Η αντιμετώπιση του φαινομένου του υπερτουρισμού και η ουσιαστική ευημερία της Μαγιόρκας δείχνει να είναι εφικτή μόνο μέσα από την τουριστική υπο-ανάπτυξη. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα του πρώτου Συνέδριο της Κοινωνίας των Πολιτών για τον Τουρισμό, το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Πάλμα, την Τετάρτη, 26 Ιουνίου.
Στο Φόρουμ της Κοινωνίας των Πολιτών, το οποίο είχε προγραμματιστεί προτού η κυβέρνηση των Βαλεαρίδων οργανώσει τη μεγάλη συγκέντρωση πλήθους φορέων για την έναρξη του συμφώνου για την κοινωνική και οικονομική βιωσιμότητα, θέση πήραν γνωστοί επικριτές του τουριστικού μοντέλου των Βαλεαρίδων, όπως π.χ. οι οικολόγοι GOB και η ένωση Palma XXI.
Στο συνέδριο μίλησαν η πρόεδρος των Βαλεαρίδων, Marga Prohens, η Μαγιορκέζα υφυπουργός τουρισμού της Ισπανίας, Rosario Sánchez και η Maria Frontera, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ξενοδόχων της Μαγιόρκα.
Από διαφορετικές πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές προσεγγίσεις, οι παρευρισκόμενοι συμφώνησαν σε ένα πράγμα: οι Βαλεαρίδες έχουν ξεπεράσει τα όρια της τουριστικής ανάπτυξης από πλευράς τουριστικού όγκου. Οι όποιες διαφωνίες αφορούσαν την κλίμακα και τα αίτια του υπερτουρισμού και τις πιθανές λύσεις.
Τις τελευταίες εβδομάδες, υπήρξε αναμφισβήτητα μια αλλαγή στον τόνο της συζήτησης, με την πρόεδρο των Βαλεαρίδων να προσεγγίζει τους επικριτές του Φόρουμ με τρόπο που ίσως προηγουμένως φαινόταν αδιανόητος. Είπε ότι τα νησιά έχουν “χάσει την κοινωνική κερδοφορία του τουρισμού”. “Δεν μπορούμε πλέον να αναπτυχθούμε σε όγκο. Είναι απαραίτητο να ακούσουμε τους πολίτες”, τόνισε η κα. Prohens και υποσχέθηκε να ενσωματώσει τα συμπεράσματα του συνεδρίου στο σύμφωνο βιωσιμότητας.
Η Margalida Ramis, εκπρόσωπος της GOB, παρατήρησε ότι “ένας από τους πιο αξιόπιστους δείκτες κορεσμού στα νησιά είναι η δυσφορία στους δρόμους”. Η ίδια υποστήριξε ότι ο τουρισμός δεν είχε κακή διαχείριση, καθώς στην πραγματικότητα η διαχείρισή του έγινε με πολύ σαφή πρόθεση να γίνουν οι Βαλεαρίδες ένα “εργαστήριο” τουριστικών εμπειριών. “Όταν ο ήλιος και η παραλία έδειξαν να έχουν κορεστεί εφηύραμε τον γαστρονομικό τουρισμό ή τον πνευματικό τουρισμό στο Lluc -στρατηγικές διαφοροποίησης του τουρισμού”, είπε.
Ο Pedro Mas Bergas, διευθυντής του Συμβουλίου της Μαγιόρκα για τη διακυβέρνηση του τουρισμού και τη βιωσιμότητα, αναγνώρισε ότι “αυτή τη στιγμή δεν αισθανόμαστε πλέον ότι μας επισκέπτονται, αλλά ότι έχουμε εισβολή”. Επισήμανε ότι ένας παράγοντας που συμβάλλει στον κορεσμό προέρχεται από φίλους και συγγενείς που προσκαλούνται από τους κατοίκους, κάτι, που όπως σημείωσε, τείνει να παραβλέπεται.
Μία από τις πιο δυναμικές παρουσιάσεις ήταν αυτή του Fernando Valladares, καθηγητή στο Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας της Ισπανίας. Ο ίδος εξέφρασε την άποψης ότι “υπάρχουν πολλά να κερδηθούν από την απο-ανάπτυξη και δύο πράγματα είναι σαφή: ότι αυτή είναι αναπόφευκτη και ότι θα επιφέρει ευημερία”. Επέμεινε ότι “η πραγματική ευημερία είναι δυνατή μόνο μέσω της απο-ανάπτυξης”. “Μια κοινωνία που είναι εξοργισμένη ή μεμψιμοιρεί δεν θα μας ωφελήσει σε τίποτα”, σημείωσε.
Ο κ. Valladares έθεσε υπό αμφισβήτηση το κατά πόσον ο πλούτος που παράγεται από τον τουρισμό έχει ανάλογο αντίκτυπο στους πολίτες. “Το ότι ο πλούτος ρέει προς τα κάτω είναι ένας αστικός μύθος. Πρόκειται για ψευδή πλούτο, διότι οι επενδυτές είναι ιδιαίτερα αποκεντρωμένοι”, είπε και τάχθηκε υπέρ του σχεδιασμού για την απο-ανάπτυξη. “Αντί να περιμένουμε να συμβεί ξαφνικά, όπως συμβαίνει με τις υφέσεις, μπορούμε να εκπονήσουμε μέτρα αντιστάθμισης, αλλά αυτό θα χρειαζόταν αλλαγή των συνταγμάτων, τα οποία θέτουν την οικονομική ανάπτυξη πάνω από την υγεία των πολιτών”, κατέληξε.
