Η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία συνιστούν εκρηκτικό μείγμα για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές, οι οποίες έχουν επιδεινωθεί σημαντικά από τον Φεβρουάριο του 2022, με χαμηλότερη αναμενόμενη ανάπτυξη και μεγαλύτερη αβεβαιότητα. Στο πλαίσιο αυτό, η παγκόσμια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί σε 1,8-3,6% το 2022 και σε 1,8-4% το 2023, μετά από αύξηση 6% το 2021. Ενώ, στην Ευρωζώνη το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί σε 1,7-3,5% το 2022 και σε 0,8-3,2% το 2023. Αυτό αποκαλύπτει η τριμηνιαία έκθεση της Euromonitor International για τις παγκόσμιες οικονομικές προβλέψεις (GEF), η οποία εξετάζει τις τελευταίες μακροοικονομικές αλλαγές στις βασικές οικονομίες του κόσμου.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν προκαλέσει μεγάλες μειώσεις στη ρωσική προμήθεια ενέργειας και εμπορε
υμάτων, καθώς και μεγάλες περικοπές στις εξαγωγές τροφίμων από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Οι νέοι δυσμενείς κλυδωνισμοί στον εφοδιασμό έχουν οδηγήσει σε σημαντικές αυξήσεις στις τιμές για την ενέργεια και τα τρόφιμα και μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, ιδίως για τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα.
Η περίπτωση της Ευρωζώνης
Οι δευτερογενείς επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία οδήγησαν σε απότομη επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών της Ευρωζώνης. Η οικονομία της Ευρωζώνης είναι εξαιρετικά ευάλωτη στην άνοδο των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων λόγω των περικοπών στον εφοδιασμό από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Είναι επίσης εξαιρετικά ευαίσθητη στην άνοδο των
γεωπολιτικών κινδύνων από τον πόλεμο, καθώς και στη γενική αύξηση της παγκόσμιας αβεβαιότητας και στην επιδείνωση της παγκόσμιας ζήτησης για εξαγωγές.
Μετά την ταχεία ανάκαμψη κατά 5,4% το 2021, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ της Ευρωζώνης αναμένεται να μειωθεί σε 1,7-3,5% το 2022 και σε 0,8-3,2% το 2023. Το μεγαλύτερο μέρος του της θετικής οικονομικής ανάπτυξης στη βασική πρόβλεψη αντιπροσωπεύει περαιτέρω δυναμική ανάκαμψης από την πανδημία μετά τη μεγάλη συρρίκνωση του 2020.
Οι ισχυρές αγορές εργασίας υποστηρίζουν επίσης τη συνέχιση της ανάκαμψης της Ευρωζώνης. Ωστόσο, οι πτωτικοί κίνδυνοι για αυτή τη μέτρια οικονομική ανάπτυξη έχουν αυξηθεί και βρίσκονται πλέον στο υψηλότερο επίπεδό τους από την έναρξη της πανδημίας COVID-19 το πρώτο εξάμηνο του 2020. Στο βασικό σενάριο προσδίδεται πλέον πιθανότητα 45-60% σε ορίζοντα ενός έτους.
Μεγάλες μειώσεις στις προμήθειες τροφίμων και άλλων βασικών εμπορευμάτων, όπως τα μέταλλα, από Ρωσία και την Ουκρανία επιδεινώνουν επίσης τον πληθωρισμό των τιμών και περιορίζουν οικονομική δραστηριότητα της Ευρωζώνης το 2022. Η σημαντική αύξηση των τροφίμων και των τιμών της ενέργειας αναμένεται να μειώσει σημαντικά την αγοραστική ικανότητα των νοικοκυριών αγοραστική δύναμη, ιδίως για τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα. Στο βασικό σενάριο, ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης αναμένεται να αυξηθεί από 2,6% το 2021 σε 5,3-7,5% το 2022, προτού μειωθεί στο 1,8-4,3% το 2023.
Η άνοδος του πληθωρισμού της Ευρωζώνης αναμένεται να οδηγήσει σε ταχύτερη από προηγουμένως αναμενόμενη αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής. Η ΕΚΤ διατήρησε την επιτόκια πολιτικής της αμετάβλητη, αλλά έχει αρχίσει να μειώνει τα χρηματοοικονομικά της στοιχεία ενεργητικού των αγορών περιουσιακών στοιχείων. Τα βασικά επιτόκια πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) είναι αναμένεται να αρχίσουν να αυξάνονται το γ΄ τρίμηνο, με το επιτόκιο αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ να φθάνει το 0,5% το α΄ τρίμηνο του 2023 και το 1% το α΄ τρίμηνο του 2024. Ο αναμενόμενος ρυθμός αύξησης των επιτοκίων της ΕΚΤ εξακολουθεί να είναι πολύ βραδύτερος από ό,τι για τις κεντρικές τράπεζες άλλων προηγμένων οικονομιών και είναι απίθανο να περιορίσει σημαντικά τον πληθωρισμό της Ευρωζώνης. Ωστόσο, οι περαιτέρω αυξήσεις των τιμών της ενέργειας και των βασικών εμπορευμάτων είναι πιθανό να μετριαστούν το 2023 και η Ευρωζώνη αναμένεται να προσαρμοστεί στην οικονομική αποσύνδεση από τη Ρωσία έως το 2024. Ως αποτέλεσμα, ο πληθωρισμός αναμένεται να επιστρέψει στο 2% έως το 2025.
