Σταθερή μεν, με πολλά “αλλά” δε, η τουριστική ζήτηση στην Ευρώπη | Ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιουργεί ανησυχία και αβεβαιότητα

Οι επιπτώσεις -άμεσες και έμμεσες- της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στον ευρωπαϊκό τουρισμό καθίστανται όλο και πιο σαφείς, ενώ είναι δύσκολο να προβλεφθούν στο απώτερο μέλλον. Επί του παρόντος επικρατεί μια συγκρατημένη αισιοδοξία για έναν κλάδο που αντιπροσωπεύει περίπου το 10% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος στην Ευρώπη και παρέχει 33 εκατομμύρια άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας.

Η σταθερή ανάκαμψη του ευρωπαϊκού τουρισμού σε παγκόσμια κλίμακα έχει επιβραδυνθεί, αλλά δεν έχει ανακοπεί εντελώς, όπως όταν πρωτοεμφανίστηκε η πανδημία. Η συσσωρευμένη ζήτηση για ευρωπαϊκά ταξίδια συμβάλλει στην άμβλυνση ενός ισχυρότερου πλήγματος από τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς οι καταναλωτές προσαρμόζονται στην αβεβαιότητα και εξακολουθούν να είναι πρόθυμοι για ταξίδια στη δυτική Ευρώπη. Η ζήτηση για ενδοπεριφερειακά ταξίδια διατηρείται σταθερή, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα του τομέα ενόψει του Πάσχα και του καλοκαιριού, και η ανάκαμψη των υπερατλαντικών ταξιδιών συνεχίζει να επιμένει.

Σε αυτά τα συμπεράσματα κατέληξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδίων, την Τετάρτη, στην πρώτη επίσημη ενημέρωσή της από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, αναλύοντας πώς θα εξελιχθεί η τουριστική ανάκαμψη της Ευρώπης εν μέσω πολέμου, γεωπολιτικών αλλαγών, πληθωρισμού και διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού, που αυξάνουν το κόστος των ταξιδιών.

“Πρέπει να έχουμε κατά νου τον αντίκτυπο που θα έχει αυτός ο πόλεμος στην ευρωπαϊκή οικονομία και στον τομέα του τουρισμού”, δήλωσε ο Luis Araujo, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδίων. Και συμπλήρωσε: “Αυτή η κρίση θα προκαλέσει ένα ακόμη πισωγύρισμα στην ανάκαμψη του ευρωπαϊκού μας τουρισμού, ιδίως στους προορισμούς της ανατολικής Ευρώπης, ενώ παράλληλα θα απειλήσει την εμπιστοσύνη και την αυτοπεποίθηση για ταξίδια στην Ευρώπη”.

Οι πρώτες επιπτώσεις

Οι προορισμοί που βρίσκονται σε άμεση γεωγραφική γειτνίαση με τη Ρωσία και την Ουκρανία, όπως οι χώρες της Βαλτικής, καθώς και οι παραθαλάσσιες πόλεις της Μεσογείου που κάποτε ήταν αγαπημένες των Ρώσων ταξιδιωτών, θα νιώσουν περισσότερο και πιο άμεσα το πλήγμα, σύμφωνα με την ForwardKeys. Όμως, μετά από δύο χρόνια περιορισμών λόγω της πανδημίας, το ενδιαφέρον για τους δυτικοευρωπαϊκούς “γίγαντες” του τουρισμού, όπως η Ισπανία, η Ελλάδα, η Γαλλία και η Ιταλία, παραμένει.

“Υπήρξε αρνητικός αντίκτυπος -έβαλε φρένο σε μια τάση ανάκαμψης που φαινόταν ελπιδοφόρα”, δήλωσε ο Olivier Ponti, αντιπρόεδρος της ForwardKeys, αναφερόμενος σε στοιχεία από τις δύο πρώτες εβδομάδες του πολέμου στην Ουκρανία. “Αλλά η ανάκαμψη βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη για τον τομέα της αναψυχής -τις δύο εβδομάδες μετά την εισβολή, οι κρατήσεις ήταν μόνο 22% κάτω από το 2019 και το καλοκαίρι επίσης. Η ανθεκτικότητα των ενδοευρωπαϊκών ταξιδιών συνιστά καλά νέα για τον τομέα”, πρόσθεσε ο κ. Ponti.

Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο για την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή της Tourism Economics, David Goodger, οι προσαρμοσμένες προβλέψεις για τις αφίξεις επισκεπτών δείχνουν επίσης αυτή την καθυστερημένη ανάκαμψη, αλλά δεν έχει εκτροχιαστεί εντελώς. “Η Δυτική Ευρώπη εξακολουθεί να παρουσιάζει ανάκαμψη έως το 2024 με μεγάλα βήματα φέτος, αν και ελαφρώς βραδύτερα από ό,τι ελπίζαμε προηγουμένως”. είπε.

Τα υπερατλαντικά ταξίδια κρατούν επίσης σταθερά, συμφώνησε ο κ. Ponti της Forwardkeys.

“Σε άλλα αισιόδοξα νέα, η ανάλυση του καταναλωτικού συναισθήματος, που βασίζεται σε κοινωνικές συζητήσεις, επιβεβαιώνει ότι οι άνθρωποι συνεχίζουν να θεωρούν την Ευρώπη ως ασφαλή προορισμό”, δήλωσε ο Olivier Henry-Biabaud, ιδρυτής της παγκόσμιας εταιρείας ταξιδιωτικών ερευνών TCI/TRAVELSAT.

“Μία στις τρεις κοινωνικές συζητήσεις για ταξίδια στην Ευρώπη αναφέρεται στην κρίση στην Ουκρανία, αλλά αυτό σημαίνει ότι τα δύο τρίτα δεν αναφέρονται”, δήλωσε ο κ. Henry-Biabaud. Για να προσθέσει: “Η τρέχουσα κατάσταση παρουσιάζει μια πτώση, αλλά δεν είναι χειρότερη σε σύγκριση με τη δραματική πτώση που είχαμε στην αρχή της σοβιετικής κρίσης”.

O κ. Henry-Biabaud πρόσθεσε ότι η εικόνα της Ευρώπης μέχρι στιγμής έχει επηρεαστεί περισσότερο στη Βόρεια Αμερική, αν και προς το παρόν δεν είναι τεράστιος ο αντίκτυπος. “Οι συζητήσεις αφορούν περισσότερο το αν είναι καιρός να αναβληθούν τα ταξίδια. Ο κόσμος αναρωτιέται αν είναι ασφαλές ή όχι να επιστρέψει στην Ευρώπη, παρά να γίνουν μαζικές ακυρώσεις”, είπε.

Παρ’ όλα αυτά, σε σύγκριση με τον υπόλοιπο κόσμο, η Ευρώπη υστερεί πλέον στον παγκόσμιο ρυθμό ανάκαμψης.

“Ο ευρωπαϊκός ταξιδιωτικός τομέας στο σύνολό του πληρώνει ήδη το τίμημα, καθώς η ανταγωνιστική του κατάσταση επιδεινώνεται -επτά τοις εκατό μείωση των κρατήσεων από την αρχή του πολέμου και την ίδια στιγμή που όλες οι άλλες περιοχές παρουσιάζουν βελτίωση”, δήλωσε ο κ. Ponti της ForwardKeys.

Η τόνωση της εμπιστοσύνης “κλειδί” για τα διαπεριφερειακά ταξίδια

Πώς μπορούν τα τουριστικά γραφεία να δώσουν ώθηση στον τουρισμό εν μέσω της πρόκλησης του πληθωρισμού και της αύξησης του κόστους κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού ταξιδιών;

Η τόνωση της εμπιστοσύνης με απλούστερους κανόνες για τα διαπεριφερειακά ταξίδια είναι το “κλειδί”, σύμφωνα με τους “ειδικούς”, καθώς, επίσης, η “εκπαίδευση” των καταναλωτών και η διαφάνεια όσον αφορά το κόστος του ταξιδιού.

“Το θέμα είναι να ενημερώνουμε, όχι να προωθούμε, και στη συνέχεια να διατηρούμε την επιθυμία για την Ευρώπη”, δήλωσε ο κ. Henry-Biabaud του TCI. “Το μήνυμα του ταξιδιού ως ειρηνοποιού και η προώθηση του τουρισμού που βασίζεται στο πάθος, όπως η τέχνη, ο πολιτισμός, το φαγητό, ο αθλητισμός, η φύση, θα βοηθήσει να ξεφύγουμε λίγο από το άγχος όλων αυτών των συζητήσεων που σχετίζονται με τον πόλεμο”, συμπλήρωσε.

Η Henry-Biabaud πρόσθεσε ότι οι θετικές εικόνες που συνδέονται με την κρίση θα βοηθήσουν τους προορισμούς της Ευρώπης, παρουσιάζοντας την περιοχή ως μια ενωμένη κοινότητα, που ανοίγει τις πόρτες και τις καρδιές της στους πρόσφυγες.

Αλλά είναι, επίσης, σαφές ότι όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, τόσο πιο έντονες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις στον ευρωπαϊκό τουρισμό.

Ίσως το θετικό είναι  ότι ο πόλεμος έχει δώσει τώρα μεγαλύτερη ώθηση απ’ ό,τι θα μπορούσε να δώσει η πανδημία στον ευρωπαϊκό ταξιδιωτικό τομέα να ενωθεί, να συνεργαστεί και να στραφεί στην κοινωνική βιωσιμότητα -καθιστώντας απλούστερο για τους καταναλωτές να ταξιδεύουν πέρα από τα σύνορα και να προσφέρουν στις τοπικές οικονομίες υπό το πρίσμα της κρίσης, παίρνοντας παράλληλα θέση κατά του πολέμου- καθώς η περιοχή πρέπει τώρα να εργαστεί πιο εντατικά για να επανατοποθετηθεί ως ο κορυφαίος προορισμός στον κόσμο.

“Η Ευρώπη είναι ανθεκτική και θα το ξεπεράσουμε αν συνεργαστούμε”, δήλωσε ο κ. Araujo της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδιών. Και πρόσθεσε: “Το είδαμε αυτό στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδίων, με τη δέσμευση κάθε εθνικό γραφείο τουρισμού όχι μόνο να συντονίσει μια συλλογική απάντηση, αλλά και να μοιραστούμε τις εμπειρίες μας όσον αφορά το μέλλον του τουρισμού στο εσωτερικό της Ευρώπης και να πούμε στον κόσμο ότι αυτό δεν είναι αποδεκτό, ότι πρέπει να βάλουμε ένα τέλος στον πόλεμο και ότι πρέπει να αρχίσουμε να ταξιδεύουμε και πάλι”.