Τα πλήθη των παραθεριστών που κατακλύζουν τους πιο δημοφιλείς προορισμούς του κόσμου έχουν επιβαρύνει τις υποδομές, δοκιμάσει την υπομονή των ντόπιων και αναδιαμορφώσει την εμπειρία των ταξιδιωτών — και η λεγόμενη τάση του υπερτουρισμού δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών προβλέπει περαιτέρω αύξηση 3-5% στις διεθνείς αφίξεις τουριστών φέτος, επιπλέον των 1,4 δισεκατομμυρίων που καταγράφηκαν το 2024.
Οι κάτοικοι ορισμένων από αυτούς τους προορισμούς εκφράζουν όλο και πιο έντονα την αντίθεσή τους προς τους τουρίστες, με διαμαρτυρίες νωρίτερα αυτή την εβδομάδα στη Βαρκελώνη, τη Λισαβόνα, τη Βενετία και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.
Λίγες μέρες πριν οι διαδηλωτές ρίξουν νεροπίστολα στους παραθεριστές στη Βαρκελώνη, οι ηγέτες της ταξιδιωτικής βιομηχανίας συγκεντρώθηκαν στην ίδια πόλη στο Phocuswright Europe για να συζητήσουν ειλικρινά το πρόβλημα του υπερτουρισμού και τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι ταξιδιωτικοί πράκτορες στην αντιμετώπισή του.
«Δεν θα λύσουμε κανένα πρόβλημα εδώ σήμερα το πρωί, αλλά θα έχουμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση», δήλωσε ο Rod Cuthbert, ιδρυτής και πρώην CEO και πρόεδρος της Viator. Ο Cuthbert, ο οποίος ηγήθηκε της συζήτησης, έθεσε τον τόνο για τη συζήτηση σχετικά με αυτό που ο ίδιος αναγνώρισε ως «δύσκολο θέμα», επισημαίνοντας ότι η συνεδρίαση ήταν λιγότερο πολυπληθής από άλλες στο πλαίσιο της εκδήλωσης, δεδομένης της έλλειψης επιθυμίας να εμβαθύνουν στο θέμα.
Ο υπερτουρισμός είναι ένα δύσκολο ζήτημα, αλλά πολλοί ενδιαφερόμενοι φορείς καταβάλλουν προσπάθειες για να αλλάξουν την κατάσταση. Οι κυβερνήσεις έχουν επιβάλει τουριστικά τέλη, οι ειδικοί έχουν τονίσει την ανάγκη για ενημέρωση των ταξιδιωτών και ορισμένες πόλεις έχουν λάβει περαιτέρω μέτρα, όπως η Βαρκελώνη, η οποία προχωρά σε μέτρα για την κατάργηση των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων έως τον Νοέμβριο του 2028.
«Η ραγδαία ανάπτυξη του τουρισμού τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργήσει ανισορροπίες, και αυτό έχει συμβεί, και πρέπει να διορθωθούν», δήλωσε ο Miguel Sanz Castedo, γενικός διευθυντής της Turespaña, της εθνικής τουριστικής υπηρεσίας της Ισπανίας. «Και νομίζω ότι οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο λαμβάνουν μέτρα για να εξισορροπήσουν την κατάσταση».
Οι συμμετέχοντες είχαν διαφορετικές απόψεις σχετικά με τον καλύτερο τρόπο για να προχωρήσουν.
Ο Sanz Castedo δήλωσε ότι οι κυβερνητικοί φορείς σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο λαμβάνουν μέτρα για να επιτρέψουν την αύξηση του αριθμού των επισκεπτών, ισορροπώντας παράλληλα με στρατηγικές για την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Ο στόχος είναι ένα καλύτερο μοντέλο για τον τουρισμό.
Ο Ewout Versloot, στρατηγικός σύμβουλος του Ολλανδικού Οργανισμού Τουρισμού και Συνεδρίων, δήλωσε ότι όταν οι άνθρωποι μιλούν για τουριστική πυκνότητα, σκέφτονται αμέσως τους αριθμούς, αλλά πιστεύει ότι έχει να κάνει τόσο με τη συμπεριφορά των ταξιδιωτών όσο και με τον όγκο.
«Πιστεύω πραγματικά ότι είναι πολύ σημαντικό για έναν προορισμό να λάβει μια πολύ συνειδητή απόφαση σχετικά με τον τύπο των επισκεπτών που ταιριάζει στις ανάγκες του», δήλωσε ο Versloot.
«Το να λέμε απλώς ότι θέλουμε περισσότερο τουρισμό δεν βοηθά κανέναν. Πρέπει να είστε πολύ επιλεκτικοί ως προς τον τύπο των επισκεπτών και τη συμπεριφορά τους. Πού θέλετε να ξοδέψουν τα χρήματά τους; Τι αντίκτυπο πρέπει να έχουν στον κοινωνικό και περιβαλλοντικό τομέα;»
Και το μάρκετινγκ μπορεί επίσης να κάνει τη διαφορά. Ο Sanz Castedo επικεντρώνεται σε αυτό, καθώς η Turespaña ξεκινά την πιο πρόσφατη καμπάνια της με στόχο τη διασπορά των επισκεπτών σε λιγότερο δημοφιλείς προορισμούς εντός των συνόρων της Ισπανίας.
Η Ισπανία έχει 17 περιφέρειες, αλλά, όπως είπε, μόνο έξι από αυτές συγκεντρώνουν το 92% των 94 εκατομμυρίων επισκεπτών της. Έτσι, για πρώτη φορά, η νέα καμπάνια δεν θα περιλαμβάνει κανένα από τα νησιά ή τις παραλίες της χώρας στη Μεσόγειο.
«Από τα 60 μέρη που έχουμε παρουσιάσει στις καμπάνιες, γνωρίζω τα μισά», είπε. «Τα άλλα 30 δεν τα ήξερα, αλλά είναι καταπληκτικά μέρη και θέλουμε να τα γνωρίσει ο κόσμος».
Η Esther Villena, παγκόσμια υπεύθυνη κοινωνικής βιωσιμότητας της Amadeus, πρόσθεσε ότι τα δεδομένα μπορούν να είναι πραγματικά χρήσιμα καθώς οι προορισμοί και οι μάρκες αντιμετωπίζουν το ζήτημα.
Είπε ότι τα δεδομένα μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα, επειδή μπορούν να βοηθήσουν έναν προορισμό να κατανοήσει καλύτερα τη ροή των ταξιδιωτών και τη συμπεριφορά τους, δύο σημαντικοί παράγοντες που ανέφερε νωρίτερα ο Versloot. Τα δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό και την κατανόηση των σημείων ενδιαφέροντος και των σημείων πίεσης.
«Μπορούν να βοηθήσουν τους προορισμούς να σχεδιάσουν πιο έξυπνες στρατηγικές για να μειώσουν τις εποχιακές διακυμάνσεις και να διαχειριστούν τις ροές επισκεπτών κατά την περίοδο αιχμής», είπε. «Είναι θέμα εξισορρόπησης. Πρόκειται για το να φέρεις τον σωστό αριθμό ανθρώπων στα σωστά μέρη τη σωστή στιγμή».
Η Villena χαρακτήρισε επίσης την χαμηλή περίοδο ως χαμένη ευκαιρία για τους προορισμούς, όταν οι υποδομές δεν αξιοποιούνται πλήρως. Τα δεδομένα μπορούν να βοηθήσουν τους προορισμούς να προσδιορίσουν και να διαχειριστούν αυτή την περίοδο, προσφέροντας μια καλύτερη εικόνα της δυναμικής της αγοράς που μπορεί να βοηθήσει τους οργανισμούς να αποφασίσουν πώς να συνεργαστούν καλύτερα με τους εταίρους τους για να προσελκύσουν τουρίστες σε περιόδους εκτός αιχμής.
Η Shannon Guihan, διευθύντρια βιωσιμότητας της The Travel Corporation και επικεφαλής της μη κερδοσκοπικής ιδρύματός της, TreadRight, συμφώνησε ότι η εποχικότητα επηρεάζει τις αποφάσεις των καταναλωτών. Είπε ότι η εκπαίδευση των ταξιδιωτών είναι επίσης μέρος της λύσης. Η The Travel Corporation συνεργάζεται με προορισμούς που επιθυμούν να κατανείμουν τους επισκέπτες τους προωθώντας λιγότερο γνωστές περιοχές, αλλά, όπως είπε, αυτό απαιτεί επικοινωνία και συνεργασία.
«Είναι δύσκολο, επειδή… ο τουρισμός δεν έχει πάντα τη θέση που πρέπει να έχει από την άποψη του σχεδιασμού», είπε. «Από εδώ πρέπει να ξεκινήσουμε. Τι επιθυμεί ένας προορισμός; Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε στην υλοποίηση αυτού; Επειδή έχουμε διαφορετικές δεξιότητες και διαφορετικούς χώρους στο δίκτυο διανομής του ταξιδιωτικού εμπορίου, και αυτό είναι πραγματικά σημαντικό».
