τα απαραίτητα μέτρα.
Η χώρα μας έχει σήμερα ανάγκη από ένα πρόγραμμα προσαρμογής του ελληνικού τουρισμού στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και βιώσιμης εκμετάλλευσης των περιβαλλοντικών πόρων πάνω στους οποίους στηρίζεται. Που να δίνει έμφαση στις περιβαλλοντικές υποδομές, στις υποδομές ανακύκλωσης, ύδρευσης και ηλεκτροδότησης των τουριστικών περιοχών.
Σήμερα είναι περισσότερο από ποτέ απαραίτητος ο περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης και η ανατροπή του μοντέλου της μεγάλης κλίμακας τουριστικών αναπτύξεων που είναι ασύμβατες με το τοπίο της χώρας μας και απειλητικές για τον σημαντικότερο περιβαλλοντικό πόρο του ελληνικού τουρισμού, δηλαδή την ελληνική ακτογραμμή.
Τρία χρόνια πριν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έκανε το πρώτο βήμα στην παραπάνω κατεύθυνση, εκκίνησε δηλαδή την τεράστια εκκρεμότητα της σύνταξης του νέου χωροταξικού πλαισίου για τον τουρισμό. Δυστυχώς η αναμενόμενη ολοκλήρωσή του από την ΝΔ και τον περιβαλλοντοκτόνο υπουργό, κ. Χατζηδάκη, δεν δημιουργεί εξασφαλίσεις για την κατεύθυνση που θα πάρει το νέο ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό.
*Ο κ. Χάρης Μαμουλάκης είναι Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ νομού Ηρακλείου – Πολιτικός Μηχανικός BEng MSc.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου του περιοδικού ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
