Περιβαλλοντικά ευαισθητοποιηµένη, όπως κάθε Millennial, η βουλευτής Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ, κα. Κατερίνα Νοτοπούλου, αναλύει στο άρθρο που ακολουθεί για το ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, που κυκλοφόρησε στην έκθεση HORECA 2020, τις επιπτώσεις της τουριστικής βιοµηχανίας στην κλιµατική αλλαγή, αλλά και το αντίστροφο, τονίζοντας πως για να διαφυλάξει την ανταγωνιστικότητα και ελκυστικότητα του τουριστικού της προϊόντος η τουριστική πολιτική στην Ελλάδα οφείλει να προσαρµοστεί, έγκαιρα κι αποφασιστικά, στις νέες προκλήσεις που θέτει η κλιµατική αλλαγή.
Ο πλανήτης µας, από τον Αµαζόνιο έως την Αυστραλία, φλέγεται… Οι πάγοι λιώνουν, οι θερµοκρασίες αυξάνονται δραµατικά, η στάθµη της θάλασσας ανεβαίνει και απειλεί τις παράκτιες περιοχές. Τα χαρακτηριστικά των διαφόρων εποχών έχουν µεταβληθεί… Τα ακραία καιρικά φαινόµενα, απότοµης έντασης και περιοδικότητας, διαταράσσουν τις ισορροπίες στη φύση, προκαλώντας ταυτόχρονα ανυπολόγιστες περιβαλλοντικές και οικονοµικές καταστροφές.
Όλα αυτά δεν αποτελούν σενάριο µιας µελλοντικής κατάστασης, αλλά αντικατοπτρίζουν τη ζοφερή πραγµατικότητα που αντιµετωπίζει ο πλανήτης µας και η οποία θα επιδεινωθεί εάν δε λάβουµε άµεσα τα απαραίτητα µέτρα.
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΑΡΘΡΟ, ΕΔΩ.
Η κλιµατική αλλαγή είναι εδώ και απειλεί. Στο πλαίσιο αυτό, η Συµφωνία του Παρισιού και η πρόσφατη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συµφωνία, παρά τις όποιες επιµέρους ενστάσεις µπορεί κάποιος να διατυπώσει, διαµορφώνουν ένα πλαίσιο ενεργειών µε προκλήσεις για όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων και οικονοµικής δραστηριότητας.
Στη συζήτηση αυτή για την κλιµατική αλλαγή ο τοµέας του Τουρισµού δεν µπορεί να απουσιάζει. Το αντίθετο µάλιστα. Άλλωστε, η τουριστική βιοµηχανία έχει ένα ισχυρό περιβαλλοντικό αποτύπωµα, άµεσα ή έµµεσα (µεταφορές, κατανάλωση φυσικών πόρων, ενέργεια, οικοδοµικές εργασίες, τρόφιµα, κ.ά.), ενώ ταυτόχρονα οι επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής (αύξηση της θερµοκρασίας, άνοδος της στάθµης της θάλασσας, κλιµατικές µεταβολές, κ.ά.) την επηρεάζουν άµεσα και αναδιαµορφώνουν τις τουριστικές ανάγκες.
Η ανταπόκριση στις περιβαλλοντικές προκλήσεις, σε συνδυασµό µε τις διεθνείς συνθήκες, πρέπει να αποτελέσει βασική στόχευση του σχεδιασµού της νέας τουριστικής πολιτικής, τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Οι προβληµατισµοί είναι πολλοί, µπορούµε όµως να διακρίνουµε τρεις βασικούς άξονες: τις επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής στη διαµόρφωση των τουριστικών υπηρεσιών και των ταξιδιωτικών συνηθειών, το αποτύπωµα της Πράσινης Συµφωνίας σε υποδοµές και στον νέο κλιµατικό ανταγωνισµό της τουριστικής βιοµηχανίας, καθώς και τη συνεισφορά του βιώσιµου τουρισµού στην επίτευξη του στόχου της κλιµατικής ουδετερότητας.
Οι µεταβολές στις κλιµατικές συνθήκες διαµορφώνουν ένα νέο φυσικό περιβάλλον, στο οποίο το τουριστικό προϊόν θα αναγκαστεί µελλοντικά να προσαρµοστεί. Στη λεκάνη της Μεσογείου ιδιαίτερα, αναµένεται να σηµειωθεί µεγάλη αύξηση της θερµοκρασίας, την ίδια στιγµή που η προβλεπόµενη άνοδος της στάθµης της θάλασσας απειλεί παραθαλάσσιες ζώνες. Παράλληλα, οι αυξηµένες ενεργειακές ανάγκες των τουριστικών υποδοµών, και η συχνά ανεξέλεγκτη εκµετάλλευση των υδατικών πόρων στις τουριστικά δηµοφιλείς, παραθαλάσσιες περιοχές, κατά την καλοκαιρινή περίοδο, συνιστούν µείζονα προβλήµατα.
Στο σηµείο αυτό εγείρονται και τα ζητήµατα αναπροσαρµογής του τουριστικού προϊόντος, όσον αφορά τις παρεχόµενες υπηρεσίες και τις απαιτούµενες υποδοµές. Η τουριστική βιοµηχανία αντιπροσωπεύει ένα σηµαντικό ποσοστό των παγκόσµιων εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου, ως αποτέλεσµα των µεταφορικών αναγκών που προκαλεί, ιδιαίτερα των αεροπορικών. Την ίδια στιγµή οι ενεργειακές απαιτήσεις, η χρήση φυσικών πόρων, η διαχείριση απορριµµάτων, αλλά και ο τρόπος δόµησης του περιβάλλοντος στις τουριστικές περιοχές, επιβαρύνουν δραµατικά το περιβαλλοντικό αποτύπωµα. Τούτο σηµαίνει ότι απαιτούνται δύο παράλληλες δράσεις:
– Πρώτον, η ανάπτυξη υποδοµών που θα ενσωµατώνουν τις αρχές της κυκλικής οικονοµίας για την ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώµατος των εγκαταστάσεων, ενδεικτικά: χρήση ΑΠΕ, λήψη µέτρων εξοικονόµηση ενέργειας, ορθολογική διαχείριση υδατικών πόρων, ανακύκλωση, οικολογική δόµηση, ορθολογικοποίηση του χωροταξικού σχεδιασµού, κ.λπ.. Οι υποδοµές θα πρέπει να είναι πλέον «πράσινες», συµβάλλοντας στην επίτευξη της κλιµατικής ουδετερότητας, ταυτόχρονα δε να ανταποκρίνονται στην ολοένα και αυξανόµενη οικολογική συνείδηση των τουριστών, και κυρίως των νεότερων γενεών (millennials, generation Z), που είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιηµένες και απαιτητικές στα θέµατα αυτά κι αναζητούν συγκεκριµένες απαντήσεις στα ζητήµατα της αειφορίας.
– Δεύτερον, µε δεδοµένη την αρνητική συµβολή των µεταφορικών υπηρεσιών στις εκποµπές των αερίων του θερµοκηπίου, απαιτείται µια συστηµατική αναδιάρθρωση των µεταφορικών χαρακτηριστικών, µε έµφαση στην προώθηση οικολογικών και σύγχρονων µεταφορικών µέσων, στην εφαρµογή καινοτόµων λύσεων στην επιλογή µέσων και στην αναδιάρθρωση της µεταφορικής αλυσίδας εξυπηρέτησης, µε την ανάπτυξη ολοκληρωµένων, πολυµεσικών, µεταφορικών υπηρεσιών. Υπηρεσιών που θα πρέπει να ελαχιστοποιούν το περιβαλλοντικό αποτύπωµα, ενώ ταυτόχρονα να εξασφαλίζουν την ασφάλεια, αλλά και την άνεση των µετακινουµένων. Οι νέες τεχνολογίες και οι καινοτόµες εφαρµογές, έχουν εξέχουσα βαρύτητα για την υλοποίηση των στόχων αυτών.
Σε τούτο το πλαίσιο καθίσταται ακόµη πιο επιτακτική η διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος, µε την ανάπτυξη νέων, µορφών εναλλακτικού τουρισµού και τον εµπλουτισµό του µε νέες υπηρεσίες και νέους προορισµούς, που αθροιστικά θα συµβάλουν επίσης στην επιµήκυνση της τουριστικής περιόδου. Όχι µόνο για λόγους οµαλοποίησης των εισοδηµατικών ροών, αλλά και για περιβαλλοντικούς, µε οφέλη που θα προκύψουν από τη βελτιστοποίηση της αξιοποίησης των υποδοµών και την ορθολογική χρήση των περιορισµένων, φυσικών πόρων.
Είναι σαφές ότι η στρατηγική ανάπτυξης του τουρισµού θα πρέπει να απαντά στα ζητήµατα που γεννά η οικολογική επιβάρυνση από τις δραστηριότητες που έλκει, τις νέες απαιτήσεις σε επίπεδο διεθνών συµφωνιών και τη διαµόρφωση νέων συµπεριφορών και προτιµήσεων των τουριστών ως απόρροια της οικολογικής εγρήγορσης. Όλα αυτά συνθέτουν έναν καµβά κινδύνων, αλλά ταυτόχρονα και ευκαιριών για τη διατήρηση και ανάπτυξη της οικονοµικής συµβολής της τουριστικής βιοµηχανίας, σε ένα πλαίσιο περιβαλλοντικής και κοινωνικοπολιτισµικής ευηµερίας, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας του τοµέα.
Αρκεί να γίνει απόλυτα κατανοητό από την Πολιτεία, τους φορείς επιχειρηµατικότητας και τους πολίτες, ότι ο βιώσιµος τουρισµός αποτελεί βασικό παράγοντα για την επίτευξη της κλιµατικής ουδετερότητας και συνεπώς τη δίκαιη ανάπτυξη.
Η τουριστική πολιτική στην Ελλάδα οφείλει να προσαρµοστεί έγκαιρα κι αποφασιστικά στις νέες προκλήσεις που θέτει η κλιµατική αλλαγή, προκειµένου να διαφυλάξει την ανταγωνιστικότητα κι ελκυστικότητα του τουριστικού της προϊόντος και να διατηρήσει σε υψηλά επίπεδα τη συµβολή του στην εθνική οικονοµία.
