ALPHABANK: Καταθλιπτικά, αβάσιμα και παράδοξα…

Σημειώνεται ότι και με τη νέα διαβάθμιση η Moody’s εξακολουθεί να αξιολογεί την ελληνική οικονομία κατά 3 βαθμίδες πιο κάτω από τον Standard & Poor’s και τον Fitch. Ο τελευταίος πρόσφατα επιβεβαίωσε την αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας στο B- με προοπτικές σταθερές. Ο ΟΟΣΑ, από την πλευρά του, προβλέπει την ανάκαμψη του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1,8% το 2015 αλλά στη συνέχεια προβλέπει την επικράτηση μιας κατάστασης αδυναμίας της ελληνικής οικονομίας να επιτύχει ουσιαστική ανάκαμψη και την έξοδό της από τη μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας της. Ειδικότερα, ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η μέση ετήσια αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ της Ελλάδος στην περίοδο 2014-2020 δεν θα υπερβεί το 1,5%, έναντι 4,0% που προβλέπει η Τρόικα. Αυτές οι υποθέσεις του ΟΟΣΑ (και του Moody’s), ισοδυναμούν με πρόβλεψη ότι η ελληνική οικονομία δεν πρόκειται να εξέλθει ποτέ από την κρίση. 

Για παράδειγμα, αν επαληθευτούν οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ, τότε η ανεργία το 2020 θα είναι ακόμη υψηλότερη από το 27% του εργατικού δυναμικού, όσο και σήμερα. Σύμφωνα με τους αναλυτές, οι προβλέψεις αυτές του ΟΟΣΑ είναι ακόμη περισσότερο ανεξήγητες αφού θα συμβούν σε μια χώρα, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ίδιου του ΟΟΣΑ, έχει πραγματοποιήσει τη μεγαλύτερη πρόοδο από όλες τις χώρες που παρακολουθεί στον τομέα των φιλικών προς την ανάπτυξη διαρθρωτικών προσαρμογών και η οποία έχει ήδη επιτύχει τεράστια βελτίωση στη διεθνή ανταγωνιστικότητά της, με την πραγματική εσωτερική υποτίμηση της ισοτιμίας του νομίσματός της που θα υπερβεί το 30% στο τέλος του 2014. Αυτή η χώρα, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, δεν θα έχει τη δυνατότητα να προσελκύσει επενδυτές (ούτε εγχώριους, ούτε και ξένους), ούτε και τις εγχώριες καταθέσεις που μεταφέρθηκαν στο εξωτερικό στην περίοδο της κρίσης. Όλα δε αυτά δεν πρόκειται να συμβούν ούτε και έως το 2020. 

Η ελληνική οικονομία, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, θα είναι καταδικασμένη να λειτουργεί για μεγάλο χρονικό διάστημα (2014-2020) με αρνητικό πληθωρισμό (-0,6%) και πολύ χαμηλό ρυθμό αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ (1,5%), και απλώς θα βυθίζεται στην ανυπαρξία και στην απουσία ανάπτυξης κάθε χρόνο όλο και περισσότερο. Και η χαριστική βολή έρχεται με την ανάλυση για τη βιωσιμότητα του χρέους. Με την υπόθεση ότι η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ δεν θα υπερβεί το 1,5% στην περίοδο 2014-2020, εκτιμούν στον ΟΟΣΑ ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης θα ανέλθει στο 157% του ΑΕΠ το 2020, έναντι 124% του ΑΕΠ που προβλέπει το ΔΝΤ. Ακόμη, για να μειωθεί το χρέος στο 124% του ΑΕΠ (όπως εκτιμά το ΔΝΤ), η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ θα πρέπει να ανέλθει στο 4,8%. Μα, εάν αυξηθεί το πραγματικό ΑΕΠ με 4,8% κατ’ έτος, δηλαδή εάν η οικονομία έχει απογειωθεί, τότε και το ονομαστικό ΑΕΠ θα αυξάνει, πιθανότατα, με ρυθμό άνω του 7,0%. Αλλά τότε το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα πέσει πολύ χαμηλότερα του 124% και μάλιστα κάτω και του 90% του ΑΕΠ σύμφωνα με τις δικές μας προβλέψεις. Διότι με τέτοιο υψηλό ρυθμό ανάπτυξης και οι αποκρατικοποιήσεις θα προχωρήσουν (με τα έσοδα να πηγαίνουν στην μείωση του χρέους) και επενδύσεις θα γίνουν, και θα επιστραφούν τα χρήματα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών (συμβάλλοντας στην επιπλέον μείωση χρέους) και η Ελλάδα θα έχει σημαντικό πλεόνασμα (όχι μόνο πρωτογενές) στον Προϋπολογισμό της, κ.ο.κ. «Τα ανωτέρω είναι εξαιρετικά περίεργα, ιδιαίτερα στον βαθμό που προέρχονται από έναν Οργανισμό παγκοσμίου κύρους και εμβέλειας, όπως ο ΟΟΣΑ», συμπεραίνουν οι αναλυτές. Επιπλέον, είναι πολύ περίεργο, σύμφωνα με την Alpha Bank, το γεγονός ότι η Ελληνική Κυβέρνηση επέτρεψε τη δημοσίευση, και μάλιστα με τυμπανοκρουσίες – με την αυτοπρόσωπη παρουσία του Επικεφαλής του ΟΟΣΑ, Angel Gurria, στην ίδια τη χώρα μας και σε κοινές συνεντεύξεις με κυβερνητικούς παράγοντες – των τόσο βλαπτικών για την Ελλάδα σεναρίων. «Ήταν όντως απαράδεκτο ο Angel Gurria, σε συνέντευξή του σε ελληνικό τηλεοπτικό ΜΜΕ να αναφέρεται στην ανάγκη νέας αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους, τόσο εκείνου που είναι στην κατοχή ιδιωτών (PSI) και εκείνου που είναι στην κατοχή κυβερνήσεων και επισήμων διακυβερνητικών φορέων (OSI)», εκτιμούν οι αναλυτές. «Το όλο σκηνικό είναι ακόμη πιο αξιοπερίεργο εάν αναλογισθεί κανείς ότι κατά κανόνα οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ έχουν την συγκατάθεση των κυβερνήσεων που είναι μέλη του. Διότι στην πραγματικότητα, ο μόνος αρνητικός παράγων που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα (που μπορεί, ενδεχομένως, να αποτρέψει την ανάκαμψη της οικονομίας και να οδηγήσει σε περαιτέρω εμβάθυνση της κρίσης, όπως έγινε το 2011 και το 2012) είναι αυτές οι ίδιες οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ, πάνω στις οποίες στηρίζονται και οι προβλέψεις του Moody’s, της Citigroup και όλων εκείνων που συνεχίζουν να προβλέπουν, ή να επιθυμούν διακαώς και να ονειρεύονται, νέες χρεοκοπίες της Ελλάδος και έξοδό της από το Ευρώ στα επόμενα 4έτη».  

Η επιχειρηματολογία της Alpha Bank 

Για να εξηγήσει αυτές τις πραγματικά περίεργες προβλέψεις του, ο ΟΟΣΑ επικαλείται αφ’ενός «το δυσμενές εξωτερικό περιβάλλον», το οποίο, βέβαια, θα είναι δυσμενές μόνο για την Ελλάδα και αφ’ετέρου τη συνεχή πτώση της εγχώριας (καταναλωτικής και επενδυτικής) ζήτησης, η οποία μάλιστα θα είναι τόσο μεγάλη που θα οδηγήσει σε αρνητικό πληθωρισμό έως το 2020. Εκτός της απουσίας επενδύσεων, η πτώση της εγχώριας ζήτησης θα οφείλεται, κατά τον ΟΟΣΑ, στη συνεχιζόμενη δημοσιονομική προσαρμογή, η οποία ωστόσο, όπως εκτιμά ο Οργανισμός, δεν θα επιτύχει τους στόχους που έχουν τεθεί, καθώς και στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που συνεχίζονται! Σύμφωνα με την ανάλυση, «οι καταθλιπτικές αυτές υποθέσεις του ΟΟΣΑ για την ανάκαμψη και ανάπτυξη της χώρας στην περίοδο 2014-2020 είναι εντελώς αβάσιμες, όπως άλλωστε ήταν και οι υποθέσεις του για την πτώση του ΑΕΠ το 2013», για τους ακόλουθους πολύ σημαντικούς λόγους: 

α) Οι προωθημένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη υλοποιηθεί και αυτές που συνεχίζονται και θα ολοκληρωθούν το 2014 και η ανεπανάληπτη δραστική βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της Ελλάδος θα συμβάλλουν στην ανάκαμψη των επενδύσεων στη χώρα και στην αύξηση του δυνητικού ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ σε επίπεδα άνω του 3,0% μετά το 2014, με μέση ετήσια αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας κατά 1% – 1,5% και της απασχόλησης κατά ποσοστό άνω του 1,5%-2,0%. 

Σε αυτή την εξέλιξη, η οποία οδηγεί σε πτώση της ανεργίας σε επίπεδα κάτω του 18% το 2020, θα συμβάλουν: 

Πρώτον, η ήδη σημειωθείσα σημαντική βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα και ακόμη και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και του PMI στη βιομηχανία , που είναι στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων 51 μηνών. Μάλιστα τον Νοέμβριο, για πρώτη φορά, ο υποδείκτης του ΡΜΙ που αναφέρεται στον όγκο της παραγωγής (output) υπερέβη το 50, που σημαίνει ότι τους επόμενους μήνες η μεταποιητική παραγωγή θα αυξηθεί, όπως και αναμένεται, σηματοδοτώντας την ανάκαμψη της ελληνικής βιομηχανίας. Η πορεία βελτίωσης σε αυτούς τους τομείς αναμένεται να συνεχιστεί με ακόμη μεγαλύτερη ένταση στους επόμενους μήνες, ιδιαίτερα ως αποτέλεσμα της έναρξης της διαδικασίας σταδιακής αύξησης της απασχόλησης και της ανάκαμψης της οικονομίας – με τη βοήθεια της ήδη εντυπωσιακής πορείας αύξησης του τουρισμού και των εξαγωγών αγαθών, αλλά και της αναμενόμενης ανάκαμψης των κρατικών επενδύσεων από το 2014. Δεύτερον, με την αναμενόμενη επάνοδο της αυξητικής πορείας των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, ιδιαίτερα από τις αρχές του 2014, η οποία θα επιτρέψει και την επιδιωκόμενη σταδιακή ανάκαμψη και της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών με ευνοϊκές επιπτώσεις στην ανάκαμψη των επενδύσεων και της οικονομίας γενικότερα. 

β) Το γεγονός ότι ακόμη και σε περίοδο μεγάλης πτώσης του ΑΕΠ το 2013 (που επρόκειτο να ξεπεράσει το -4,8% σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ) έχουν πραγματοποιηθεί εκδόσεις εταιρικών ομολόγων που υπερβαίνουν τα 2,5 δισ. ευρώ από τις αρχές του 2013, δεν αξιολογείται καν από τον ΟΟΣΑ, αλλά πιστοποιεί την ήδη επιτευχθείσα αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών στις προοπτικέςανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. 

Σημειώνεται ότι οι εκδόσεις αυτές έγιναν με επιτόκιο 7,5%-9,0%, αλλά στη δευτερογενή αγορά οι αποδόσεις τους κυμαίνονται τώρα κατά περίπου 200 bps χαμηλότερα. Επιπλέον, κατά τον ίδιο τρόπο δεν αξιολογείται από τον ΟΟΣΑ και το αξιοσημείωτο γεγονός της επιτυχούς ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών στην οποία συμμετείχαν μαζικά οι ξένοι επενδυτές (παρά το rating από την Moody’s στο «C» – «χωρίς προοπτικές»). Ειδικότερα, η ανακεφαλαιοποίηση αυτή έγινε δυνατή με εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό άνω των 2,0 δισ. ευρώ. 

 γ) Επίσης δεν αξιολογούνται από τον ΟΟΣΑ και τα αλλεπάλληλα υψηλά που σημειώνει ο γενικός δείκτης τιμών του χρηματιστηρίου Αθηνών (που ανήλθε στις 1.228 μον. την 2.12.2013), με πολύ υψηλό ημερήσια όγκο συναλλαγών (άνω των 100 εκατ. ευρώ) και με κινητήριο μοχλό την εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό. Το μεγάλο πλήθος των ξένων επενδυτών που συμμετέχουν με τα χρήματά τους σε αυτή την άνοδο δείχνει το πόσο αβάσιμες είναι οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ περί μη βιώσιμης ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στην περίοδο 2014-2020. Αντίθετα με τον ΟΟΣΑ, οι ξένοι και εγχώριοι επενδυτές είναι, προφανώς, εξαιρετικά αισιόδοξοι για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας στα επόμενα έτη και ιδιαίτερα έως το 2020. Αυτό επιβεβαιώνεται, επιπλέον, και με τις σημαντικού ύψους και μακροπρόθεσμου χαρακτήρα μετοχικές επενδύσεις που πραγματοποιούνται τους τελευταίους μήνες από ξένους επενδυτές σε επιχειρήσεις σε διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, όπως στα ξενοδοχεία, τα ακίνητα, την ενέργεια, τις κατασκευές, τις μεταλλευτικές δραστηριότητες και σε άλλους τομείς υπηρεσιών, την ναυτιλία, κ.ά.. 

δ) Ιδιαίτερα αποκαλυπτικό είναι το ότι ο ΟΟΣΑ (αλλά και ο Moody’s) δεν αξιολογούν ουσιαστικά τις εντυπωσιακές εξελίξεις που σημειώνονται στην αγορά των ελληνικών κρατικών ομολόγων και μάλιστα με την αποκλειστική συμβολή ξένων επενδυτών. Όσον αφορά στα επιτόκια των 10ετών ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, κυμαίνονταν στο 8,74% την 3.12.2013, από 7,97% την 7.11.2013 και από το 12,84% την 27.3.2013. Παρόλα αυτά ο ΟΟΣΑ προβλέπει το μέσο επιτόκιο αυτών των ομολόγων στο 8,4% και το 2014. Η υπόθεση αυτή οδηγεί τον ΟΟΣΑ στο συμπέρασμα ότι οι συνθήκες σημαντικής στενότητας στην ελληνική αγορά χρήματος θα συνεχιστούν και το 2014 και στα επόμενα έτη, πράγμα που χρησιμοποιείται ως κάποια δικαιολογητική βάση για να στηριχθεί η εκτιμώμενη νέα πτώση κατά -0,4% του ΑΕΠ της Ελλάδος και κατά το 2014. 

ε) Αλήθεια πώς αξιολογούνται από τον ΟΟΣΑ, πρώτον, η πρόσφατη κατάθεση στη Βουλή των συμβάσεων για την πλήρη επανέναρξη των έργων στους τέσσερις μεγάλους αυτοκινητόδρομους της χώρας, με προοπτική ολοκλήρωσής τους έως το τέλος του 2015 ή στις αρχές του 2016. Τα έργα αυτά θα απαιτήσουν επενδύσεις ύψος 1,5% του ΑΕΠ στην επόμενη 2-ετία και θα απασχολήσουν άμεσα άνω των 20.000 εργαζομένων στην περίοδο κατασκευής τους, από τις αρχές του 2014. Ιδιαίτερα μεγάλη θα είναι και η έμμεση συμβολή στην ανάπτυξη και στη δραστηριοποίηση πολλών κλάδων παραγωγής των επενδύσεων αυτών – που συγχρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από την Ευρωπαϊκή τράπεζα Επενδύσεων. Δεύτερον, η άρση από τις αρχές του 2014 ορισμένων ποσοτικών εμποδίων στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών, αφού έχει ήδη αποκατασταθεί η δυνατότητα ασφαλιστικής κάλυψης των εμπορικών συναλλαγών (εισαγωγών, εξαγωγών) των ελληνικών επιχειρήσεων από μεγάλους ασφαλιστικούς οργανισμούς (Atradious, Euler Hermes, Coface) και επίσης η σταδιακή αποδοχή ενέγγυων πιστώσεων έκδοσης ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό.  

Σχόλια επί των συστάσεων 

Επίσης, ο ΟΟΣΑ δημοσίευσε Έκθεση για τη λειτουργία του ανταγωνισμού σε συγκεκριμένους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, επιδιώκοντας τον προσδιορισμό των διοικητικών ή άλλων εμποδίων που ακόμα υπάρχουν (μετά τις μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη συντελεστεί τις τελευταίες 10ετίες) και εξακολουθούν να εμποδίζουν τη λειτουργία του ανταγωνισμού, στους κλάδους παραγωγής τροφίμων, του λιανικού εμπορίου, των οικοδομικών υλικών και του τουρισμού. Όπως σημειώνουν οι αναλυτές, είναι βέβαιο ότι πολλές από τις προτάσεις του ΟΟΣΑ, για την κατάργηση αναίτιων και περίπλοκων ρυθμίσεων, είναι ώριμες και θα πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως. Από την άλλη πλευρά, άλλες προτάσεις αντιμετωπίζονται με μεγάλη αμφισβήτηση και σκεπτικισμό (κυρίως από τους θιγόμενους) και η εφαρμογή τους θα πρέπει να γίνει με μελετημένο τρόπο για την αντιμετώπιση των τυχόν αρνητικών συνεπειών, ιδιαίτερα στην απολύτως αναγκαία ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας από το 2014. Για παράδειγμα, μπορεί κανείς να ισχυριστεί με σχετική βεβαιότητα ότι, όπως τονίζεται και από τον ΟΟΣΑ, η ισχύουσα σήμερα μέγιστη διάρκεια 5 ημερών για τον προσδιορισμό του φρέσκου γάλακτος δεν έχει σοβαρή επιστημονική δικαιολογητική βάση ή δεν είναι η πιο κατάλληλη, σύμφωνα με τα ισχύοντα διεθνώς. Ωστόσο, και η προτεινόμενη νέα ρύθμιση σύμφωνα με την οποία το γάλα θα πρέπει να πωλείται με διάρκεια από 1 ημέρα (πολύ φρέσκο γάλα) έως 10 ημερών, με ειδική σήμανση, ανάλογα με τη μέθοδο παστερίωσης που θα εφαρμόζεται, δεν είναι χωρίς προβλήματα, ιδιαίτερα για την ελληνική γαλακτοβιομηχανία και κτηνοτροφία, όπως άλλωστε υποστηρίζουν με μεγάλη αγωνία οι κατ’ εξοχήν θιγόμενοι. Επιπλέον, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αν υπάρξει πτώση στην τιμή του γάλακτος αυτό θα οφείλεται στην αλλαγή της μεθόδου προσδιορισμού του φρέσκου γάλακτος. Το πιθανότερο είναι ότι η πτώση της τιμής θα οφείλεται στη μεγαλύτερη χρήση εισαγόμενου και, ενδεχομένως, χαμηλότερης ποιότητας γάλακτος, με αντίστοιχη εκτόπιση της εγχώριας παραγωγής. Επίσης, είναι βέβαιο ότι δεν υπάρχει ουσιαστικός λόγος για τον οποίο ένα πλήθος μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων θα πρέπει να πωλούνται μόνο από τα φαρμακεία. Θα πρέπει, κάτω από κάποιες ουσιαστικές προϋποθέσεις, κάποια από τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα να μπορεί να πωλούνται και από τα supermarkets. Επίσης, η τιμή τους δεν θα πρέπει να προσδιορίζεται με υπουργικές αποφάσεις. Στον τομέα του ψωμιού οι μεταρρυθμίσεις και η απελευθέρωση της αγοράς που έχει επιτευχθεί σήμερα είναι πραγματικά εντυπωσιακή σε σχέση με ότι ίσχυε λίγα χρόνια πριν και αυτό φαίνεται και από την Έκθεση του ΟΟΣΑ. Μπορεί πράγματι να υπάρχουν θέματα προστασίας του καταναλωτή και κάποιοι εναπομείναντες περιορισμοί, η σκοπιμότητα των οποίων είναι αμφισβητούμενη. Όσον αφορά στην προστασία του καταναλωτή νομίζουμε ότι όποιος επαγγελματίας επιχειρεί να τον εξαπατήσει έχει ήδη υποστεί τις συνέπειες. Ο καταναλωτής το ξέρει πολύ καλά ότι η φραντζόλα που του πούλησε ο φούρναρης δεν είναι μισό κιλό, αλλά 360 γραμμάρια. Αν θέλει την αγοράζει, αν δεν θέλει δεν την αγοράζει. Σε 200 μέτρα υπάρχει άλλος φούρναρης. Ο τελευταίος που μπορεί να προστατέψει τον καταναλωτή σε αυτό το επίπεδο είναι η κυβέρνηση. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ελάχιστες προϋποθέσεις για να ιδρυθεί ένα αρτοποιείο. Όποιες και να είναι αυτές έχουν οδηγήσει στο να έχουμε περισσότερα αρτοποιεία ανά 1.000 κατοίκους από οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αναγνωρίζουν οι αναλυτές, η Έκθεση αυτή είναι πραγματικά πολύ χρήσιμη για την Ελλάδα διότι ταξινομεί με πολύ ικανοποιητικό τρόπο το τί ισχύει όσον αφορά τις κρατικές ρυθμίσεις και κανονισμούς στους τομείς που εξετάστηκαν, αλλά και διότι δείχνει σε μεγάλο βαθμό και το μεταρρυθμιστικό έργο που έχει ήδη συντελεστεί σε πολλούς τομείς στη χώρα μας.