Σε “ρότα” ανάκαμψης εισήλθε ο παγκόσμιος τουρισμός το 2021, παρουσιάζοντας ανάκαμψη κατά 4%, σε σύγκριση με το 2020, που σε απόλυτα μεγέθη σημαίνει 415 εκατομμύρια διεθνείς τουριστικές αφίξεις, έναντι 400 εκατομμυρίων το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, οι διεθνείς τουριστικές αφίξεις εξακολουθούν να είναι κατά 72% χαμηλότερες (το 2020 ήταν 73% χαμηλότερες), έναντι του 2019, πριν από την πανδημία, σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού UNWTO, ο οποίος “βλέπει” επιστροφή των διεθνών τουριστικών αφίξεων στα επίπεδα του 2019 από το 2024 κι έπειτα.
Στην πρώτη έκδοση του Παγκόσμιου Βαρόμετρου Τουρισμού του UNWTO για το 2022, αναφέρεται ότι τα αυξανόμενα ποσοστά εμβολιασμών, σε συνδυασμό με τη χαλάρωση των ταξιδιωτικών περιορισμών, λόγω του αυξημένου διασυνοριακού συντονισμού και των πρωτοκόλλων, έχουν συμβάλει στην “απελευθέρωση” της περιορισμένης ζήτησης.
Ο διεθνής τουρισμός ανέκαμψε ελαφρώς κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2021, με τις διεθνείς αφίξεις να μειώνονται κατά 62%, τόσο το τρίτο, όσο και το τέταρτο τρίμηνο, σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Σύμφωνα με τα περιορισμένα στοιχεία του UNWTO, οι διεθνείς αφίξεις τον Δεκέμβριο ήταν 65% χαμηλότερες από τα επίπεδα του 2019. Ο πλήρης αντίκτυπος της παραλλαγής Omicron και η αύξηση των κρουσμάτων COVID-19 δεν έχει ακόμη φανεί.
Αργή και άνιση η ανάκαμψη
Ο ρυθμός ανάκαμψης παραμένει αργός και άνισος σε όλες τις περιοχές του κόσμου, λόγω των διαφορετικών περιορισμών κινητικότητας που έχουν επιβληθεί, των ποσοστών εμβολιασμού και της εμπιστοσύνης των ταξιδιωτών. Η Ευρώπη και η Αμερική κατέγραψαν τα ισχυρότερα αποτελέσματα το 2021, σε σύγκριση με το 2020 (+19% και +17%, αντίστοιχα), αλλά εξακολουθούν να είναι και οι δύο 63% κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα.
Ανά υποπεριοχή, η Καραϊβική σημείωσε τις καλύτερες επιδόσεις (+63% πάνω από το 2020, αν και 37% κάτω από το 2019), με ορισμένους προορισμούς να πλησιάζουν ή και να ξεπερνούν τα επίπεδα πριν από την πανδημία.
Η νότια μεσογειακή Ευρώπη (+57%) και η Κεντρική Αμερική (+54%) γνώρισαν επίσης σημαντική ανάκαμψη, αλλά παραμένουν 54% και 56% κάτω στα επίπεδα του 2019 αντίστοιχα. Η Βόρεια Αμερική (+17%) και η Κεντρική Ανατολική Ευρώπη (+18%) ανέβηκαν επίσης πάνω από τα επίπεδα του 2020.
Εν τω μεταξύ, η Αφρική σημείωσε αύξηση 12% στις αφίξεις το 2021, σε σύγκριση με το 2020, αν και εξακολουθεί να είναι 74% κάτω από το 2019. Στη Μέση Ανατολή οι αφίξεις μειώθηκαν 24%, σε σύγκριση με το 2020 και 79%, σε σχέση με το 2019. Στην Ασία και τον Ειρηνικό οι αφίξεις εξακολουθούν να είναι 65% κάτω από τα επίπεδα του 2020 και 94%, σε σύγκριση με τις τιμές πριν από την πανδημία, καθώς πολλοί προορισμοί παρέμειναν κλειστοί για μη απαραίτητα ταξίδια.
Αύξηση τουριστικών δαπανών
Η οικονομική συνεισφορά του τουρισμού το 2021 (μετρούμενη στο άμεσο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν του τουρισμού) εκτιμάται σε 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, πάνω από τα 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2020, αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από την αξία των 3,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων πριν από την πανδημία. Τα έσοδα από τις εξαγωγές από τον διεθνή τουρισμό θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 700 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2021, παρουσιάζοντας μια μικρή βελτίωση σε σχέση με το 2020, λόγω των υψηλότερων δαπανών ανά ταξίδι, αλλά λιγότερο από το μισό των 1,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που καταγράφηκε το 2019.
Οι μέσες εισπράξεις ανά άφιξη εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 1.500 $ ΗΠΑ το 2021, από 1.300 $ το 2020. Αυτό οφείλεται στη μεγάλη εξοικονόμηση πόρων και στη μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής των ταξιδιωτών, καθώς και στις υψηλότερες τιμές μεταφοράς και διαμονής.
Η Γαλλία και το Βέλγιο ανέφεραν συγκριτικά μικρότερες μειώσεις στις τουριστικές δαπάνες (-37% και -28%, αντίστοιχα το 2019) το 2021, ενώ η Σαουδική Αραβία (-27%) και το Κατάρ (-2%) σημείωσαν επίσης κάπως καλύτερα αποτελέσματα.
Καθυστερεί η πλήρης ανάκαμψη
Σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων του UNWTO, οι περισσότεροι επαγγελματίες του τουρισμού (61%) “βλέπουν” καλύτερες προοπτικές για το 2022. Ενώ το 58% αναμένει ανάκαμψη το 2022, κυρίως κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου, κατά 42% έναντι πιθανής ανάκαμψης μόνο το 2023. Η πλειοψηφία των ειδικών (64%) αναμένει πλέον ότι οι διεθνείς αφίξεις θα επιστρέψουν στα επίπεδα του 2019 μόνο το 2024 ή αργότερα, από 45% στην έρευνα του Σεπτεμβρίου.
Ο Δείκτης Εμπιστοσύνης του UNWTO δείχνει ελαφρά πτώση για την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 2022. Η ταχεία και πιο διαδεδομένη ανάπτυξη εμβολιασμού, ακολουθούμενη από σημαντική άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών και αυξημένο συντονισμό και σαφέστερη ενημέρωση σχετικά με τα ταξιδιωτικά πρωτόκολλα, είναι οι κύριοι παράγοντες που εντόπισαν οι ειδικοί για την αποτελεσματική ανάκαμψη του διεθνούς τουρισμού. Τα σενάρια του UNWTO δείχνουν ότι οι διεθνείς αφίξεις τουριστών θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 30% έως 78% σε σύγκριση με το 2021, ωστόσο, αυτό εξακολουθεί να είναι 50% έως 63% κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα.
Η πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων Covid-19 και η παραλλαγή Omicron πρόκειται να διαταράξουν την ανάκαμψη και να επηρεάσουν την εμπιστοσύνη των ταξιδιωτών μέχρι τις αρχές του 2022, καθώς ορισμένες χώρες επαναφέρουν ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και περιορισμούς για ορισμένες αγορές. Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη του εμβολιασμού παραμένει άνιση και πολλοί προορισμοί εξακολουθούν να έχουν τα σύνορά τους εντελώς κλειστά, κυρίως στην Ασία και τον Ειρηνικό. Ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον θα μπορούσε να ασκήσει πρόσθετη πίεση στην αποτελεσματική ανάκαμψη του διεθνούς τουρισμού, με την άνοδο των τιμών του πετρελαίου, την αύξηση του πληθωρισμού, την πιθανή αύξηση των επιτοκίων, τους υψηλούς όγκους χρέους και τις συνεχιζόμενες δυσκολίες στην αλυσίδα εφοδιασμού. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη ανάκαμψη του τουρισμού σε πολλές αγορές, κυρίως στην Ευρώπη και την Αμερική, σε συνδυασμό με την ευρεία εφαρμογή των προγραμμάτων εμβολιασμού και τη σημαντική συντονισμένη άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών, θα μπορούσε να συμβάλλει στην επιτάχυνση της ανάκαμψης του διεθνούς τουρισμού το 2022.
Ενώ ο διεθνής τουρισμός ανακάμπτει, ο εγχώριος τουρισμός συνεχίζει να καθοδηγεί την ανάκαμψη του κλάδου σε έναν αυξανόμενο αριθμό προορισμών, ιδιαίτερα σε αυτούς με μεγάλες εγχώριες αγορές. Σύμφωνα με ειδικούς, ο εσωτερικός τουρισμός και τα ταξίδια κοντά στο σπίτι, καθώς και οι υπαίθριες δραστηριότητες, τα φυσικά προϊόντα και ο αγροτικός τουρισμός είναι μεταξύ των σημαντικότερων ταξιδιωτικών τάσεων που θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν τον τουρισμό το 2022.
