Με την αξιοπιστία και το κύρος της, η TÜV AUSTRIA HELLAS, μέλος του TÜV AUSTRIA GROUP, συνεισφέρει σημαντικά και στον ελληνικό Τουρισμό.
Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας και Executive Vice President Service Lines του Group, Γιάννης Καλλιάς, μιλάει στο ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ για την σημασία του Τουρισμού, την ανάγκη συνεχούς αναβάθμισής του και την σημασία της πιστοποίησης στην βελτίωση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών, η οποία δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά κινείται σε συγκεκριμένο και προκαθορισμένο πλαίσιο στρατηγικής με:
- Την αλματώδη βελτίωση των υφιστάμενων υπηρεσιών τουρισμού (τουρισμός αναψυχής)
- Την ανάπτυξη και προσφορά ποιοτικών υπηρεσιών σε νέες μορφές τουρισμού (αγροτουρισμός, γαλάζιος τουρισμός, θρησκευτικός τουρισμός, εκπαιδευτικός τουρισμός)
- Την αποτελεσματική υποστήριξη της στρατηγικής για τον τουρισμό και των σχετικών επενδύσεων, μέσω της διασφάλισης ύπαρξης του κατάλληλου, επαρκούς και πιστοποιημένου εργατικού δυναμικού.
- Τη βιωσιμότητα του όλου τουριστικού μοντέλου, μέσω της αντίληψης από τους επιχειρηματίες και τους εργαζόμενους της έννοιας της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος καθώς και της συνεισφοράς τους στη διατήρηση της φέρουσας ικανότητας των οικοσυστημάτων, προωθώντας τον υπεύθυνο και βιώσιμο τουρισμό.
Και όπως επισημαίνει ο κ. Καλλιάς, «ο Τουρισμός αποτελεί μια βασική πηγή εσόδων για την χώρα και είναι αδιαμφισβήτητο πως όσο αυξάνεται η ποιότητά του, τόσο θα αυξάνονται και τα έσοδά του», που είναι το ζητούμενο!
Ειδική μνεία κάνει ο διευθύνων σύμβουλος της TÜV AUSTRIA HELLAS, στο γεγονός ότι η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών με συστατικά στοιχεία τις Υποδομές, το εκπαιδευμένο και πιστοποιημένο ανθρώπινο δυναμικό, τις προδιαγραφές και το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας, την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφορία, απαιτεί πιστοποίηση από ανεξάρτητους τρίτους και διεθνώς αναγνωρισμένους οργανισμούς.
H νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία για το ESG (Environment, Social, Governance) περιλαμβάνει όλο το πλέγμα των τουριστικών επιχειρήσεων, και αφορά σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνικής Ευθύνης και Εταιρικής Διακυβέρνησης.
Και καταλήγει εμφατικά: «Η τουριστική βιομηχανία και της χώρας μας οφείλει να δει το μέλλον που έρχεται, τις προκλήσεις του ανταγωνισμού, της κλιματικής αλλαγής, της γρήγορης προσαρμογής στις νέες συνθήκες και να σχεδιάσει τα επόμενα βήματα. Όπως λέει και μια πολύ γνωστή Κινέζικη παροιμία: «Η καλύτερη χρονική στιγμή για να φυτέψεις ένα δέντρο είναι 20 χρόνια πριν. Η αμέσως επόμενη καλύτερη στιγμή είναι τώρα». Τώρα λοιπόν, ας δράσουμε»!
Η συνέντευξη
Η συνέντευξη του Γιάννη Καλλιά στον Κωνσταντίνο Στ. Δεριζιώτη, έχει ως ακολούθως:
-Στην κορυφή της ατζέντας το τελευταίο διάστημα είναι τα θέματα της αειφορίας, της κοινωνικής υπευθυνότητας, κ.λπ.. Πόσο πραγματική είναι αυτή η ατζέντα και τι σημαίνει πρακτικά;
Ζούμε στην εποχή της διαφάνειας, της λογοδοσίας, τόσο εσωτερικά εντός των επιχειρήσεων, όσο και προς το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Σε αυτήν την εποχή, η εταιρική υπευθυνότητα αποτελεί προϋπόθεση και υποχρέωση του σύγχρονου επιχειρείν σε όλα τα επίπεδα. Καταναλωτές, ταξιδιώτες, εργαζόμενοι, ενδιαφερόμενα μέρη και φορείς απαιτούν όχι μόνο τη δέσμευση των επιχειρήσεων ότι λειτουργούν με συνέπεια σε σχέση με τα νομοθετικά και ρυθμιστικά πλαίσια, αλλά και ότι αποδεικνύουν το πώς οι δεσμεύσεις αυτές μετουσιώνονται σε πράξη με θετικά αποτελέσματα σε όλο το φάσμα της δραστηριότητας τους διατρέχοντας συνολικά την εταιρική κουλτούρα. Οι εταιρείες δεν είναι πια (μόνο) νομικές οντότητες παραγωγής πλούτου, αλλά πρέπει να γίνουν εταιρικοί πολίτες με ενσυναίσθηση στην άσκηση των δραστηριοτήτων τους. Μιλώντας για την βιομηχανία της Φιλοξενίας, ζητήματα όπως ο υπερτουρισμός, η αειφόρος διαχείριση του περιβάλλοντος και ο αντίκτυπος -λόγω της επανάκαμψης του τουρισμού στα προ της πανδημίας επίπεδα- στην κλιματική αλλαγή, η οποία ταχέως μεταβάλλεται σε κλιματική κρίση, απασχολούν την δημόσια συζήτηση.
Η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί σήμερα εκτός από ωραία λόγια που χρόνια ακούμε στην δημόσια σφαίρα, σημαντική πρόκληση αλλά και σπουδαία ευκαιρία για τις επιχειρήσεις του Τουρισμού και της Εστίασης προκειμένου να αναδιαμορφώσουν τον τρόπο που λειτουργούν σε σχέση με το περιβάλλον, την κοινωνία, τους εργαζομένους τους, τους προμηθευτές τους αλλά και τους πελάτες τους βελτιώνοντας τις υπηρεσίες και τις διαδικασίες τους προς όφελος όλων. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (WTO), η αξία του ESG για τις εταιρείες του τουριστικού κλάδου παρουσιάζει ξεκάθαρα οφέλη, σε τομείς όπως η προσέλκυση και η διατήρηση πελατών, η διαχείριση κινδύνων και η εφαρμογή κανονισμών, η πρόσβαση σε βιώσιμη χρηματοδότηση και η διαχείριση επενδυτικών σχέσεων και τελικά η διασφάλιση της μελλοντικής αξίας αυτού καθαυτού του τουριστικού προϊόντος.
Και η Πιστοποίηση τι ρόλο διαδραματίζει σε αυτό;
Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο, η Πιστοποίηση, η επαλήθευση από ανεξάρτητους τρίτους οργανισμούς διεθνούς εμβέλειας, αναδεικνύεται ως αναγκαίο εργαλείο, αλλά και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που οι ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις μπορούν και πρέπει να αξιοποιήσουν για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της εποχής και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι τρόπος με τον οποίο οι επιχειρήσεις επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους προς τις αρχές βιωσιμότητας και υπεύθυνης λειτουργίας. Ειδικά στον τουριστικό κλάδο, έναν νευραλγικό τομέα της ελληνικής Οικονομίας, οι προσδοκίες των επισκεπτών (εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού) αλλά και των stakeholders τοποθετούν την πιστοποιημένα υπεύθυνη λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων ως προϋπόθεση επιλογής. Πιστοποιημένα με πράξη, όχι με λόγια.
Μεγάλοι τουριστικοί οργανισμοί, όπως η TUI, θέτουν ολοένα και πιο επιτακτικά την πιστοποίηση βιωσιμότητας και περιβαλλοντικής υπευθυνότητας ως προϋπόθεση του δικτύου συνεργατών τους. Το Booking.com εμφανίζει πλέον πιστοποιήσεις βιωσιμότητας και λεπτομέρειες σχετικά με πάνω από 30 πρακτικές βιωσιμότητας για εκατοντάδες χιλιάδες καταλύματα παγκοσμίως. Παράλληλα, έρευνες δείχνουν ότι και οι πελάτες δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην περιβαλλοντική υπευθυνότητα των καταλυμάτων, ενώ προτίθενται να πληρώσουν έως και 75% περισσότερο σε ορισμένες περιπτώσεις, ανά διανυκτέρευση, σε ένα ξενοδοχείο, που εφαρμόζει πιστοποιημένα πράσινες πολιτικές.
Συνεπώς, η Πιστοποίηση αναδεικνύεται ως ζωτικό εργαλείο για τις επιχειρήσεις HORECA, προκειμένου να διαμορφώσουν και να ενισχύσουν το υψηλού επιπέδου τουριστικό προϊόν τους στα πλαίσια του διεθνούς περιβάλλοντος και του έντονου ανταγωνισμού μεταξύ των χωρών στη λεκάνη της ΝΑ Μεσογείου. Με παροχή αξιόπιστων προτύπων, διεθνώς αναγνωρίσιμων, η πιστοποίηση δίνει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να εφαρμόσουν βιώσιμες πρακτικές και επιδιώξεις αλλά και να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά και αδιαμφισβήτητα τα ανταγωνιστικά τους πλεονεκτήματα. Επιπρόσθετα, ο νέος κλιματικός νόμος στην Ελλάδα, η έλευση της νέας ευρωπαϊκής οδηγίας για το ESG, οι απαιτήσεις για επαλήθευση πρακτικών βιωσιμότητας, ανακύκλωσης, μείωσης της σπατάλης των τροφίμων, αειφορίας, κυκλικής οικονομίας σε όλο τον τουριστικό κλάδο από ανεξάρτητους τρίτους οργανισμούς επαλήθευσης και πιστοποίησης, διαμορφώνουν όχι ένα δυστοπικό περιβάλλον, αλλά το αύριο που πρέπει να χτιστεί σήμερα!
Με σχέδιο, με πλάνο, με συνέπεια.
Με στρατηγική.
Η εποχή που διανύουμε, οι κλιματικές προκλήσεις που ήδη αντιμετωπίζουμε, δεν αφήνει περιθώρια πια για προχειρότητες. Απαιτείται σχέδιο, εφαρμογή, ανασκόπηση αποτελεσμάτων, εφαρμογή διορθωτικών ενεργειών, συνεχή βελτίωση. Η εποχή του ήλιου και της θάλασσας και του moto «που θα πάνε στην Ελλάδα θα έρθουν», παρήλθε.
-Ποιες είναι οι πιστοποιήσεις που παρέχει η TÜV AUSTRIA Hellas;
Η TÜV AUSTRIA Hellas, για σχεδόν 30 χρόνια αποτελεί έναν στρατηγικό συνεργάτη των επιχειρήσεων HORECA της χώρας μας, παρέχοντας με αξιοπιστία και διεθνή τεχνογνωσία όλο το εύρος των απαραίτητων πιστοποιήσεων ώστε μια σύγχρονη εταιρεία να πορευτεί τόσο σε εθνικό όσο και διεθνές επίπεδο.
Στον κλάδο του Τουρισμού και της Εστίασης συνεργαζόμαστε με εκατοντάδες επιχειρήσεις, κάθε μεγέθους, παρέχοντας εξατομικευμένες λύσεις και προτάσεις που ανταποκρίνονται στις πραγματικές και εξειδικευμένες ανάγκες τους, μέσα από ένα μεγάλο εύρος υπηρεσιών μας που περιλαμβάνουν Πιστοποιήσεις Συστημάτων Διαχείρισης & Προϊόντων, Επαληθεύσεις περιβαλλοντικών ισχυρισμών και ισχυρισμών εφαρμογής κυκλικής οικονομίας, Τεχνικούς – Βιομηχανικούς Ελέγχους, Πιστοποιήσεις Επαγγελματικών Προσόντων, Νομοκανονιστική Συμμόρφωση Οργανισμών, Εκπαίδευση καθώς και Εργαστηριακές Δοκιμές & Αναλύσεις.
Οι περιβαλλοντικοί δείκτες αποτελούν τομέα προτεραιότητας εντός των εθνικών και διεθνών στόχων Net Zero. Στην Ελλάδα σύμφωνα με τον Κλιματικό Νόμο 4936/2022 σταδιακά ολόκληρο το φάσμα των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων στη χώρα υποχρεούνται να καταρτίζουν ετήσιες καταστάσεις άνθρακα βάσει των προτύπων IPCC 2006, GHG Protocol, ISO 14064-1 και να επαληθεύονται από Διαπιστευμένους Φορείς Πιστοποίησης.
Στο πλαίσιο αυτό στην TÜV AUSTRIA Hellas παρέχουμε καίριες πιστοποιήσεις που αποτελούν βασικά εργαλεία για τις επιχειρήσεις.
- ISO 140001-Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης: Βοηθά την επιχείρηση να βελτιώσει την περιβαλλοντική της επίδοση, τη φήμη και το κύρος της στην αγορά. Σε ορισμένου τύπου επιχειρήσεις, η εγκατάσταση Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και η πιστοποίησή του κατά ISO 14001:2015 αποτελεί νομοθετική απαίτηση βάσει της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων. Ακόμα, δίνεται η δυνατότητα παράτασης ισχύος της Έγκρισης Περιβαλλοντικών όρων.
- ISO 50001 – Σύστημα Διαχείρισης Ενέργειας: Αποτελεί πρότυπο ενεργειακής διαχείρισης βάσει του οποίου γίνεται αποτύπωση των ενεργειακών χρήσεων και καταναλώσεων της εταιρείας και καθορίζονται προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας μειώνοντας το ενεργειακό αποτύπωμα των παρεχόμενων υπηρεσιών και προϊόντων. Παράλληλα, η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και η βελτίωση της ενεργητικής απόδοσης συμβάλλουν στη μείωση του λειτουργικού κόστους.
- ISO 14064-1 – Επαλήθευση Εκπομπών Αερίων Θερμοκηπίου: Παρέχει ένα πλαίσιο για τον υπολογισμό και την επαλήθευση των αερίων του θερμοκηπίου (GHG) σε επιχειρήσεις που επιδιώκουν να ποσοτικοποιήσουν και να μειώσουν τις εκπομπές τους. Καλύπτει τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, τη διαχείριση, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση της απογραφής των GHG ενός οργανισμού.
- Zero Carbon Organization: Το συγκεκριμένο σχήμα Πιστοποίησης καθορίζει τις απαιτήσεις του υπολογισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (CO2e) που παράγονται από ένα οργανισμό και τις απαιτήσεις για τις αντισταθμίσεις – «αφαιρέσεις» άνθρακα (Carbon Credits), βάσει των προτύπων ISO 14064-1 και PAS 2060.
- No Food Waste: Ένα ολοκληρωμένο Σχήμα Πιστοποίησης που αναπτύχθηκε από την TÜV AUSTRIA HELLAS σε συνεργασία με το «Μπορούμε SAVING FOOD-SAVING LIVES», στοχεύοντας στην ανάδειξη της υπευθυνότητας, της κοινωνικής συνείδησης και ευαισθησίας, καθώς και της επιχειρηματικής ηθικής, με την ανάπτυξη διαρκώς αξιολογούμενων μεθόδων διαχείρισης και αξιοποίησης των τροφίμων για την ελαχιστοποίηση της σπατάλης των τροφίμων σε όλα τα στάδια λειτουργείας της.
-Σε επίπεδο ασφάλειας για πελάτες, εργαζόμενους και το σύνολο του τουριστικού κλάδου, τι προσφέρετε;
Η προστασία της Υγείας και Ασφάλειας εργαζομένων, καταναλωτών και πελατών δεν αποτελεί μόνο υποχρέωση αλλά και αυτονόητη δέσμευση για τις σημερινές υπεύθυνες τουριστικές επιχειρήσεις.
Στην TÜV AUSTRIA Hellas παρέχουμε όλες τις απαραίτητες πιστοποιήσεις και αναπτύσσουμε εξειδικευμένες λύσεις:
- ISO 45001 – Υγεία & Ασφάλεια στην Εργασία: αφορά οποιαδήποτε εταιρεία ανεξαρτήτως μεγέθους και δραστηριότητας, συμπεριλαμβάνοντας παραγωγική δραστηριότητα ή παροχή υπηρεσιών και περιλαμβάνει τη διαχείριση των κινδύνων που συνδέονται με την υγεία και την ασφάλεια στους χώρους της εταιρείας για τους εργαζόμενους, τους πελάτες, τους προμηθευτές και το ευρύ κοινό.
- ISO 39001 – Συστήματα Διαχείρισης Οδικής Ασφάλειας: ένα διεθνές πρότυπο που απευθύνεται σε οργανισμούς, όλων των τύπων και μεγεθών, καθώς και σε μεμονωμένους οδηγούς, και παρέχει τα σωστά εργαλεία για τη μείωση και τελικά την εξάλειψη της συχνότητας εμφάνισης και του κινδύνου σοβαρών τραυματισμών και θανάτου που σχετίζονται με τροχαία ατυχήματα. Οι χιλιάδες μεταφορές που διενεργούνται είτε με ίδια μέσα της βιομηχανίας του τουρισμού, είτε με ενοικιαζόμενα μέσα προς εξυπηρέτηση των φιλοξενούμενων μας, ενέχει κινδύνους με γνωστές σε όλους παραβατικές συμπεριφορές των οδηγών που θέτουν σε κίνδυνο ζωές, αλλά επίσης δημιουργούν κακή εικόνα στους μεταφερόμενους.
- Water Sports Certified Quality: μια καινοτόμος πιστοποίηση, που έχει αναπτυχθεί από την TÜV AUSTRIA HELLAS, σε συνεργασία με τον Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό “Safe Water Sports”, με στόχο την αναβάθμιση και τη διατήρηση της ασφάλειας στην χρήση των μέσων και της πρόληψης ατυχημάτων των υπηρεσιών water sports σε υψηλά επίπεδα στις θάλασσές μας. Παράλληλα, μέσα από τη διεθνή προβολή της συνέπειας και οργάνωσης των πιστοποιημένων υπηρεσιών Θαλάσσιων Sports, συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη του τουριστικού κλάδου της χώρας και στην βελτίωση του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος με έμφαση στην εμπειρία, αλλά με ασφάλεια!
- Ασφάλεια στα υδροπάρκα με περιοδικούς ελέγχους βάσει διεθνών προτύπων για την διασφάλιση της ασφάλειας του χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού και εγκαταστάσεων.
- Ασφάλεια σε ανελκυστήρες και εξοπλισμό υπό πίεση με περιοδικούς ελέγχους που διασφαλίζουν την ασφάλεια για τους πελάτες και τους εργαζομένους.
– Όμως προσφέρετε και νέες υπηρεσίες, όπως το Pet Stay Culture.
Επίσης, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε και το καινοτόμο βραβευμένο ιδιωτικό σχήμα πιστοποίησης Pet Stay, που καθορίζει και επιβεβαιώνει τις υπηρεσίες και τις ανέσεις που προσφέρει μία επιχείρηση, για τη φιλοξενία των επισκεπτών και των κατοικίδιών τους.
Η φιλοσοφία μας δεν είναι μόνο η πιστοποίηση των επιχειρήσεων, αλλά και η προαγωγή της φιλοζωικής συνείδησης και η αύξηση της εμπιστοσύνης των επισκεπτών και ενδιαφερόμενων μερών, μέσω της ανάδειξης των επιχειρήσεων φιλοξενίας να παρέχουν υπηρεσίες σε ιδιοκτήτες κατοικίδιων.
– Η επαγγελματική κατάρτιση και γενικότερα τα θέματα προσωπικού στον Τουρισμό, έχουν «ανέβει» σε σημασία και προτεραιότητα. Στον τομέα αυτό τι κάνετε;
Στην TÜV AUSTRIA Hellas αναγνωρίζουμε ότι το μεταβαλλόμενο περιβάλλον της εποχής μας δημιουργεί την ανάγκη για την εξέλιξη, αναβάθμιση και τον εμπλουτισμό των γνώσεων και δεξιοτήτων των εργαζομένων στον Τουρισμό και την Εστίαση. Σήμερα μάλιστα που η εύρεση και η διατήρηση καταρτισμένου προσωπικού είναι τεράστια πρόκληση για την οικονομία του τουρισμού, έχουμε αναπτύξει εξειδικευμένες υπηρεσίες και εργαλεία που απευθύνονται τόσο σε εταιρείες, όσο και σε επαγγελματίες παρέχοντας υψηλού επιπέδου επιμόρφωση για το μέλλον:
- Η TÜV AUSTRIA Academy αποτελεί τον εκπαιδευτικό οργανισμό της TÜV AUSTRIA Hellas με καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα που παρέχουν γνώση και επαγγελματική εξειδίκευση με πιστοποίηση κατάρτισης.
- Παράλληλα, με τη ανάπτυξη των εφαρμογών και υπηρεσιών Digital Learning Solutions ενισχύουμε τη δια βίου μάθηση και επαγγελματική κατάρτιση με την εφαρμογή νέων τεχνολογιών και ψηφιακών πλατφορμών, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα της μαθησιακής διαδικασίας και δίνοντας λύσεις χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς.
- Πιστοποίηση Επαγγελματικών Προσόντων: Ενώσαμε τις δυνάμεις μας με τον διαπιστευμένο φορέα Πιστοποίησης Επαγγελματικών Δεξιοτήτων ACTA – spinoff του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για την κάλυψη αυξημένων και αναδυόμενων αναγκών πιστοποίησης επαγγελματικών δεξιοτήτων στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Στο σημερινό διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον του κλάδου Φιλοξενίας, συνεπώς, που οι εταιρείες αντιμετωπίζουν πολύπλευρες προκλήσεις αλλά και προοπτικές, η πιστοποίηση αποτελεί τη γέφυρα που συνδέει τις φιλοδοξίες της βιωσιμότητας, της ανάπτυξης, της προσαρμογής στην κυκλική οικονομία, της εξέλιξης των επαγγελματιών του τουρισμού.
Η σχέση επιχείρησης, εργαζομένου και πελάτη είναι πλέον ένας διάλογος που οφείλει να γίνεται αποτελεσματικός και αμοιβαία επωφελής και να βασίζεται στην εμπιστοσύνη, η οποία χτίζεται μέσα από την αξιοπιστία που παρέχει η πιστοποίηση από διεθνώς αναγνωρισμένους συνεργάτες και φορείς, όπως η TÜV AUSTRIA Hellas.
Η τουριστική βιομηχανία και της χώρας μας οφείλει να δει το μέλλον που έρχεται, τις προκλήσεις του ανταγωνισμού, της κλιματικής αλλαγής, της γρήγορης προσαρμογής στις νέες συνθήκες και να σχεδιάσει τα επόμενα βήματα.
Όπως λέει και μια πολύ γνωστή Κινέζικη παροιμία: «Η καλύτερη χρονική στιγμή για να φυτέψεις ένα δέντρο είναι 20 χρόνια πριν. Η αμέσως επόμενη καλύτερη στιγμή είναι τώρα».