Οι διαρθρωτικές αλλαγές και οι πρωτοφανείς προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπος ο κλάδος των αεροδρομίων και της εναέριας κυκλοφορίας στην Ευρώπη αναδείχθηκαν στην ετήσια συνάντηση των περιφερειακών αεροδρομίων της Γηραιάς ηπείρου και των επιχειρηματικών τους εταίρων, που πραγματοποιείται στο Ντουμπρόβνικ, με οικοδεσπότη το αεροδρόμιο Dubrovnik Ruđer Bošković.
Στο συνέδριο, ο ευρωπαϊκός εμπορικός οργανισμός αεροδρομίων ACI EUROPE παρουσίασε την εικόνα της αγοράς, η οποία διαμορφώνεται σύμφωνα με τις μεταβαλλόμενες συνθήκες και τις μελλοντικές προοπτικές.
Σύμφωνα με αυτή, ενώ τα μεγαλύτερα περιφερειακά αεροδρόμια1 και ιδίως εκείνα που εξυπηρετούν δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς ή βασίζονται στη ζήτηση VFR (Επισκέψεις σε φίλους και συγγενείς) έχουν κατά κανόνα σημειώσει καλύτερες επιδόσεις από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο της επιβατικής κίνησης φέτος2 (+7,5% έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου -0,9%, σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από την πανδημία), τα μικρότερα περιφερειακά αεροδρόμια3 έχουν εμφανίσει σημαντική υστέρηση, με τον όγκο των επιβατών τους να παραμένει 38,6% κάτω από τα επίπεδα του 2019.
Αυτό αντικατοπτρίζει τις διαρθρωτικές αλλαγές στην ευρωπαϊκή αγορά αερομεταφορών μετά τον Covid, ιδίως:
– Η επιταχυνόμενη άνοδος των αερομεταφορέων εξαιρετικά χαμηλού κόστους (LCC) και ο σχετικός περιορισμός των αερομεταφορέων δικτύου στους κόμβους τους -κάτι που ήταν ιδιαίτερα έντονο για τα περιφερειακά αεροδρόμια. Ενώ οι LCC αυξάνουν τη χωρητικότητα θέσεων στα περιφερειακά αεροδρόμια κατά 15,3% αυτό το καλοκαίρι, σε σύγκριση με τα προ-πανδημικά επίπεδα, οι αερομεταφορείς δικτύου τη μειώνουν κατά 24,5%. Όσον αφορά τα μικρότερα περιφερειακά αεροδρόμια παρατηρείται μείωση της χωρητικότητας, τόσο των LCC, όσο και των μεταφορέων δικτύου.
– Η αυξανόμενη εξάρτηση των ευρωπαϊκών αεροδρομίων από τη διεθνή επιβατική κίνηση, καθώς η εγχώρια κίνηση παραμένει κάτω από τα προ-πανδημικά επίπεδα. Μέχρι στιγμής φέτος, η διεθνής κίνηση στα περιφερειακά αεροδρόμια έχει αυξηθεί κατά 5,7%, σε σύγκριση με τα προ-πανδημικά, ενώ η εγχώρια κίνηση έχει μειωθεί κατά 5,9%. Ωστόσο, παραμένει γεγονός ότι η αντιστάθμιση της χαμένης εγχώριας κίνησης από νέα διεθνή κίνηση είναι συνήθως πιο δύσκολη για τα μικρότερα περιφερειακά αεροδρόμια λόγω του μεγέθους της αγοράς τους.
– Κυριαρχία της ζήτησης για αναψυχή/VFR, καθώς η ζήτηση για επιχειρηματικά ταξίδια παραμένει κάτω από τα προ της πανδημίας επίπεδα.
Αν και η επίτευξη οικονομικής βιωσιμότητας αποτελούσε πρόκληση για τους περιφερειακούς αερολιμένες, ιδίως τους μικρότερους, οι νέες αυτές συνθήκες της αγοράς καθιστούν πιο δύσκολο να εξασφαλίσουν τα έξοδά τους, πόσο μάλλον να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις για την απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, την ψηφιοποίηση και την αναβάθμιση των υποδομών. Αυτό συμβαίνει καθώς:
– Η εποχικότητα της κίνησης είχε πάντα ως αποτέλεσμα υψηλότερο λειτουργικό κόστος και έλλειψη οικονομιών κλίμακας. Ενώ ορισμένοι περιφερειακοί αερολιμένες έχουν καταφέρει να παρατείνουν τις περιόδους αιχμής τους, άλλοι αγωνίζονται να αυξήσουν την κίνηση εκτός των περιόδων αιχμής και να μειώσουν την ανισορροπία της ζήτησης κατά τη διάρκεια του έτους. Οι μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες αρχίζουν επίσης να επηρεάζουν τη ζήτηση, υποδεικνύοντας νέα αβεβαιότητα σχετικά με την εποχικότητα και τα επίπεδα της κυκλοφορίας.
– Η ενισχυμένη αγοραστική δύναμη των αεροπορικών εταιριών έχει ως αποτέλεσμα έσοδα κάτω του ορίου από τα τέλη χρήσης. Τα τέλη αυτά μειώνονται σταθερά σε πραγματικούς όρους τα τελευταία 5 χρόνια και φθάνουν σε ιστορικό χαμηλό το 2024. Οι περιφερειακοί αερολιμένες με λιγότερους από 5 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως χρεώνουν τώρα τις αεροπορικές εταιρείες 16,4% λιγότερο για τη χρήση των εγκαταστάσεών τους, σε σύγκριση με το 2019.
____________________
1 Αεροδρόμια με επιβατική κίνηση μεταξύ 1 και 10 εκατομμυρίων επιβατών ετησίως.
2 Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2024.
3 Αεροδρόμια με λιγότερους από 1 εκατομμύριο επιβάτες ετησίως.
