Ένα “Hard Brexit”, θα μπορούσε να πλήξει τα Ταξίδια και τον Τουρισμό σε ολόκληρη την Ευρώπη

Τι είδους Brexit θα υπάρξει;
Σκληρό, ομαλό ή κάτι ενδιάμεσα;
Το ερώτημα αυτό παραμένει ασαφές παρά τη χθεσινή συμφωνία μεταξύ του Λονδίνου και των Βρυξελλών, η οποία απαιτεί πολιτική έγκριση από το βρετανικό κοινοβούλιο και τα κράτη της ΕΕ τις προσεχείς εβδομάδες.

Έγκυροι παρατηρητές, φοβούνται ότι η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 29 Μαρτίου 2019, θα έχει σημαντικές οικονομικές συνέπειες σε πολλές βιομηχανίες-κλάδους. Αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τον κλάδο της αεροπορικής βιομηχανίας και του Τουρισμού, και εταιρίες κολοσσούς, όπως η TUI, ο Thomas Cook, κ.λπ..

Τι γίνεται με τους εργαζόμενους του τουρισμού που εργάζονται στο εξωτερικό;

“Είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα πιθανά σενάρια, συμπεριλαμβανομένου ενός σκληρού Brexit”, λέει ο διευθύνων σύμβουλος της TUI Fritz Joussen. Ο μεγαλύτερος τουριστικός όμιλος της Ευρώπης έχει μια ομάδα εργασίας Brexit από το καλοκαίρι του 2016 που έχει επιφορτιστεί με σχεδιαστικά μέτρα για να διατηρηθεί η επιχειρηματικότητα κανονικά.

Τόσο η TUI όσο και η Thomas Cook θα επηρεαστούν άμεσα από τo Brexit λόγω των δομών ιδιοκτησίας τους, σύμφωνα με τους ειδικούς. Η TUI είναι μια γερμανική εταιρεία, αλλά είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Έχει σημαντικό αριθμό μετόχων με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι μαζί με τον ρώσο δισεκατομμυριούχο Alexey Mordashov (με ποσοστό συμμετοχής 24,9%) κατέχουν συνδυασμένη πλειοψηφία μετοχών. Η Thomas Cook, μια βρετανική εταιρεία αλλά με πολλά ανώτερα στελέχη από τη Γερμανία ή άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου και με την πλειονότητα των μετόχων, να έχουν έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ένα ζωτικό ερώτημα είναι τι συμβαίνει με τους πολίτες των κρατών μελών της ΕΕ που εργάζονται για τις δύο εταιρίες στο Ηνωμένο Βασίλειο, αν το καθεστώς τους δεν διευκρινίζεται από μια συμφωνία Brexit. Ομοίως, τι γίνεται με τις εκατοντάδες Βρετανούς υπηκόους που δουλεύουν ως ξεναγοί για  TUI και Thomas Cook (ή άλλους Βρετανούς tour operators) σε προορισμούς της ΕΕ, όπως η Ισπανία και η Ελλάδα ή που έχουν θέσεις εργασίας σε άλλες χώρες της ΕΕ;

Λιγότεροι Βρετανοί τουρίστες στις ευρωπαϊκές παραλίες;

Ένα άλλο ζήτημα είναι ο αντίκτυπος του Brexit στις επιχειρήσεις της TUI και του Thomas Cook στο Ηνωμένο Βασίλειο. Κανένας από τους ομίλους δεν θέλει να δώσει στοιχεία σχετικά με το δυνητικό κόστος του Brexit για τις επιχειρήσεις. Αλλά η πτώση της λίρας έχει κάνει τις διακοπές στο εξωτερικό, πιο ακριβές για τους Βρετανούς πολίτες φέτος. Λιγότερες κρατήσεις το επόμενο έτος θα μπορούσαν εύκολα να οδηγήσουν σε χαμηλότερα έσοδα και περιθώρια κέρδους στο Ηνωμένο Βασίλειο για τους δύο ηγέτες της αγοράς.

Επιπλέον, η TUI έχει ήδη προειδοποιήσει για τον πιθανό αντίκτυπο του Brexit στους προορισμούς της ΕΕ, λόγω της σημασίας των βρετανικών τουριστικών μεγεθών. Οι Βρετανοί λαμβάνουν πέντε από τις έξι αλλοδαπές διακοπές σε χώρες της ΕΕ. Στην Ισπανία ή την Πορτογαλία, σχεδόν κάθε τέταρτος παραθεριστής προέρχεται από το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι νότιες ευρωπαϊκές χώρες είναι οι κορυφαίοι προορισμοί από το Ηνωμένο Βασίλειο, με την Ισπανία (14,3 εκατομμύρια αφίξεις πέρυσι), ακολουθούμενη από τη Γαλλία (7,2 εκατομμύρια), την Ιταλία (3,1 εκατομμύρια), την Πορτογαλία (2,4 εκατομμύρια), την Ολλανδία (2,2 εκατομμύρια) 2,1 εκατ.) και την Ελλάδα (2,1 εκατ.), σύμφωνα με το Γραφείο Εθνικών Στατιστικών του Ηνωμένου Βασιλείου.

Με άλλα λόγια, λιγότεροι Βρετανοί τουρίστες θα μπορούσαν να αφήσουν σημαντικά κενά στα επίπεδα πληρότητας των ξενοδοχείων και να οδηγήσουν σε χαμηλότερες εισπράξεις από τον τουρισμό σε χώρες όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα, οι οποίες εξακολουθούν να αγωνίζονται να ανακάμψουν από την οικονομική κρίση.

Χάος για τις αεροπορικές εταιρείες τον ερχόμενο Μάρτιο;

Ο μεγαλύτερος άμεσος κίνδυνος, ωστόσο, αφορά την αεροπορική βιομηχανίαία. Λίγο περισσότερο από τέσσερις μήνες πριν από την Brexit, ζητήματα όπως τα δικαιώματα κυκλοφορίας Ηνωμένου Βασιλείου – ΕΕ και οι κανόνες ιδιοκτησίας αεροπορικών εταιρειών παραμένουν ανεπίλυτα. Οι αεροπορικές εταιρείες ανησυχούν ιδιαίτερα, καθώς πωλούν ήδη εισιτήρια για πτήσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των κρατών μελών της ΕΕ το καλοκαίρι του 2019, παρά τη νομική αβεβαιότητα.

Ορισμένοι εμπειρογνώμονες προειδοποίησαν ότι οι πτήσεις μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και ΕΕ ενδέχεται να σταματήσουν ακόμη και μετά την ημερομηνία λήξης της 29ης Μαρτίου. Για παράδειγμα, ο Christoph Debus, Διευθύνων Σύμβουλος της Thomas Cook Group Airlines, προειδοποίησε πρόσφατα: “Δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι οι πτήσεις θα σταματήσουν για μια μέρα ή εβδομάδα.”

Ο Gerd Pontius, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων αεροπορικών εταιρειών Prologis, λέει: «Ακόμη και αν οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο εξακολουθούν να συμφωνούν με μια πολιτική συμφωνία, όλα πρέπει να ρυθμίζονται νομικά λεπτομερώς. Ομοίως, ο επικεφαλής της IATA, Alexandre de Juniac, επισημαίνει: “Δεν θα πρέπει να προσυμφωνηθούν μόνο οι πτήσεις, αλλά και οι άδειες και οι κανόνες ασφάλειας.” Η αμοιβαία αποδοχή των υφιστάμενων προτύπων θα μπορούσε να γίνει η απλούστερη λύση, αλλά θα πρέπει να είναι νομικά σταθερή, κάτι που μπορεί να χρειαστεί χρόνο, πρόσθεσε.

Τόσο ο Debus όσο και ο Pontius θέλουν να δουν μια μεταβατική περίοδο ενός ή δύο ετών για να κερδίσουν αρκετό χρόνο για αυτά τα θέματα. “Εάν δεν έρθει αυτό, τότε τα παράπονα θα είναι πολύ, πολύ δυνατά”, προβλέπει ο έμπειρος σύμβουλος. Ωστόσο, άλλα στελέχη είναι πιο αισιόδοξα. Η Stefanie Berk, επικεφαλής της Thomas Cook Γερμανίας, λέει: “Αναμένουμε ότι θα υπάρξει μια λύση και ότι οι πελάτες μας δεν θα πρέπει να υποφέρουν από δυσμενείς επιπτώσεις”

Αεροπορική εταιρεία της Βρετανίας ή της ΕΕ;

Όσον αφορά τα μελλοντικά δικαιώματα κυκλοφορίας για πτήσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και άλλων χωρών της ΕΕ, πρέπει είτε να υπάρξει μια νέα πολυμερής συμφωνία αεροπορικών μεταφορών μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της ΕΕ, είτε διμερείς συμφωνίες, μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των άλλων 27 κρατών της ΕΕ. Ένα άλλο ερώτημα είναι εάν οι ταξιδιώτες της ΕΕ θα μπορούν να πετάξουν με βρετανικές αεροπορικές εταιρείες προς το Ηνωμένο Βασίλειο και στη συνέχεια προς προορισμούς στο εξωτερικό, (όπως οι ΗΠΑ) υπό το καθεστώς «6η ελευθερία».

Το ερώτημα ιδιοκτησίας είναι ίσως το πιο δύσκολο από όλα. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, μια αεροπορική εταιρεία πρέπει να ανήκει τουλάχιστον κατά 50% σε μετόχους της ΕΕ, προκειμένου να επωφεληθεί από τα πλήρη δικαιώματα της ενιαίας αγοράς. Ο Ιρλανδός αερομεταφορέας Ryanair σκοπεύει να μειώσει τη σημερινή του βρετανική μετοχική δομή από 54%, σε ποσοστό 49%, για να παραμείνει νόμιμα αερομεταφορέας της ΕΕ. Ωστόσο, θέλει επίσης ένα βρετανικό πιστοποιητικό αερομεταφορέα που θα του επέτρεπε να συνεχίσει τις εσωτερικές πτήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο και θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί και για τις πτήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ στο μέλλον.

Η Easyjet έχει ήδη δημιουργήσει μια ξεχωριστή θυγατρική με έδρα τη Βιέννη με αυστριακό πιστοποιητικό αερομεταφορέα, ώστε να μπορεί να συνεχίσει να ταξιδεύει μεταξύ κρατών της ΕΕ. Η IAG, η εταιρεία χαρτοφυλακίου της British Airways και οι μεταφορείς της ΕΕ Iberia, Vueling και Aer Lingus, αντιμετωπίζει το ιδιαίτερα περίπλοκο πρόβλημα της δομής της ιδιοκτησίας των διαφόρων επιχειρησιακών αερογραμμών.

Ωστόσο, οι γερμανικές αεροπορικές εταιρείες Condor και TUIfly επηρεάζονται επίσης ως θυγατρικές των βρετανικών εταιρειών. Κανένας μεταφορέας δεν ήθελε να αποκαλύψει λεπτομερή στοιχεία σχετικά με το σχεδιασμό του «χειρότερου σεναρίου», αλλά εργάζεται εντατικά για πιθανές λύσεις. Οι ιδέες περιλαμβάνουν προφανώς τη μετεγκατάσταση των κεντρικών γραφείων και του προσωπικού της εταιρείας, καθώς και μερικές πωλήσεις για να εξασφαλιστεί η ιδιοκτησία της ΕΕ. Ένα μοντέλο θα μπορούσε να είναι η συνεργασία με τα γερμανικά ιδρύματα, με τον ίδιο τρόπο που έπραξε και η Lufthansa κατά την απόκτηση ελβετικού μεταφορέα της Ελβετίας πριν από αρκετά χρόνια.

Ανεξάρτητα από τις πολιτικές εξελίξεις τις προσεχείς εβδομάδες, οι παρατηρητές πιστεύουν ότι πολλά από αυτά τα ερωτήματα μπορεί να μην επιλυθούν για αρκετό καιρό, αφήνοντας τον ευρωπαϊκό ταξιδιωτικό και τουριστικό κλάδο σε λειτουργία «έκτακτης ανάγκης» μέχρι τον επόμενο Μάρτιο.

ΠΗΓΗ