Η προστασία των επιβατών σε περίπτωση διακοπής του ταξιδιού τους και η διασφάλιση μιας απρόσκοπτης ταξιδιωτικής εμπειρίας για τους επιβάτες με μειωμένη κινητικότητα βρίσκονται στο επίκεντρο των νέων κανόνων της ΕΕ για την προστασία των επιβατών των σιδηροδρόμων, που τέθηκαν σε ισχύ στις 7 Ιουνίου, όπως ανακοίνωσε η Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πρακτικά, οι αλλαγές σημαίνουν ότι όταν στους επιβάτες δεν έχει προσφερθεί λύση -εντός 100 λεπτών από τη διακοπή του ταξιδιού του- για το πώς μπορεί αυτό να συνεχιστεί, θα έχουν δικαίωμα αναζήτησης λύσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι επιβάτες μπορούν πλέον να οργανώνουν οι ίδιοι ένα εναλλακτικό ταξίδι με τρένο ή λεωφορείο και πρέπει να αποζημιώνονται από τον μεταφορέα για το “απαραίτητο, ενδεδειγμένο και εύλογο” κόστος του πρόσθετου εισιτηρίου.
Αποζημίωση για καθυστερήσεις, ακυρώσεις κι άλλες περιστάσεις
Για να δημιουργηθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού με τους άλλους τρόπους μεταφοράς, ο κανονισμός διευκρινίζει επίσης ότι οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις δεν υποχρεούνται να καταβάλλουν αποζημίωση για καθυστερήσεις ή ακυρώσεις που οφείλονται σε “ανωτέρα βία”. Πρόκειται για έκτακτες περιστάσεις που δεν συνδέονται με τη λειτουργία του σιδηροδρόμου, όπως ακραία καιρικά φαινόμενα, πανδημίες και τρομοκρατικές επιθέσεις.
Η εν λόγω ρύθμιση θα εφαρμόζεται μόνο εάν ο μεταφορέας δεν μπορούσε ούτε να αποτρέψει ούτε να αποφύγει -ανεξαρτήτως της δέουσας μέριμνας- τις συνέπειες αυτών των γεγονότων.
Μια απεργία του προσωπικού του σιδηροδρομικού μεταφορέα δεν θεωρείται έκτακτη περίσταση. Η ρήτρα ανωτέρας βίας θα απαλλάσσει τη σιδηροδρομική επιχείρηση μόνο από την καταβολή αποζημίωσης για καθυστερήσεις ή ματαιώσεις, όχι από άλλες υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και όταν ισχύει η ανωτέρα βία, η σιδηροδρομική επιχείρηση θα πρέπει να επιστρέψει το κόστος του εισιτηρίου ή να ανακατευθύνει τον επιβάτη σε άλλο δρομολόγιο και να παράσχει τη βοήθειά της.
Δικαίωμα αποζημίωσης
Οι σιδηροδρομικές εταιρίες που χαρακτηρίζονται ως “αποκλειστική δέσμευση” πρέπει πλέον να προσφέρουν “διαμπερή εισιτήρια”, πράγμα που σημαίνει ότι οι επιβάτες έχουν περισσότερα δικαιώματα σε περίπτωση που χάσουν μια ανταπόκριση, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος επιστροφής ή αποζημίωσης του εισιτηρίου, του δικαιώματος διαμονής όταν το ταξίδι δεν μπορεί να συνεχιστεί την ίδια ημέρα και του δικαιώματος σε αναψυκτικά.
Στο παρελθόν, οι επιβάτες είχαν το δικαίωμα να διεκδικήσουν το 25% της τιμής του εισιτηρίου τους για καθυστέρηση άνω της μίας ώρας και το 50% για καθυστέρηση άνω των δύο ωρών στις περισσότερες περιπτώσεις. Αυτό δεν θα ισχύει πλέον.
“Χρειαζόμαστε ισχυρά και επίκαιρα δικαιώματα σιδηροδρομικών επιβατών για να προσελκύσουμε περισσότερους ανθρώπους στον σιδηρόδρομο και να συμβάλουμε στην επίτευξη των κλιματικών μας στόχων”, δήλωσε η κα. Adina Vălean, Ευρωπαία Επίτροπος Κινητικότητας και Μεταφορών. “Οι νέοι κανόνες θα βελτιώσουν την προστασία για τους επιβάτες των σιδηροδρόμων που βρίσκονται αντιμέτωποι με καθυστερήσεις, ακυρώσεις και χαμένες συνδέσεις. Ανταποκρίνονται επίσης καλύτερα στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα”, πρόσθεσε.
Στο εξής, οι υπεύθυνοι υποδομής και οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να παρέχουν δυναμικές πληροφορίες για την κυκλοφορία και τα ταξίδια σε πραγματικό χρόνο, όχι μόνο στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, αλλά και στους πωλητές εισιτηρίων και στους ταξιδιωτικούς πράκτορες.
Με την αύξηση της πρόσβασης στα συστήματα κρατήσεων των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων, οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν επίσης στους πωλητές και τους τουριστικούς πράκτορες να προετοιμάσουν πιο καινοτόμες προσφορές, όπως συνδυασμένα εισιτήρια που καλύπτουν διαφορετικούς μεταφορείς και συνδυασμό συνδέσεων που δεν προσφέρονταν μέχρι σήμερα.
Μέριμνα για άτομα με μειωμένη κινητικότητα και θέσεις για ποδήλατα
Το νέο πλαίσιο περιλαμβάνει αρκετές νέες διατάξεις για να καταστήσει τον σιδηρόδρομο πιο εύχρηστο για τα άτομα με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα. Η σιδηροδρομική επιχείρηση, ο πωλητής εισιτηρίων ή ο ταξιδιωτικός πράκτορας δεν μπορεί να απαιτεί από το εν λόγω άτομο να συνοδεύεται από άλλο άτομο, εκτός εάν αυτό είναι απολύτως απαραίτητο για τη συμμόρφωση με τους καθιερωμένους κανόνες πρόσβασης. Σε αυτή την περίπτωση, το συνοδευτικό πρόσωπο δικαιούται να ταξιδεύει δωρεάν και να κάθεται κοντά στο άτομο που συνοδεύει.
Η περίοδος προ-ειδοποίησης για τα αιτήματα παροχής βοήθειας έχει επίσης μειωθεί σε 24 ώρες -σημαντικά μικρότερη από εκείνη που απαιτείται από άλλους τρόπους μεταφοράς (36 ώρες για τα ταξίδια με λεωφορεία και 48 ώρες για τον αεροπορικό και τον ακτοπλοϊκό τομέα).
Ενώ τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να αναβάλουν την εφαρμογή αυτού του κανόνα το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2026 (και έως 36 ώρες το πολύ), μπορούν να το πράξουν μόνο σε αιτιολογημένες περιπτώσεις.
Το πλαίσιο ενισχύει επίσης τους μηχανισμούς χειρισμού καταγγελιών και υπογραμμίζει την υποχρέωση των εθνικών αρχών να συνεργάζονται στο πλαίσιο αυτό. Στο μέλλον, θα αναπτυχθεί ένα νέο τυποποιημένο έντυπο αποζημίωσης και επιστροφής σε επίπεδο ΕΕ.
Το νέο σύνολο κανόνων εξασφαλίζει επίσης ειδικές θέσεις για συναρμολογημένα ποδήλατα, καθιστώντας τις υποχρεωτικές για όλα τα νέα τρένα που παραγγέλνονται μετά τις 7 Ιουνίου 2025, καθώς και για τα τρένα που υποβάλλονται σε σημαντικές αναβαθμίσεις από την ημερομηνία αυτή.
Η νομοθεσία θέτει επίσης κανόνες για την κατάρτιση σχεδίων από τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και τις εθνικές αρχές σχετικά με τον τρόπο αύξησης και βελτίωσης της μεταφοράς ποδηλάτων, καθώς και για άλλες λύσεις που ενθαρρύνουν τη συνδυασμένη χρήση σιδηροδρόμων και ποδηλάτων.
