ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ: Συμφωνία στην ΕΕ για τις ψηφιακές πλατφόρμες, Booking, Expedia | Στη “μαύρη λίστα” κάποιες πρακτικές | Κυρώσεις | Επικροτούν οι Ευρωπαίοι ξενοδόχοι| VIDEO

Σε μια συμφωνία-ορόσημο κατέληξαν οι νομοθέτες της Ε.Ε. την περασμένη Παρασκευή, 25 Μαρτίου 2022, η οποία στοχεύει στον περιορισμό της ισχύος των μεγάλων διαδικτυακών πλατφορμών στην αγορά.Ο νόμος για τις ψηφιακές αγορές (DMA) θα βάλει στη “μαύρη λίστα” ορισμένες πρακτικές που χρησιμοποιούνται από μεγάλες πλατφόρμες που ενεργούν ως “θεματοφύλακες” και θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διενεργεί έρευνες αγοράς και να επιβάλλει κυρώσεις σε μη σύννομες συμπεριφορές.

Η ευρωπαϊκή ξενοδοχειακή βιομηχανία επικροτεί ενωμένη την Ε.Ε. για τη θέσπιση νέων κανόνων που στοχεύουν στους ψηφιακούς “θεματοφύλακες”, οι οποίοι ασκούν δυσανάλογη εξουσία έναντι των επιχειρηματιών χρηστών και των καταναλωτών. Τεχνικές διαβουλεύσεις θα επιτρέψουν την οριστικοποίηση του κειμένου εντός των προσεχών ημερών.

Η HOTREC βλέπει ότι ο ηγέτης της αγοράς για τις ενδιάμεσες διαδικτυακές πωλήσεις ξενοδοχείων, ο οποίος κατείχε σχεδόν το 70% της ευρωπαϊκής αγοράς το 2019, θα συγκαταλέγεται στους “θεματοφύλακες” με βάση τα κριτήρια που έχουν θέσει οι νομοθέτες της ΕΕ. Οι ίδιοι, οι οποίοι υιοθέτησαν επίσης τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα για να περιορίσουν τη δύναμη του “θεματοφύλακα” των διαδικτυακών πλατφορμών, καθορίζοντας την απαγόρευση των διατάξεων περί αυστηρής ισοτιμίας τιμών, που εμποδίζουν τους ξενοδόχους να προσφέρουν καλύτερη τιμή στα δικά τους κανάλια από ό,τι η πλατφόρμα, και παρέχοντας στους επιχειρηματίες χρήστες καλύτερη πρόσβαση στα δεδομένα που δημιουργούνται από τις καταχωρίσεις τους.

“Κατά την τελευταία δεκαετία, οι ξενοδόχοι έχουν γίνει αποδέκτες απαράδεκτης συμπεριφοράς από τους κυρίαρχους OTAs σε μια βάση “πάρε το ή άφησέ το”. Η πρόσφατη συμφωνία για το DMA δίνει ένα σαφές μήνυμα στους ψηφιακούς “γίγαντες”: συμπεριφερθείτε ως συνεργάτες και όχι ως “θεματοφύλακες” απέναντι στους καταναλωτές και τους επιχειρηματίες χρήστες”, δήλωσε ο Markus Luthe, πρόεδρος της ομάδας εργασίας της HOTREC για τη διανομή. Και πρόσθεσε: “Πιστεύω ότι η συμπεριφορά των OTAs ως θεματοφύλακες δεν αφορά μόνο την προστασία ενός επιτυχημένου επιχειρηματικού μοντέλου, αλλά υπερβαίνει αυτό. Πρακτικές όπως οι αυστηρές ρήτρες ισοτιμίας τιμών και η διατήρηση των δεδομένων λειτουργούν τελικά ως αντικίνητρο για την ψηφιοποίηση των ξενοδοχείων και εδραιώνουν την εξάρτηση των ξενοδόχων από τους OTA. Ολόκληρος ο τομέας μπορεί πλέον να αντιμετωπίσει καλύτερα την ψηφιοποίησή του”.

Η μελέτη της HOTREC για τη διανομή ξενοδοχείων δείχνει ότι μεταξύ 2013 και 2019, τα μερίδια αγοράς των OTA αυξήθηκαν σταθερά στον ευρωπαϊκό ξενοδοχειακό τομέα από 19,7% το 2013 σε 29,9% το 2019 (σταθμισμένα αποτελέσματα που περιλαμβάνουν στοιχεία από ξενοδοχειακές αλυσίδες). Ταυτόχρονα, το μερίδιο των απευθείας κρατήσεων έχει μειωθεί σε όλη την Ευρώπη κατά περισσότερες από 10 ποσοστιαίες μονάδες, από 57,6% το 2013 σε 45,5% το 2019.

Οι τρεις κύριοι “παίκτες” στην αγορά των OTA παραμένουν η Booking Holding, ο όμιλος Expedia και σε μικρότερο βαθμό ο όμιλος HRS, με συνολικό μερίδιο αγοράς 92%. Η Booking.com είναι μακράν ο “παίκτης” με τη μεγαλύτερη επιρροή, με μερίδιο 68,4% στην αγορά των OTA. Η κυριαρχία της δε, αυξάνεται τα τελευταία 6 χρόνια κατά περισσότερο από 8%, από 60,0% το 2013 σε 68,4% το 2019.

“Η υιοθέτηση του DMA δίνει στους Ευρωπαίους ξενοδόχους μια νότα αισιοδοξίας, αφού τα τελευταία δύο χρόνια βρίσκονταν κάτω από ένα βαρύ σύννεφο εν μέσω μέτρων αποκλεισμού και ταξιδιωτικών περιορισμών. Η νομοθεσία αυτού του είδους στον ψηφιακό τομέα έχει ζητηθεί από ολόκληρο τον κλάδο εδώ και αρκετά χρόνια”, είπε η γενική διευθύντρια της HOTREC, Marie Audren.

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία – Q&A

Ποιες πλατφόρμες θεωρούνται ρυθμιστές της πρόσβασης;

Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν ότι για να χαρακτηριστεί μια πλατφόρμα ως ρυθμιστής της πρόσβασης («gatekeeper ») πρέπει, αφενός, να έχει τα τελευταία τρία χρόνια ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 7,5 δισ. € εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ή να έχει χρηματιστηριακή αξία τουλάχιστον 75 δισ. €, και να έχει τουλάχιστον 45 εκατομμύρια τελικούς χρήστες ανά μήνα και τουλάχιστον 10 000 επιχειρηματικούς χρήστες εγκατεστημένους στην ΕΕ.

Αφετέρου, η πλατφόρμα πρέπει να ελέγχει μία ή περισσότερες βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας («core platform services») σε τουλάχιστον τρία κράτη μέλη. Στις βασικές αυτές υπηρεσίες πλατφόρμας συγκαταλέγονται οι αγορές και τα καταστήματα εφαρμογών, οι μηχανές αναζήτησης, τα κοινωνικά δίκτυα, οι υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους, οι υπηρεσίες διαφήμισης, οι φωνητικοί βοηθοί και οι φυλλομετρητές ιστού.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι κανόνες που ορίζονται στον κανονισμό είναι αναλογικοί, οι ΜΜΕ δεν μπορούν —εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις— να χαρακτηρίζονται ως ρυθμιστές της πρόσβασης. Προκειμένου να διασφαλιστεί η προοδευτική εφαρμογή των εν λόγω υποχρεώσεων, προβλέπεται επίσης μια κατηγορία «αναδυόμενου ρυθμιστή της πρόσβασης»· η κατηγορία αυτή θα επιτρέπει στην Επιτροπή να επιβάλει ορισμένες υποχρεώσεις σε επιχειρήσεις των οποίων η ανταγωνιστική θέση έχει αποδειχθεί αλλά δεν είναι ακόμη σταθερή.

Ειδικότερα, οι ρυθμιστές της πρόσβασης θα πρέπει:

• να διασφαλίζουν το δικαίωμα των χρηστών να διακόπτουν την εγγραφή τους σε βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας υπό συνθήκες παρόμοιες με εκείνες της συνδρομής
• όσον αφορά τα σημαντικότερα λογισμικά (για παράδειγμα, φυλλομετρητές ιστού): να μεριμνούν ώστε να μην επιβάλλονται αυτά τα λογισμικά αυτόματα κατά την εγκατάσταση του λειτουργικού συστήματος
• να διασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα των βασικών λειτουργιών των υπηρεσιών τους άμεσης ανταλλαγής μηνυμάτων
• να επιτρέπουν στους προγραμματιστές εφαρμογών να έχουν πρόσβαση υπό δίκαιους όρους στις βοηθητικές λειτουργίες των έξυπνων τηλεφώνων (π.χ. τσιπ για ανέπαφες συναλλαγές με επικοινωνίες κοντινού πεδίου)
• να παρέχουν στους πωλητές πρόσβαση στα δεδομένα σχετικά με τις επιδόσεις τους όσον αφορά την εμπορική προώθηση ή τη διαφήμιση στην πλατφόρμα
• να ενημερώνουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις εξαγορές και τις συγχωνεύσεις τους

Ωστόσο, δεν θα είναι πλέον σε θέση:

• να παρουσιάζουν κατά προτεραιότητα τα δικά τους προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους σε σχέση με τα αντίστοιχα άλλων φορέων της αγοράς (αυτοπροτίμηση)
• να επαναχρησιμοποιούν τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που συλλέγονται κατά την παροχή υπηρεσίας για τους σκοπούς άλλης παροχής υπηρεσίας
• να εφαρμόζουν αθέμιτους όρους στους επιχειρηματικούς χρήστες
• να προεγκαθιστούν ορισμένες εφαρμογές λογισμικού
• να επιβάλλουν στους προγραμματιστές εφαρμογών να χρησιμοποιούν συγκεκριμένες υπηρεσίες (π.χ. συγκεκριμένο σύστημα πληρωμών ή πάροχο ταυτότητας) προκειμένου να περιληφθούν στα καταστήματα εφαρμογών

Τι συμβαίνει σε περίπτωση που ένας ρυθμιστής της πρόσβασης δεν συμμορφώνεται με τους κανόνες;

Εάν ένας ρυθμιστής της πρόσβασης παραβιάζει τους κανόνες που ορίζονται στη νομοθετική πράξη, διατρέχει τον κίνδυνο επιβολής προστίμου ύψους έως 10 % του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών του. Σε περίπτωση υποτροπής, μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο έως 20 % του παγκόσμιου κύκλου εργασιών.

Σε περίπτωση που ένας ρυθμιστής της πρόσβασης παραβιάζει συστηματικά την πράξη για τις ψηφιακές αγορές, συγκεκριμένα παραβιάζει τους κανόνες τουλάχιστον τρεις φορές σε οκτώ έτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να κινήσει έρευνα αγοράς και, εάν είναι αναγκαίο, να επιβάλει διορθωτικά μέτρα συμπεριφοράς ή διαρθρωτικού χαρακτήρα.

Και εάν η πλατφόρμα δεν συμφωνεί με τον χαρακτηρισμό της ως ρυθμιστή της πρόσβασης;

Εάν η πλατφόρμα έχει επαρκή επιχειρήματα για να αμφισβητήσει τον χαρακτηρισμό της ως ρυθμιστή της πρόσβασης, μπορεί να αμφισβητήσει τον χαρακτηρισμό αυτό μέσω ειδικής διαδικασίας που επιτρέπει στην Επιτροπή να επαληθεύσει το βάσιμο των επιχειρημάτων αυτών.

Ποιος διασφαλίζει ότι οι ρυθμιστές της πρόσβασης συμμορφώνονται με τους κανόνες;

Προκειμένου να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο εναρμόνισης στην εσωτερική αγορά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ο μόνος αρμόδιος φορέας για την επιβολή του κανονισμού. Η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να συμμετάσχει σε διάλογο σχετικά με ρυθμιστικά μέτρα για να διασφαλίσει ότι οι ρυθμιστές της πρόσβασης κατανοούν σαφώς τους κανόνες που πρέπει να τηρούν και να διευκρινίσει την εφαρμογή τους, εάν είναι αναγκαίο.

Θα συσταθούν συμβουλευτική επιτροπή και ομάδα υψηλού επιπέδου για να συνδράμουν και να διευκολύνουν το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα κράτη μέλη θα μπορούν να εξουσιοδοτούν τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού να κινούν έρευνες για πιθανές παραβάσεις και να διαβιβάζουν τα πορίσματά τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Για να διασφαλιστεί ότι οι ρυθμιστές της πρόσβασης δεν παραβιάζουν τους κανόνες της πράξης για τις ψηφιακές αγορές, ο κανονισμός εφαρμόζει επίσης διατάξεις κατά της καταστρατήγησης.

Σχέση με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες

Οι συννομοθέτες συμφώνησαν ότι οι οικονομικές επιπτώσεις της συλλογής δεδομένων από τους ρυθμιστές της πρόσβασης θα ρυθμίζονται στο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες, αλλά οι ευρύτερες κοινωνικές επιπτώσεις θα πρέπει να ρυθμίζονται από την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA). Αναμένεται εξάλλου σύντομα συμφωνία σχετικά με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες.

Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες και η πράξη για τις ψηφιακές αγορές θα αποτελέσουν τους δύο ρυθμιστικούς πυλώνες για τον ψηφιακό τομέα, με βάση τις ευρωπαϊκές αξίες και το ευρωπαϊκό πρότυπο, και θα καθορίσουν ένα πλαίσιο προσαρμοσμένο στο οικονομικό και δημοκρατικό αποτύπωμα των ψηφιακών κολοσσών.

Ιστορικό

Τον Δεκέμβριο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε δέσμη μέτρων για τις ψηφιακές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες και της πράξης για τις ψηφιακές αγορές.

Στις 25 Νοεμβρίου 2021, λιγότερο από ένα έτος μετά την έναρξη των διαπραγματεύσεων στο Συμβούλιο, τα κράτη μέλη ενέκριναν ομόφωνα τη θέση του Συμβουλίου σχετικά με την πράξη για τις ψηφιακές αγορές.

Επόμενα βήματα

Η σημερινή προσωρινή συμφωνία πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο κανονισμός πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του.

Από την πλευρά του Συμβουλίου, η Προεδρία σκοπεύει να υποβάλει τη συμφωνία στην Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (ΕΜΑ) προς έγκριση προσεχώς.

• Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με πράξη για τις ψηφιακές αγορές
• Γενική προσέγγιση του Συμβουλίου
• Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου