του Χρήστου Ιωάννου (*)
Με αφορμή την υποψηφιότητα μου στο Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ) για την Ήπειρο, θέλησα να καταγράψω επιγραμματικά την άποψη μου σχετικά με την πορεία και τις προοπτικές του Τουρισμού, τις βασικές προκλήσεις και τους λόγους που αποφάσισα να θέσω υποψηφιότητα.
Πορεία και προοπτικές του Τουρισμού
Ο Τουρισμός την περίοδο 2010-19 ήταν το μεγάλο success story παρά τις αντίξοες συνθήκες στην χώρα μας, στηρίζοντάς την μέσω της αυξημένης απασχόλησης και αυξημένων φόρων. Ενδεικτικά, «η απασχόληση στα καταλύματα και την εστίαση μεταξύ 2011 έως 2020 αυξήθηκε κατά +16,2%, σε αντίθεση με τους λοιπούς κλάδους όπου η απασχόληση την ίδια περίοδο κατέγραψε μείωση κατά -6,0%» (1).
Με την έναρξη της πανδημίας στις αρχές του 2020 εμφανίσθηκαν αμφιβολίες σχετικά με την προοπτική του που εκ των πραγμάτων διαψεύσθηκαν την φετινή χρονιά αφού αν και τα έσοδα θα είναι σαφώς κατά πολύ μειωμένα η χώρα μας έχει αυξήσει το μερίδιο αγοράς σε σχέση με τον ανταγωνισμό (2).
Παράλληλα, το success story του ελληνικού τουρισμού συνέβη εν μέσω κρίσης του πολιτικού και οικονομικού συστήματος, αλλεπάλληλων διαδηλώσεων να προβάλλονται στα διεθνή ΜΜΕ, capital controls κ.τ.λ. Η χώρα μας σε ένα μεγάλο βαθμό κατάφερε να ξεπεράσει τα προαναφερθέντα, παρόλα αυτά υπάρχουν πολλές προκλήσεις και κίνδυνοι για το ελληνικό τουριστικό προϊόν.
Βασικές προκλήσεις
Οι βασικές προκλήσεις είναι οι εξής:
1. Πανδημία COVID-19: Ο τουρισμός είναι ο κλάδος, μαζί με την εστίαση, που επηρεάστηκε περισσότερο από την πανδημία με τις επιχειρήσεις να δίνουν έναν αγώνα επιβίωσης. Ταυτόχρονα, βάση των τελευταίων επιδημιολογικών εξελίξεων, φαίνεται πως η αρνητική επίδραση της στην οικονομία θα συνεχιστεί. Είναι απαραίτητο να συνεχιστεί η στήριξη των ξενοδοχείων, όπως και αυτά στήριξαν την οικονομία στα δύσκολα χρόνια της κρίσης, με επιπλέον μέτρα όπως επιμήκυνση δανειακών υποχρεώσεων, νέοι κύκλοι επιστρεπτέων προκαταβολών, μείωση Φ.Π.Α., μείωση ασφαλιστικών εισφορών κτλ.
2. Ανθρώπινο δυναμικό: Το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί για τον ξενοδόχο τον πιο σημαντικό παράγοντα ικανοποίησης πελατών και το υψηλότερο κόστος του. Ταυτόχρονα, την φετινή χρονιά υπάρχει τεράστια δυσκολία εύρεσης προσωπικού. Παρά τις πρόσφατες μειώσεις, το μη μισθολογικό κόστος στην χώρα μας είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Είναι απαραίτητη η επιπλέον μείωση του ώστε να μειωθεί το κόστος των ξενοδοχείων (απαραίτητο για την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών ξενοδοχείων) αλλά και ώστε να αυξηθούν οι απολαβές των εργαζομένων. Με αυτόν τον τρόπο ο κλάδος μας θα απασχολήσει περισσότερους εργαζομένους υψηλών δεξιοτήτων που τόσο έχει ανάγκη.
3. Υποδομές: Οι ξενοδόχοι, κατά κύριο λόγο, απέδειξαν τα προηγούμενα χρόνια τον επαγγελματισμό τους επανεπενδύοντας στα ξενοδοχεία τους και αναβαθμίζοντας τις υπηρεσίες τους. Δυστυχώς, δεν συνέβη το ίδιο με τις δημόσιες υποδομές με τραγικά αποτελέσματα. Όλοι γνωρίζουμε πόσα συχνά φαινόμενα είναι η διακοπή νερού, τα σκουπίδια, το κακό οδικό δίκτυο κτλ. Είναι επιτακτική ανάγκη η αύξηση των επενδύσεων στην ύδρευση, διαχείριση απορριμμάτων, αεροδρόμια (τα αεροδρόμια της Fraport είναι ενδεικτικά της προοπτικής μιας τέτοιας επένδυσης), οδικό δίκτυο (επιτακτικό λόγω της τάσης μείωσης του πτητικού έργου λόγω του αρνητικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος), μονοπάτια, αρχαιολογικούς χώρους. Όλα τα παραπάνω, θα ενισχύσουν την βιωσιμότητα (sustainability) της χώρας μας δημιουργώντας θετικά αποτελέσματα και για την Ελλάδα συνολικά εκτός από τον Τουρισμό.
4. Γραφειοκρατία & Ρυθμιστικό πλαίσιο: Δεν χρειάζονται πολλά παραδείγματα αφού όλοι μας έχουμε ταλαιπωρηθεί από την γραφειοκρατία και είναι προφανής η αύξηση της παραγωγικότητας από τον περιορισμός αυτής. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η δυνατότητα που δόθηκε εν μέσω της πανδημίας να γίνονται υπεύθυνες δηλώσεις διαδικτυακά. Λόγω μιας απλής ψηφιακής λύσης χιλιάδες ώρες εργασίες δεν απαιτούνται πλέον. Ταυτόχρονα, είναι οξύμωρο πως ενώ το ρυθμιστικό πλαίσιο για τα ξενοδοχεία είναι ασφυκτικό σχεδόν απουσιάζει από την βραχυχρόνια μίσθωση αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητά τους. Είναι προφανές πως για την ισόρροπη και δίκαιη ανάπτυξη του τουρισμού απαιτείται αυστηρή ρύθμιση της βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Γιατί έθεσα υποψηφιότητα στο ΞΕΕ
Ο ξενοδοχειακός κλάδος είναι κάτι σημαντικό για εμένα αφού μεγάλωσα μέσα σε αυτόν ενώ ταυτόχρονα πιστεύω στο μέλλον του. Ο τουρισμός ήταν ένα success story παρά τις μεγάλες και δυσεπίλυτες προκλήσεις και άρα μπορούμε να αισιοδοξούμε πως με την βελτίωση τους μπορούμε να προσβλέπουμε σε πολύ καλύτερα αποτελέσματα. Έθεσα την υποψηφιότητα μου γιατί θα ήταν χαρά και τιμή μου να συμβάλω όπως μπορώ στην επίλυση των προαναφερθέντων και όχι μόνο προκλήσεων ώστε να εξασφαλιστεί η μακροχρόνια ευημερία του κλάδου.
(1) ΣΕΤΕ, Η απασχόληση στα Καταλύματα και την Εστίαση και τους Λοιπούς Κλάδους της Ελληνικής Οικονομίας, 2011-2020, Ιούλιος 2021
(2) Βλέπε «Η Ελλάδα πρωταθλήτρια στην Ευρώπη στην ανάκαμψη του Τουρισμού», Money & Tourism, 13/08/21)
(*) Ο κ. Χρήστος Ιωάννου, είναι διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας Mast Hotels & Resorts
