Η Ρόδος έτρεξε με αλματώδεις ρυθμούς τουριστικής ανάπτυξης την τελευταία 20ετία και αυτό φαίνεται ολοκάθαρα μέσα από τα στοιχεία που κατ’ αποκλειστικότητα εξασφάλισε η “δημοκρατική” και απεικονίζουν τη μεταβολή των αφίξεων από έτος σε έτος.
Καθοριστικό (αν όχι αποκλειστικό) ρόλο στην ανάπτυξη διαδραμάτισε η κατασκευή νέων ξενοδοχειακών μονάδων, που οδήγησαν σε υπερδιπλασιασμό των αφίξεων τουριστών από κάθε γωνιά του κόσμου. Το στοιχείο αυτό είναι σημαντικό, καθώς φαίνεται πως κάθε νέα μονάδα που προστίθεται στο νησί δεν “κλέβει” από την υφιστάμενη “πίτα”, αντιθέτως λειτουργεί αυξητικά στον αριθμό των επισκεπτών.
Στο ρεπορτάζ που ακολουθεί, δεν αποτυπώνονται μόνο τα στοιχεία των αφίξεων, αλλά και πως αυτά επηρεάστηκαν από την ανέγερση των νέων μονάδων. Επιπρόσθετα, είναι ξεκάθαρη η αντίθεση που υπάρχει μεταξύ ιδιωτικών επενδύσεων και ανάπτυξης των δημόσιων υποδομών. Αν και τα νέα ξενοδοχεία προσέθεσαν εμπορικές αγορές στη Ρόδο και αύξησαν τις θέσεις εργασίας, στον αντίποδα οι εκάστοτε κυβερνήσεις δεν έχουν καταφέρει να προχωρήσουν σε χρηματοδότηση της εκ βάθρων αναβάθμισης των λοιπών υποστηρικτικών υποδομών (αεροδρόμιο, λιμάνι, αστικές μεταφορές, αποχετευτικά συστήματα, πεζοδρόμια), που έχουν κολλήσει στην πρώτη δεκαετία του 2000.
Τα πρώτα συγκεντρωτικά στοιχεία της φετινής σεζόν και η απώλεια του Μαρτίου
Το σύνολο των στοιχείων που αφορούν στις αφίξεις επισκεπτών στο αεροδρόμιο της Ρόδου συγκεντρώθηκαν από τον κ. Χρήστο Μιχαλάκη, γιο του ιδρυτή και συνεχιστή του πρακτορείου εισερχόμενου τουρισμού GEM Travel.
Τα πρώτα στοιχεία αφορούν στο τετράμηνο Μάρτιος – Ιούνιος 2019, στη διάρκεια του οποίου αφίχθηκαν στο αεροδρόμιο Διαγόρας 797.489 επισκέπτες. Ο αριθμός αυτός εμφανίζει μικρή αύξηση 0.23% σε σύγκριση με το περασμένο έτος (2018, πρώτο τρίμηνο, συνολικές αφίξεις 795.694 επισκέπτες) και 16,2% σε σύγκριση με το προπερασμένο έτος (2017, πρώτο τρίμηνο, συνολικές αφίξεις 684.095 επισκέπτες).
Αναλυτικά στοιχεία για την προέλευση των επισκεπτών αποτυπώνονται στα δυο γραφήματα. Εκεί, φαίνεται πως οι χώρες της Ευρώπης αποτελούσαν το 88% των επισκεπτών της Ρόδου, το 7% ήταν πολίτες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και οι υπόλοιποι 5% προήλθαν από το Ισραήλ, το Λίβανο και την Κύπρο. Υπενθυμίζεται ότι τα στοιχεία αφορούν αποκλειστικά τις αφίξεις με αεροπλάνα και δεν περιλαμβάνουν εκείνους που έφτασαν στο νησί με πάσης φύσεως πλοία.
Το στοιχείο που έχει το πιο μεγάλο ενδιαφέρον σε αυτό το τετράμηνο είναι η απώλεια του μηνός Μαρτίου. Μόλις 123 άτομα αφίχθηκαν στη Ρόδο στις 31 ημέρες του μήνα, εν αντιθέσει με τους 9.146 επισκέπτες που είχαν αφιχθεί στο νησί κατά την ίδια περίοδο πέρυσι.
Από την άλλη πλευρά, ο Απρίλιος έχει κάνει ρεκόρ 10ετίας, καθώς εμφάνισε αφίξεις που έφτασαν τους 102.715 επισκέπτες, ενώ τον ίδιο μήνα πέρυσι ο αριθμός αυτός έφτασε στους 79.761 επισκέπτες. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι πέρυσι τον Απρίλιο δεν βρισκόντουσαν σε λειτουργία μεγάλες μονάδες, όπως το Aktis (πρώην Καψής), το Gennadi Grand Resort, καθώς και αρκετές νέες πτέρυγες λοιπών ξενοδοχείων. Επιπρόσθετα, το Καθολικό Πάσχα της 21ης Απριλίου συνέβαλε αρκετά για την ενίσχυση του Απρίλη και την απώλεια του Μάρτη.
Σε ό,τι αφορά τον Μάιο καταγράφηκε μείωση -6% σε σύγκριση με πέρυσι (Μάιος 2019 είχαμε 285 χιλ. αφίξεις, έναντι 303 αφίξεων το 2018), ενώ το φετινό Ιούνιο υπήρξε μικρή αύξηση 1.66% σε σύγκριση με τον Ιούνιο του περασμένου έτους (410 χιλ. έναντι 403 χιλ. αφίξεων).
Τα στοιχεία φαίνονται αναλυτικά στους πίνακες που συνοδεύουν το ρεπορτάζ.
Μια 20ετία γεμάτη μεγάλες επενδύσεις που υπερδιπλασίασαν τις αφίξεις επισκεπτών
Δεν υπάρχει άλλο τέτοιο προηγούμενο καταγεγραμμένο στα ιστορικά της τουριστικής βιομηχανίας της Ελλάδας. Ένα μικρό νησί σαν τη Ρόδο να εμφανίζει τόσο μεγάλη οικονομική ανάπτυξη, σε μόλις 20 χρόνια.
Το έτος 1997 η Ρόδος είχε υποδεχθεί 1.028.354 επισκέπτες, σε μια σεζόν που ξεκινούσε τον Μάρτιο και τελείωνε τον Οκτώβριο. Η ίδια σεζόν, το έτος 2018 έφερε στο νησί 2.337.213 επισκέπτες. Ο αριθμός των αφίξεων είναι υπερδιπλάσιος και οφείλεται κατ’ αποκλειστικότητα στις νέες ξενοδοχειακές μονάδες.
Από το έτος 1997 κι έπειτα οι χρονιές ορόσημο στην αύξηση των αφίξεων ήταν:
– 1999: Εισέρχονται στην αγορά με πλήρη λειτουργία οι πρώτες μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες στην περιοχή των Κολυμπίων και αμέσως καταγράφεται αύξηση 200.000 αφίξεων τουριστών (από τους 1,1 εκ. επισκέπτες, άνοδος τους 1,3 εκ. επισκέπτες σε μια χρονιά).
– 2011: Αύξηση 300.000 αφίξεων σε σύγκριση με το 2010 και 400.000 σε σύγκριση με το 2009 (το 2011 καταγράφηκαν 1,7 εκ. αφίξεις τουριστών, έναντι 1.4 εκ. το έτος 2010 και 1,3 εκ. το έτος 2009). Είναι η περίοδος της καρποφορίας για την οικοδομική άνθιση των ετών που είχαν προηγηθεί. Κατά τα τρία αυτά έτη είχαν ξεκινήσει και ολοκληρωθεί το Elysium της οικογένειας Κάτρη (τότε βρίσκεται υπό κατασκευή και το La Marquise), από δίπλα ο όμιλος Μήτση εξαγοράζει το οικόπεδο όπου τρία χρόνια μετά θα ανεγερθεί το ξενοδοχείο Alila, o όμιλος Χατζηλαζάρου ξεκινά το Boutique 5 και προετοιμάζει την επέκταση του Rodos Princess, η κοινοπραξία Χατζηκωνσταντίνου / Κωνσταντινίδη ανοίγει στη Λαχανιά το Atrium Prestige, ο όμιλος Atlantica επεκτείνεται περαιτέρω, οι οικογένειες Καμπουρόπουλου, Ιωαννίδη, Καλιουδάκη, Ροδίτη προχωρούν σε σειρά επενδύσεων με μονάδες σε Βλυχά και Ψάλτο. Για την ιστορία, την ίδια περίοδο επρόκειτο να ξεκινήσει να λειτουργεί και το ξενοδοχείο της οικογένειας Μαυρομάτη στο Πλημμύρι, ωστόσο με παρέμβαση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας η επένδυση σταμάτησε.
– 2015-2018: Η αύξηση των αφίξεων είναι διαρκής και αλματώδης. Από τα 1,88 εκ. αφίξεις εκτινάχθηκε στα 2,33 εκ. μέσα σε μόλις τρία χρόνια. Η ξενοδοχειακή ανάπτυξη της Νότιας Ρόδου έχει φτάσει στο αποκορύφωμά της. Μια ολόκληρη σειρά μονάδων ανοίγουν τις πόρτες τους, ξεκινώντας το 2015 από το TUI Magic Life στο Πλημμύρι και μέχρι το 2018 έχουν ολοκληρωθεί το Princess Andriana και ετοιμάζεται το Mayia Exclusive της οικογένειας Χατζηλαζάρου, το Gennadi Grand Resort της οικογένειας Μηνέττου (παράλληλα είχε ξεκινήσει και την κατασκευή του Lindos Grand Resort στα Βλυχά που άνοιξε φέτος), καθώς και το Atlantica Dream Resort – TUI Sensatori. Η περιοχή της Νότιας Ρόδου γίνεται από μόνη της ένας ολόκληρος προορισμός. Την ίδια περίοδο ολοκληρώνονται τα ξενοδοχεία Atrium Platinum της κοινοπραξίας Χατζηκωνσταντίνου / Κωνσταντινίδη, La Marquise της οικογένειας Κάτρη, ανακαινίζονται πλήρως τα εμβληματικά ξενοδοχεία Καψής και Κολοσσός (μετονομάζονται σε Aktis και Amada Colossos αντίστοιχα). Προφανώς υπάρχουν πολλές ακόμα οικογένειες ξενοδόχων που υλοποίησαν μεγάλες ανακαινίσεις και επεκτάσεις, μα είναι αδύνατον να αναφερθούν όλες.
Χωράνε άλλα ξενοδοχεία κι αν ναι πού;
Η απάντηση που δίδουν τα κέντρα λήψης αποφάσεων είναι καταφατική. Αυτό αποδεικνύεται από την έγκριση για τις δύο γιγάντιες επενδύσεις των ομίλων Νικολαΐδη και Αγγελιάδη στην περιοχή του γκολφ Αφάντου. Οι δύο όμιλοι θα κατασκευάσουν ξενοδοχεία και πολυτελείς βίλες, που θα αυξήσουν κατά πολύ τον αριθμό των διαθέσιμων κλινών του τόπου. Οι ίδιοι όμιλοι θα είναι εκείνοι που θα φροντίσουν ώστε αυτές τις κλίνες να τις γεμίσουν με επισκέπτες.
Άλλα τόσο μεγάλα, παραθαλάσσια οικόπεδα στο νησί δεν υπάρχουν. Μόνο κάποιες πολύ συγκεκριμένες εξαιρέσεις στην περιοχή της Καλλιθέας και Θεολόγου. Εκτός αν τελικά δοθούν εγκρίσεις για ακόμα περισσότερα ξενοδοχεία στη Νότια Ρόδο, που στα σίγουρα θα συνοδευτούν από σχεδιασμούς για την εκεί δημιουργία αεροδρομίου για την κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση ολόκληρου του νησιού. Μπορεί η προοπτική αυτή να αποτελεί απλώς και μόνο ένα σενάριο, όμως δεν θα πρέπει να αποκλειστεί, θεωρούμενης ως δεδομένης της ακύρωσης για κάθε άλλη εκμετάλλευση της περιοχής (ο κ. Κώστας Σημίτης από τη θέση του πρωθυπουργού είχε εξαγγείλει την εκεί τη δημιουργία γηπέδου γκολφ). Βέβαια, οι γκόλφερς έχουν ως κανόνα, να αναζητούν προορισμούς όπου υπάρχουν τουλάχιστον δύο γήπεδα, ώστε αν χάσουν στο πρώτο, να διεκδικήσουν τη ρεβάνς στο δεύτερο. Συνεπώς, χωρίς το γήπεδο γκολφ Αφάντου, μάλλον θα πρέπει να θεωρείται απίθανη η δημιουργία άλλου γηπέδου γκολφ στο νησί. Ισως να έρχεται πιο κοντά η σκέψη που ήθελε τη δημιουργία πίστας Formula, δράση που μπορεί να συνάδει και με την ύπαρξη αεροδρομίου αποκλειστικά για τσάρτερ. Σε μια τέτοια περίπτωση, η μορφή της τουριστικής Ρόδου θα είναι εντελώς διαφορετική από τη σημερινή.
Σε κάθε περίπτωση, οι μεγάλες επενδύσεις απαιτούν και σοβαρές υποδομές. Δρόμοι, αποχετευτικά δίκτυα, αστυνόμευση, πεζοδρόμια, φωτισμός, αστικές συγκοινωνίες, ανακύκλωση παντού και τόσα άλλα απαιτούν αναβάθμιση. Εκεί βρίσκεται η μεγάλη υστέρηση της Ρόδου και είναι πια καιρός η πολιτεία (διότι είναι θέμα Πολιτείας κι όχι Περιφέρειας) να βάλει το χέρι στη τσέπη και να επιστρέψει στο νησί ένα μέρος από τους πόρους που του υφαρπάζει όλα αυτά τα χρόνια, ώστε από προορισμός μαζικού τουρισμού, να μετατραπεί σε προορισμό υψηλών προδιαγραφών. Η Ρόδος έχει όλες τις προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο.
