Την ανάγκη να αντιμετωπιστεί επιτέλους το Νότιο Αιγαίο με όρους ισονομίας και δικαιοσύνης, όσον αφορά τις χρηματοδοτήσεις στον τομέα των μεταφορών, επανέλαβε ο Περιφερειάρχης, Γιώργος Χατζημάρκος, κατά την παρέμβασή του στην ημερίδα «Ακτοπλοϊκή διασύνδεση των νησιών του Νοτίου Αιγαίου» , την οποία διοργάνωσε η ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου σήμερα στην Ερμούπολη.
Ο κ. Χατζημάρκος τεκμηριώνοντας με αριθμούς την κατάφορη αδικία σε βάρος των νησιών του Νοτίου Αιγαίου, ως προς τις ακτοπλοϊκές συνδέσεις, τόνισε «Οι χρηματοδοτήσεις είναι σαν μονό σεντόνι σε διπλό κρεβάτι, που όσο κι αν το τεντώσεις, δεν μπορεί να σκεπάσει αυτό που πρέπει να σκεπάσει».
Εκπροσωπώντας την νησιωτική Περιφέρεια με τα 118 λιμάνια, ο Περιφερειάρχης μίλησε για τα ψίχουλα που το κράτος δίνει για τις ακτοπλοϊκές μεταφορές στα νησιά όταν έχουν δαπανηθεί δισεκατομμύρια για τους μεγάλους οδικούς άξονες της ηπειρωτικής χώρας, χωρίς ωστόσο το δημοσιονομικό τους αποτύπωμα στο ΑΕΠ της χώρας να είναι το αντίστοιχο με αυτό των νησιών του Νοτίου Αιγαίου.
«Η χώρα δέχτηκε τα τελευταία 30 χρόνια, δέχτηκε την βιαιότερη εισαγωγή πλούτου που γνώρισε στην ιστορία της. Αναφέρομαι στους ευρωπαϊκούς πόρους. Εάν βάλει κανείς τα μεσογειακά ολοκληρωμένα προγράμματα, τα προγράμματα του Ταμείου Συνοχής, τα κοινοτικά πλαίσια όπως άρχισαν αυτά να λέγονται το 713, το 1216, το ΕΣΠΑ 1420 που τρέχει τώρα θα δει ένα τρομακτικό ποσόν το οποίο έχει διατεθεί για τα μεταφορικά δίκτυα αυτής της χώρας. Θα δει ποσά που υπερβαίνουν τα 25δις ευρώ τα οποία έχουν πάει στο οδικό δίκτυο. Αγαπάμε την πατρίδα μας, όμως, δεν μπορούμε να μην κάνουμε την σύγκριση. Και πραγματικά δεν αντιλαμβάνομαι ποιο είναι αυτό το εμπόδιο, που στον σχεδιασμό των μεταφορικών δικτύων, σε μια σε μια επικράτεια από την Κέρκυρα, τους Παξούς έως το Καστελλόριζο, δεν περιλαμβάνει ισότιμα και αυτόν τον θαλάσσιο χώρο. Δεν είναι μεταφορικό σύστημα αυτό; Και σαν μεταφορικό σύστημα δεν πρέπει έχει τις ίδιες παραμέτρους σε ό,τι αφορά τις ανάγκες που έχει ένα σύστημα όπως στην ηπειρωτική Ελλάδα; Δουλειά του Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου, είναι μόνο να ζητήσει, επιτέλους, το Νότιο Αιγαίου, όπως και όλη η νησιωτική Ελλάδα, να αντιμετωπιστεί ισότιμα με όλη την υπόλοιπη χώρα, στην κατανομή των πόρων. Διότι αυτό που συμβαίνει, είναι κατάφωρη αδικία» ανέφερε ο κ. Χατζημάρκος για να θέσει στη συνέχεια το ερώτημα ποια είναι η συμμετοχή στην δημιουργία ΑΕΠ των μεγάλων οδικών αξόνων που κόστισαν δισεκατομμύρια: «Κι αυτά τα μεταφορικά δίκτυα πώς βοηθούν αυτή την χώρα, σήμερα να αποκτήσει ΑΕΠ. Σήμερα που είναι γονατισμένη με τα ποσοστά ανεργίας που έχει και με όλη αυτή την περιπέτεια που πέρασε από την οικονομική ύφεση. Το Νότιο Αιγαίο όμως, με αυτά τα διαλυμένα δίκτυα. με τους διαλυμένους διοικητικούς οργανισμούς, πέρασε μπροστά σε όλους τους δείκτες στον μοναδικό κλάδο της οικονομίας ο οποίος δουλεύει και φέρνει εισόδημα και φέρνει και δημόσια έσοδα. Στον Τουρισμό, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Στα δημόσια έσοδα, είναι ξεκάθαρο το αποτύπωμα της συνεισφοράς του Νοτίου Αιγαίου. Λέω λοιπόν ότι, αυτό το “σεντονάκι” όσο κι αν το απλώσεις, δεν μπορεί να σκεπάσει αυτό που έχει να σκεπάσει».
Στην παρέμβασή του ο Περιφερειάρχης αναφέρθηκε και στο Μεταφορικό Ισοδύναμο, επαναλαμβάνοντας το γνωστό ερώτημά του περί της αναγκαιότητας κατάργησης του ειδικού φορολογικού καθεστώτος των νησιών του Αιγαίου, όπως παρουσιάστηκε, όταν το Μεταφορικό Ισοδύναμο έχει αντίστοιχο δημοσιονομικό κόστος:
«Για το Μεταφορικό Ισοδύναμο έχω ξεκάθαρη θέση την οποία θα επαναλάβω. Από την ώρα που η χώρα είναι εκτός μνημονίου, δεν κατάλαβα –και δεν καταλαβαίνω- γιατί το δημοσιονομικό κόστος εφαρμογής του Μεταφορικού Ισοδυνάμου επιτρέπεται και το δημοσιονομικό κόστος επιστροφής των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, δεν επιτρέπεται. Η μάχη για τους συντελεστές, δόθηκε και χάθηκε ή δεν δόθηκε; Και εφόσον δημοσιονομικά έχει χαλαρώσει λίγο το “λουρί” στο λαιμό μας γιατί δεν το βάζουμε στο τραπέζι;» ήταν το ερώτημα που ο Περιφερειάρχης έθεσε.
Καταλήγοντας, τόνισε για πολλοστή φορά την ανάγκη ο νησιωτικός χώρος να αντιμετωπιστεί με όρους ισονομίας και δικαιοσύνης: «Δεν υπάρχει καμία έννοια ισονομίας, δικαιοσύνης. Δεν υπάρχει καμία αντιστοιχία ανάμεσα στην Ηπειρωτική με τη Νησιωτική Ελλάδα. Θέλουμε ένα περιβάλλον και νομικό και θεσμικό σε ό,τι αφορά την ακτοπλοΐα, που να αντιλαμβάνεται και τις συνθήκες της αγοράς. Αλλά πάνω απ’ όλα να δοθούν επιτέλους στη νησιωτική Ελλάδα τα ποσά τα οποία δεν της δόθηκαν ποτέ, εάν είχαν εφαρμοστεί οι ίδιοι κανόνες, με την ηπειρωτική χώρα, όσον αφορά τα δίκτυα μεταφορών. Υπάρχει δυστυχώς, παγιωμένη, εδραιωμένη μια αντίληψη στο κεντρικό πολιτικό μας σύστημα, διαχρονική και διαπαραταξιακή, η οποία κατατάσσει τους νησιώτες σε πολίτες Β΄, Γ΄ή Δ΄κατηγορίας. Όσο δυσάρεστο κι αν ακούγεται στ’ αφτιά όσον έχουν κυβερνήσει αυτό τον τόπο- και όσο γραφικός κι αν είναι ο νησιώτης ο οποίος το επαναλαμβάνει, έχει την υποχρέωση να συνεχίσει το επαναλαμβάνει, μέχρι αυτό να ανατραπεί».
Ο Μ. Σακέλλης
Στην Ημερίδα: «Ακτοπλοϊκή Διασύνδεση των νησιών του Νοτίου Αιγαίου», που πραγματοποιήθηκε στη Σύρο, ομιλία απεύθυνε και ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ Μιχάλης Σακέλλης.
Είπε χαρακτηριστικά ο κ. Σακέλλης: “Πιθανόν να γινόμαστε κουραστικοί αλλά δεν θα πάψουμε να τονίζουμε τη μεγάλη σημασία των Ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών.
Ο λόγος για τον οποίο για μία ακόμα φορά επανερχόμαστε σ’ αυτό το θέμα είναι γιατί η σημασία και η συμβολή της Ακτοπλοΐας στην προστασία των Εθνικών μας συμφερόντων και στην ανάπτυξη φαίνεται ότι δεν έχει γίνει κατανοητή.
Αφορμή για τον προβληματισμό μας είναι ότι κατά τη διάρκεια της απεργίας της ΠΝΟ τον Σεπτέμβριο, τις δύσκολες αυτές ημέρες, δεν ακούσαμε καμία φωνή διαμαρτυρίας ή ανησυχίας.
Και όμως αυτές οι μέρες ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνες για την καλή πορεία του τουρισμού μας, ο οποίος εάν η απεργία συνεχιζόταν θα δεχόταν ένα πολύ σοβαρό και μη αναστρέψιμο πλήγμα.
Τελικά αφεθήκαμε μόνοι μας για την αντιμετώπιση της σοβαρής αυτής κατάστασης με τη σημαντική βοήθεια πρέπει να πω του Υπουργείου Ναυτιλίας. Για τη λύση της απεργίας και με γνώμονα μόνο τη στήριξη του τουρισμού μας, αναγκαστήκαμε σε υποχωρήσεις και συμβιβασμούς, η υλοποίηση των οποίων σήμερα μας προβληματίζει ιδιαίτερα.
Για μία ακόμα φορά λοιπόν πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι :
* Η Ακτοπλοΐα μέσω των αμέσων και εμμέσων επιδράσεων συμμετέχει στο ΑΕΠ της Χώρας με 12,9 δις ή 7,3% επίσης στην απασχόληση με 350.000 θέσεις εργασίας, το 50% της απασχόλησης στα νησιά
* Διαθέτουμε έναν ποιοτικό στόλο ίσως τον καλύτερο στην Ευρώπη για παρόμοιες υπηρεσίες και διεκπεραιώνουμε ένα ιδιαίτερα αξιόλογο μεταφορικό έργο το οποίο το 2017 ξεπέρασε τους 17.500.000 επιβάτες και αναμένεται να ξεπεράσει τα 18 εκ. το 2018.
* Το μεταφορικό έργο των Ακτοπλοϊκών πλοίων τα οποία έχω την τιμή να εκπροσωπώ αποτελεί το 17,5% της συνολικής Ευρωπαϊκής κίνησης.
* Το 65%-70% του εισερχόμενου τουρισμού έχει προορισμό τα νησιά μας. Ακόμα και η σημαντική τουριστική αύξηση της Αθήνας δεν θα ήταν δυνατή αν δεν υπήρχε η δυνατότητα μονοήμερων ή ολιγοήμερων επισκέψεων στα νησιά.
* Το 65% του μεταφορικού έργου δηλαδή 11 εκ. επιβάτες (μετάβαση + επιστροφή) αφορά τον τουρισμό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις μας επισκέπτονται τα νησιά μας με Ακτοπλοϊκά πλοία 2 εκ. αλλοδαποί και σχεδόν 4 εκ. Έλληνες τουρίστες.
* Η επικοινωνία των νησιών μεταξύ τους επιτυγχάνεται μόνο δια θαλάσσης όπως επίσης και η εξυπηρέτηση των μικρών νησιών μας.
* Από τα 95 συνολικά νησιά τα οποία εξυπηρετούνται, τα 69 εξυπηρετούνται μόνο Ακτοπλοϊκά.
* Περισσότερο από το 85% των εμπορευματικών μεταφορών υποστηρίζεται από την Ακτοπλοΐα. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά την τροφοδοσία των νησιών με τρόφιμα, μπορούμε να πούμε ότι η Ακτοπλοΐα έχει σχεδόν την αποκλειστικότητα, συνεπώς υποστηρίζει το σύνολο των τουριστών ανεξάρτητα εάν χρησιμοποιούν πλοία ή αεροπλάνα για τις μετακινήσεις τους.
Λαμβανομένων υπόψη όλων αυτών είναι άξιο περιέργειας το γεγονός ότι ενώ οι απεργιακές κινητοποιήσεις ήταν γνωστές δύο μήνες πριν, δεν ακούσαμε φωνές διαμαρτυρίας και ανησυχίας ούτε διαβάσαμε καμία ανακοίνωση, του Υπουργείου Τουρισμού ούτε του ΕΟΤ αλλά και από τις τοπικές αρχές και επιμελητήρια.
Σε ότι αφορά την τρέχουσα περίοδο θέλω να πω ότι θεωρούμε θετικό το γεγονός ότι για μία ακόμα φορά παρουσιάζεται αύξηση του μεταφορικού έργου και βλέπουμε σημάδια επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου το οποίο είναι ιδιαίτερα θετικό.
Παρόλα αυτά υπολειπόμαστε κατά 1,5 εκ. επιβάτες σε σχέση με το 2009, το οποίο σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των τουρισμού εξυπηρετήθηκε αεροπορικά.
Το μεταφορικό έργο, το 2017 το αυξήθηκε κατά 9,5% ενώ το 2018 αναμένεται αύξηση μεταξύ 3-5%. Εδώ θέλω να τονίσω τη δρομολόγηση νέων πλοίων τα οποία συμμετείχαν στην αύξηση του μεταφορικού έργου και τα οποία ουσιαστικά απορρόφησαν την αύξηση της κίνησης. Επίσης είναι χαρακτηριστικό ότι η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στις Κυκλάδες με τις γραμμές των 12νήσων και της Κρήτης να παρουσιάζουν οριακή αύξηση και του Β. Αιγαίου σημαντική μείωση που ξεπερνάει το 30%.
Θέλω ιδιαίτερα να σταθώ στον εσωτερικό τουρισμό, ο οποίος φαίνεται να έχει σταθεροποιηθεί μετά από συνεχείς μειώσεις τα προηγούμενα χρόνια. Ο εσωτερικός τουρισμός που εξυπηρετείται σχεδόν αποκλειστικά από τα πλοία μας, κατά περίεργο τρόπο καμία στατιστική αρχή δεν τον μετρά και δυστυχώς πρέπει να βασιζόμαστε σε εκτιμήσεις για να υπολογίσουμε τη συμβολή του στην τουριστική ανάπτυξη η οποία είναι πολύ σημαντική.
Δυστυχώς την αύξηση του μεταφορικού έργου ακολούθησε και η αύξηση των τιμών των καυσίμων κατά 29% το 2017 και υπολογίζουμε κατά 25% το 2018. Τη διετία 2017/2018 τα αποτελέσματα των Ακτοπλοϊκών Εταιρειών αναμένεται να επιβαρυνθούν κατά 100 εκ. € ποσό το οποίο αποτελεί το 15% των εισπραττόμενων ναύλων.
Το θέμα είναι σοβαρό και δημιουργεί πιέσεις για αύξηση των ναύλων μετά από μία δεκαετία, η οποία χαρακτηρίζεται από σταθερούς ναύλους και παροχή εκπτώσεων. Ανάλογα με τη γραμμή υπολογίζουμε ότι το 30-50% των επιβατών ταξιδεύει με εκπτωτικά εισιτήρια. Ιδιαίτερα οι νησιώτες και οι τακτικοί επιβάτες με τα προγράμματα πιστότητας που ισχύουν συνήθως δικαιούνται κάποια έκπτωση στις περισσότερες μετακινήσεις τους.
Εκτός από τις τρέχουσες τιμές των καυσίμων μπαίνουμε σε μία δύσκολη περίοδο λόγω των υποχρεώσεων μας για την κατανάλωση ορθολογικότερων καυσίμων από το 2020 με αναμενόμενη περαιτέρω αύξηση του κόστους κατά 30%.
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι η ναυτιλία επιβαρύνεται δυσανάλογα σε ότι αφορά τη συμμετοχή της στη μόλυνση του περιβάλλοντος καθώς συμμετέχει μόλις στο 2% της παγκόσμιας μόλυνσης σε θείο. Στις πρόσφατες αποφάσεις δυστυχώς δεν ελήφθη υπόψη το γεγονός ότι από το 2008 έχουν ληφθεί μέτρα στη Ναυτιλία τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση των ρίπων κατά 40% δηλαδή από 3,3% σε 2%”.
Και συνέχισε: “Δυστυχώς η παρουσία της διεθνούς ναυτιλίας στα κέντρα αποφάσεων στις Βρυξέλλες δεν ήταν αρκετά δυνατή για να κατευθύνει τις αρμόδιες υπηρεσίες σε σωστές αποφάσεις.
Σχετικά με τα δρομολόγια Δημόσιας Υπηρεσίας παρατηρούμε ότι ήδη αντιμετωπίζονται προβλήματα λόγω του μειωμένου ενδιαφέροντος συμμετοχής των κατάλληλων πλοίων στους διεθνείς διαγωνισμούς Δημόσιας. Μάλιστα υπάρχουν διαγωνισμοί με μηδενική συμμετοχή. Σε περίπτωση κατά την οποία κάποια πλοία αποσυρθούν πχ λόγω ηλικίας δεν γνωρίζουμε εάν με τους ίδιους όρους υπάρχει άλλο διαθέσιμο για την αντικατάστασή του.Η ανανέωση του Ακτοπλοϊκού μας στόλου είναι μία διαρκής ανάγκη η οποία θα είναι περισσότερο απαραίτητη και αναπόφευκτη την επόμενη δεκαετία. Σήμερα στις Ακτοπλοϊκές μας γραμμές πλην πορθμείων στο Αιγαίο και στο Ιόνιο είναι δρομολογημένα 74 πλοία, 53 συμβατικά και 21 ταχύπλοα. Από τα 74 πλοία τα 10 ή το 13,5% είναι ηλικίας άνω των 40 ετών. Στο τέλος της επόμενης δεκαετίας τα 41 πλοία ή το 55.5% θα είναι ηλικίας άνω των 40 ετών με αποτέλεσμα τα αμέσως επόμενα χρόνια να είναι σταδιακά αναγκαία η αντικατάστασή τους.
Η νέα πετρελαϊκή κρίση τις συνέπειες της οποίας ήδη υφιστάμεθα, η βεβαία αύξηση των τιμών των καυσίμων το 2020 και η ανάγκη ανανέωσης του Ακτοπλοϊκού μας στόλου δημιουργούν νέες συνθήκες, δυσκολίες και προβλήματα για τη διατήρηση και την περαιτέρω ανάπτυξη των Ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών. Για να ξεπεράσουμε τα σοβαρά αυτά προβλήματα πρέπει επιδιώξουμε τη λήψη μέτρων και συγκεκριμένα :
* Τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στο 13% ή ακόμα και στο 6% ουτως ώστε να είναι δυνατή η κάλυψη των αυξημένων λειτουργικών εξόδων χωρίς να αυξηθεί το μεταφορικό κόστος. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες επιδοτούν τις εργοδοτικές εισφορές ενώ επιστρέφεται η παρακράτηση από τις εταιρείες της φορολογίας των ναυτικών.
* Την καταβολή κάθε δυνατής προσπάθειας για την εισαγωγή της έννοιας της νησιωτικότητας στις υπηρεσίες της ΕΕ και η ενημέρωσή τους για τις ιδιαιτερότητες των συγκοινωνιών της Χώρας μας, ούτως ώστε να εξασφαλιστούν Ευρωπαϊκοί πόροι για τη χρηματοδότηση λιμενικών έργων, των δρομολογίων Δημόσιας Υπηρεσίας και την κάλυψη των επιπλέον εξόδων για την προσαρμογή των πλοίων μας στους νέους οικολογικούς κανονισμούς.
* Την ίση κατανομή των Κεφαλαίων που διατίθενται από Εθνικούς πόρους για τις θαλάσσιες συγκοινωνίες σε σχέση με τις χερσαίες.
Όλα όσα προαναφέραμε πιστεύουμε ότι μπορούμε να τα πετύχουμε λαμβανομένου υπόψη ότι η Ελλάδα είναι τα ανατολικά σύνορα της ΕΕ και ότι η καλή λειτουργία των Ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών είναι απαραίτητη για την επίλυση των σοβαρών προβλημάτων και ιδιαίτερα αυτών που δημιουργούνται από την είσοδο μεταναστών και προσφύγων στην ΕΕ. Τα προβλήματα αυτά δεν είναι Ελληνικά είναι Ευρωπαϊκά και θεωρούμε δεδομένη την κατανόηση των εταίρων μας στην Ευρώπη.
Για τα σοβαρά αυτά προβλήματα η ηγεσία του ΥΝΑΝΠ είναι ενήμερη, υπάρχει κατανόηση και γίνονται συζητήσεις για τις πιθανές λύσεις. Η αναγκαιότητα των μέτρων είναι κατανοητή και το πρόβλημα είναι καθαρά οικονομικό.
Για το θεσμικό πλαίσιο που μιλήσαμε και στο περσινό συνέδριο έχουμε ήδη συμφωνήσει για την ανάγκη αλλαγών οι οποίες κατά την άποψή μας πρέπει να γίνουν προς την κατεύθυνση της περαιτέρω απελευθέρωσης του κλάδου σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Ευρωπαϊκό κανονισμό 3577, αλλά και με ίση κατανομή βαρών και υποχρεώσεων σε όλα τα πλοία.
Δεν είναι δυνατόν να συζητούμε για τη δρομολόγηση ή μη πλοίων τα οποία πάντα πρέπει να είναι καλοδεχούμενα. Απλώς πρέπει να θέσουμε σαφείς προϋποθέσεις και όρους για τη δρομολόγηση χωρίς διακρίσεις, πχ σε ότι αφορά τον χρόνο δρομολόγησης ή απασχόλησης των πληρωμάτων κλπ.
Τέλος πιστεύω ότι τα προβλήματα των λιμανιών μας είναι γνωστά σε όλους μας. Τα προβλήματα αυτά δεν είναι άμεσα αντιμετωπίσιμα στο σύνολό τους και αναπόφευκτα θα τα υποστούμε και τα επόμενα χρόνια. Γίνονται προσπάθειες βελτίωσης αλλά αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι οι λιμενικές μας υποδομές αποτελούν ανασχετικό παράγοντα θετικών εξελίξεων όπως ήδη συμβαίνει με τα δρομολόγια της Ραφήνας και της Σαντορίνης.
Σχετικά με τα Λιμενικά Ταμεία νομίζω ότι είναι καιρός πια να ξεκινήσουμε συζητήσεις για την ομαδοποίησή τους και τη δημιουργία κεντρικών υπηρεσιών κατάλληλα επανδρωμένων για την παροχή τεχνικών υπηρεσιών για τον προγραμματισμό και την παρακολούθηση των απαραίτητων έργων”.
