της Μαρίας Μπαρουτά*
Στον τοµέα τοµέα του αγροτικού Τουρισµού και στα οφέλη του στις τοπικές κοινωνίες και οικονοµίες αναφέρεται στο άρθρο της, η κα Μαρία Μπαρουτά, παρουσιάζοντας το παράδειγµα της Τοσκάνης.
Ο μαζικός τουρισμός είναι ένα φαινόμενο που επιφέρει πολυεπίπεδους μετασχηματισμούς στους γεωγραφικούς χώρους όπου εκδηλώνεται, ασκώντας παράλληλα πιέσεις στο φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον. Από το 1980 δε, γίνεται προσπάθεια από τον επίσημο σχεδιασμό να υιοθετηθεί ένα πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης, που θα επικαθορίζεται από τη βιωσιμότητα και θα αφορά τόσο τις «κουρασμένες» από τον μαζικό τουρισμό περιοχές, όσο και τους τόπους που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην τουριστική βιομηχανία.
Κύριο χαρακτηριστικό της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης είναι η διαφαινόμενη ισορροπία μεταξύ κοινωνίας, οικονομίας και περιβάλλοντος, ενώ στην κορωνίδα της εφαρμογής αυτού του προτύπου βρίσκεται η υιοθέτηση ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Άλλωστε, αυτός ο «άλλος τουρισμός» χαρακτηρίζεται από τα εξής:
- δεν λειτουργεί επιβαρυντικά για το περιβάλλον και τις κοινότητες φιλοξενίας,
- στηρίζεται στην ενδογενή ανάπτυξη, η οποία εκπορεύεται από τον ίδιο τον πολιτισμό της κοινωνίας υποδοχής,
- δεν εκμεταλλεύεται τον τοπικό πληθυσμό, και
- δεν καταστρέφει τον τοπικό πολιτισμό.
Στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού αναπτύσσεται και ο αγροτουρισμός. Πρόκειται για εκείνη τη μορφή τουρισμού που εκδηλώνεται σε αγροτικές περιοχές, που ο μαζικός τουρισμός έχει αφήσει σχεδόν ανέγγιχτες, και διαπλέκεται με κοινωνικές, περιβαλλοντικές και κοινοτικές αξίες, που λειτουργούν ως εφαλτήριο ώστε οικοδεσπότες (τοπική κοινωνία) και επισκέπτες (τουρίστες) να αλληλεπιδράσουν και να μοιραστούν εμπειρίες. Παράλληλα, κύριο χαρακτηριστικό του αγροτουρισμού είναι ότι την τουριστική δραστηριότητα, η οποία εμφανίζεται υπό τη μορφή μικρών, οικογενειακής ή συνεταιριστικής μορφής, τουριστικών μονάδων παροχής αγαθών και υπηρεσιών, ασκούν άνθρωποι με κύρια απασχόληση στον αγροτικό τομέα.
Αν και στη Δυτική Ευρώπη η αγροτουρισμός είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος, στην Ελλάδα δεν συμβαίνει το ίδιο. Μάλιστα, τα πρώτα εγχώρια βήματα άρχισαν να γίνονται μέσα στη δεκαετία του 1980, και αυτά τα βήματα ήταν δειλά. Κάτι παρόμοιο ίσχυσε και για την Ιταλία, όμως εκεί ο επίσημος σχεδιασμός φαίνεται να επέδειξε μεγαλύτερη αποφασιστικότητα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα τουριστικού προορισμού με έμφαση στον αγροτουρισμό αποτελεί η Τοσκάνη, που είναι Περιφέρεια της Ιταλίας και, κατά πολλούς, χαρακτηρίζεται ως «ο παράδεισος του αγροτουρισμού». Στην Τοσκάνη, κατά τα τελευταία 30 χρόνια, ο αγροτουρισμός σημείωσε άλματα και κατόρθωσε να συμβάλλει πλέον καθοριστικά στην εθνική οικονομία, αλλά και να διατηρεί το περιβάλλον αλώβητο από πιέσεις και συγκρούσεις.
Στον εν λόγω γεωγραφικό χώρο, οι μέχρι πρότινος αποκλειστικά αγρότες στράφηκαν στον τομέα του αγροτουρισμού, δημιουργώντας μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις αγροτουρισμού, προβάλλοντας παράλληλα την πολιτιστική κληρονομιά και τη γαστρονομία των τοπικών κοινωνιών τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εκατομμύρια τουρίστες επισκέπτονται κάθε χρόνο την Τοσκάνη για να ζήσουν μια μοναδική, πολυεπίπεδη εμπειρία, συμμετέχοντας ενεργά στην καλλιέργεια της γης και στη διαδικασία παραγωγής κρασιού.
Βιβλιογραφικές αναφορές
- Βαρβαρέσος, Σ. (2005). Τουρισμός: Έννοιες, μεγέθη, δομές. Αθήνα: Εκδόσεις Προπομπός.
- Βενετσανοπούλου, Μ. (2006). Η κρατική συμβολή στον τουρισμό: Εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Αθήνα: Εκδόσεις Interbooks.
- Ηγουμενάκης, Ν. (2000). Τουρισμός και ανάπτυξη. Αθήνα: Εκδόσεις Interbooks.
- Ιακωβίδου, Ο. (2000). Αγροτουρισμός. Το μικρό, όμορφο και θηλυκό πρόσωπο στον τουρισμό. Στο: Π. Τσάρτας (επιμ.), Τουριστική ανάπτυξη: Πολυεπιστημονικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Εκδόσεις Εξάντας.
- Κοκκώσης, Χ. & Τσάρτας, Π. (2019). Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και περιβάλλον. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.
- Middleton, V. & Hawkins, R. (2004). Τουριστικό μάρκετινγκ για βιώσιμη ανάπτυξη. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική
- Να τι κάνει η Τοσκάνη (χ.χ.). Ανακτήθηκε από https://www.ypaithros.gr/na-ti-kanei-i-toskani/?cli_action=1637652459.994.
- Σχίζας, Γ. (1998). Ο άλλος τουρισμός: Η οικολογική διέξοδος στα αδιέξοδα του συμβατικού τουρισμού. Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις.
- Τσάρτας, Π. (1996). Τουρίστες, ταξίδια, τόποι: Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις στον τουρισμό. Αθήνα: Εκδόσεις Εξάντας.
* Η κα Μαρία Μπαρουτά είναι απόφοιτη της ΑΣΤΕ Ρόδου και συνεχίζει τις σπουδές της στο ΕΑΠ στο τμήμα Διοίκησης Τουρισμού. Έχει πολυετή εργασιακή εμπειρία στον ξενοδοχειακό κλάδο και είναι καθηγήτρια στην ΑΣΤΕΡ και στο δημόσιο ΙΕΚ Ρόδου. Έχει επίσης εργαστεί ως εκπαιδεύτρια στα ΙΕΚ του Υπουργείου Τουρισμού και σε τμήματα Μετεκπαίδευσης.
