Τις τελευταίες ημέρες σειρά ξένων δημοσιευμάτων, κυρίως βρετανικών, ασχολούνται με τις υποθέσεις τουριστών που έχουν πεθάνει ή εξαφανιστεί το προηγούμενο διάστημα στην Ελλάδα, με τους ειδικούς να προειδοποιούν ότι οι υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στη χώρα μπορεί να “κρύβονται” πίσω από αυτές τις περιπτώσεις.
Το θέμα αναδεικνύει και το CNN, επιχειρώντας να ρίξει φως στα αίτια αυτών των ασυνήθιστων εξαφανίσεων και θανάτων ταξιδιωτών το φετινό καλοκαίρι.
Συνολικά, τέσσερις ταξιδιώτες έχουν χάσει τη ζωή τους, σε Σύμη, Σάμο, Κρήτη και Κέρκυρα, ενώ συνεχίζουν να αγνοούνται ένας Αμερικανός τουρίστας στην Αμοργό και δύο Γαλλίδες στη Σίκινο. Και οι τέσσερις είχαν ξεκινήσει για πεζοπορία. Αυτό το στοιχείο αναφέρει και ο εκπρόσωπος της αστυνομίας στο Νότιο Αιγαίο, Πέτρος Βασιλάκης, μιλώντας στο Reuters. “Υπάρχει ένα κοινό μοτίβο, όλοι πήγαν για πεζοπορία εν μέσω υψηλών θερμοκρασιών”, είπε.
Ορισμένοι επιστήμονες λένε ότι αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα αποτελεί ένα προειδοποιητικό σημάδι για τις επιπτώσεις της ακραίας ζέστης στο σώμα, και ειδικότερα στον εγκέφαλο, που ενδεχομένως προκαλεί σύγχυση, επηρεάζει τις ικανότητες λήψης αποφάσεων των ανθρώπων, ακόμη και την αντίληψή τους για τον κίνδυνο.
Καθώς η κλιματική αλλαγή τροφοδοτεί μεγαλύτερους και σοβαρότερους καύσωνες, οι επιστήμονες προσπαθούν να εξιχνιάσουν πώς θα ανταπεξέλθει σε αυτούς ο εγκέφαλός μας.
Ο εγκέφαλος είναι “ο κύριος διακόπτης”
Η έρευνα έχει παραδοσιακά επικεντρωθεί στις επιπτώσεις της ακραίας ζέστης στους μύες, το δέρμα, τους πνεύμονες και την καρδιά, αλλά όπως είπε ο Damian Bailey, καθηγητής Φυσιολογίας και Βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Ουαλίας “ο εγκέφαλος, είναι το κλειδί για όλα, είναι ο κύριος διακόπτης για το σώμα”.
Στον εγκέφαλο ρυθμίζεται η θερμοκρασία του σώματος. Ο υποθάλαμος, μια μικρή δομή σε σχήμα διαμαντιού, λειτουργεί ως θερμοστάτης, διατηρώντας την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος στους 37 βαθμούς Κελσίου ή πολύ κοντά σε αυτούς.
Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει, ο υποθάλαμος ενεργοποιεί τους ιδρωτοποιούς αδένες και διευρύνει τα αιμοφόρα αγγεία προκειμένου η θερμοκρασία να επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα.
Όμως ο εγκέφαλος λειτουργεί καλά μέσα σε ένα περιορισμένο εύρος θερμοκρασιών και ακόμη και μικρές αλλαγές μπορούν να τον επηρεάσουν. Πολλοί άνθρωποι θα είναι εξοικειωμένοι με το αίσθημα βραδύτητας και τεμπελιάς σε μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα.
Αλλά καθώς η ζέστη αυξάνεται, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των υγρών στο σώμα και της μείωσης της ροής του αίματος στον εγκέφαλο, δήλωσε ο κ. Bailey.
“Η ακραία ζέστη μπορεί να διαταράξει την τυπική εγκεφαλική λειτουργία”, πρόσθεσε ο Kim Meidenbauer, νευροεπιστήμονας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον. “Τα δίκτυα του εγκεφάλου που συνήθως επιτρέπουν στους ανθρώπους να σκέφτονται με σαφήνεια, να συλλογίζονται, να θυμούνται και να κατασκευάζουν και να διατυπώνουν ιδέες, μπορούν να βγουν εκτός ελέγχου”, εξήγησε.
“Γίνεται πιο δύσκολη η λήψη σύνθετων αποφάσεων, όπως ποιο μονοπάτι να ακολουθήσεις σε μια πεζοπορία -μια απόφαση που ακούγεται απλή, αλλά απαιτεί τη στάθμιση πολλών διαφορετικών παραγόντων. Υπάρχουν, επίσης, στοιχεία που δείχνουν ότι οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να παίρνουν ριψοκίνδυνες αποφάσεις και να έχουν παρορμητική συμπεριφορά όταν εκτίθενται στη ζέστη”, πρόσθεσε.
Έτσι, σύμφωνα με τον ίδιο, μια αλλοιωμένη αντίληψη του κινδύνου σε συνδυασμό με την εξασθενημένη γνωστική λειτουργία μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες. “Δεν μιλάτε απλώς για το ενδεχόμενο να ζεσταθείς λίγο και ίσως να πάθει ηλιακό έγκαυμα”, είπε. “Μιλάμε για δυνητικά απειλητικές για τη ζωή (καταστάσεις), όπως η λήψη κακών αποφάσεων, η θολότητα της κρίσης”.
“Θα χρειαστεί χρόνος για να διαλευκανθούν τα ακριβή αίτια θανάτου όσων έχασαν τη ζωή τους στην Ελλάδα, αλλά υπάρχει ένα μάθημα που μπορεί να πάρει κανείς από τις τραγωδίες. Ανεξάρτητα από το πόσο έξυπνος ή πόσο γυμνασμένος νομίζεις ότι είσαι… αν βγεις έξω σε θερμοκρασίες 40 βαθμών Κελσίου και πάνω, ακόμη και αν είσαι καλά προετοιμασμένος, θα αντιμετωπίσεις δυσκολίες”, κατέληξε ο κ. ο Bailey.
