Σε ιστορικό υψηλό και συγκεκριμένα στο 0,96% του ΑΕΠ ανήλθε το ποσοστό των δαπανών για Έρευνα & Ανάπτυξη (Research & Development- R&D) στην Ελλάδα.
Παρά το γεγονός ότι όλοι οι βασικοί εθνικοί δείκτες, που συνδέονται με το R&D στη χώρα, ήταν βελτιωμένοι το 2015, η Ελλάδα εξακολουθεί να απέχει πολύ από τους πρωτοπόρους της ΕΕ των 28 σε αυτόν τον τομέα.
Κάτω του μέσου Κοινοτικού όρου η επίδοση της Ελλάδας στις δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη ως ποσοστό του ΑΕΠΟι δαπάνες για Ε&Α το 2015 ανήλθαν σε €1,64 δις από €1,49 εκατ. το 2014 και €1,39 δις το 2011. Ο δείκτης “Ένταση Ε&Α”, που εκφράζει τις δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαμορφώθηκε το 2015 στο 0,96%, από 0,84% το 2014 και 0,67% το 2011, προσεγγίζοντας το 1% για πρώτη φορά στη χώρα.
Ωστόσο, στον τελευταίο δείκτη η Ελλάδα καταλαμβάνει μόλις την 20η θέση μεταξύ των 28 κρατών – μελών και βρίσκεται πολύ κάτω του μέσου Κοινοτικού όρου. Πρωτοπόρες χώρες στην Ένωση όσον αφορά τις δαπάνες για Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι η Φινλανδία, όπου ο σχετικός δείκτης διαμορφώνεται στο 3,17%, η Σουηδία με 3,16% και η Δανία με 3,06%. Αυστρία, Γερμανία, Βέλγιο, Σλοβενία και Γαλλία ακολουθούν, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι στο 2,03%. Στον αντίποδα, οι πέντε χώρες με τις χειρότερες επιδόσεις είναι η Βουλγαρία, η Κροατία, η Λετονία, η Κύπρος και η Ρουμανία. Την παραπάνω εικόνα αποτυπώνουν τα προκαταρκτικά στοιχεία, που περιλαμβάνονται στη νέα έκδοση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ): “Δείκτες Έρευνας & Ανάπτυξης για δαπάνες και προσωπικό το 2015 στην Ελλάδα”.
Ένταση Ε&Α (Δαπάνες Ε&Α ως % ΑΕΠ) Ελλάδα (2015-προκαταρκτικά στοιχεία) και στις χώρες της ΕΕ28 (2014)
Δαπάνες
Τη μεγαλύτερη συνεισφορά στο δείκτη Ε&Α στην Ελλάδα έχει ο τομέας τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στον οποίο πραγματοποιήθηκαν δαπάνες ύψους €643,8 εκατ. (0,37% του ΑΕΠ). Στον τομέα των επιχειρήσεων πραγματοποιήθηκαν δαπάνες €561,4 εκατ. (0,32% του ΑΕΠ), ενώ στον κρατικό τομέα €465,5 εκατ. (0,26%, του ΑΕΠ). Ο τομέας των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων έχει μικρότερη συνεισφορά (€13,2 εκατ. ευρώ, 0,01% του ΑΕΠ).
Η κρατική χρηματοδότηση παραμένει η διαχρονικά σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης Ε&Α. Το 2015 η κρατική χρηματοδότηση ανέρχεται σε €887,3 εκατ., μερίδιο 52,7% του συνόλου. Η κρατική χρηματοδότηση (τακτικός προϋπολογισμός και ΕΣΠΑ) υποστηρίζει τις δραστηριότητες Ε&Α σε όλους τους τομείς εκτέλεσης Ε&Α και αποτελεί την κυριότερη πηγή χρηματοδότησης για τον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τον κρατικό τομέα. Κρίσιμη αναδεικνύεται η συνεισφορά του ΕΣΠΑ, του οποίου η συμβολή στο σύνολο της κρατικής χρηματοδότησης βαίνει αυξανόμενη από €124,7 εκατ. το 2011, σε €308,1 εκατ. το 2014 και σε €385,8 εκατ. το 2015, γεγονός που αντιστάθμισε τη μείωση που επήλθε στον τακτικό προϋπολογισμό, λόγω της δημοσιονομικής προσαρμογής από το 2011. Το 2015 το ΕΣΠΑ αποτέλεσε το 43,5% της κρατικής χρηματοδότησης, από 18,2% το 2011.
Επιχειρήσεις
Η δεύτερη μεγάλη πηγή χρηματοδότησης είναι ο επιχειρηματικός τομέας, ο οποίος χρηματοδοτεί με €534,8 εκατ. ευρώ (ποσοστό 31,8%) τις δραστηριότητες Ε&Α στη χώρα. Το μεγαλύτερο μέρος, €462,1 εκατ., επενδύεται σε Ε&Α στις επιχειρήσεις, ενώ τα υπόλοιπα χρηματοδοτούν δραστηριότητες Ε&Α στον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (€21,6 εκατ.), στον κρατικό τομέα (€48,8 εκατ.) και σε ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα (€2,4 εκατ. ευρώ).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί την τρίτη πηγή χρηματοδότησης, με €169,5 εκατ. (ποσοστό 10,1%), γεγονός που καταδεικνύει την υψηλή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών φορέων όσον αφορά τη διεκδίκηση ευρωπαϊκών ερευνητικών έργων.
Σημειώνεται ότι η σημαντική αύξηση της δαπάνης Ε&Α στην Ελλάδα μεταφράζεται και σε βελτίωση της σχετικής θέσης της χώρας μεταξύ των κρατών – μελών της ΕΕ. Η Ελλάδα βρίσκεται, πλέον, στη 16η θέση ως προς τις δαπάνες Ε&Α και στην 20η θέση σε ό,τι αφορά την Ένταση Ε&Α.
Απασχόληση
Η σημαντική αύξηση των δαπανών Ε&Α είχε ως αποτέλεσμα την επίσης σημαντική αύξηση στην απασχόληση σε δραστηριότητες Ε&Α. Το 2015, ο αριθμός των Ισοδυνάμων Πλήρους Απασχόλησης (ΙΠΑ), που αποδίδουν “θέσεις” πλήρους απασχόλησης (ένα ΙΠΑ είναι ισοδύναμο με έναν εργαζόμενο πλήρους απασχόλησης), αυξήθηκε κατά περίπου 17% σε σχέση με το 2014, τόσο για το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α, όσο και για τους ερευνητές. Το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α το 2015 ανήλθε σε 50.512,2 ΙΠΑ και οι ερευνητές σε 35.068,7 ΙΠΑ. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφηκε στον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
