Στην έγκριση σειράς προτάσεων που αποσκοπούν στη βελτίωση της εμπειρίας των επιβατών και των ταξιδιωτών μέσω της ενίσχυσης των δικαιωμάτων τους προχώρησε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οι νέοι κανόνες θα βασιστούν σε διδάγματα, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων εμπειριών από την κρίση του COVID-19 και της χρεοκοπίας του ταξιδιωτικού ομίλου Thomas Cook το 2019, που είχε σημαντικό αντίκτυπο, τόσο στους ταξιδιώτες, όσο και στην ταξιδιωτική αγορά.
Συγκεκριμένα, θα αποσαφηνίσουν τους κανόνες σχετικά με την αποζημίωση όταν η κράτηση πτήσεων ή πολυτροπικών ταξιδιών γίνεται μέσω μεσάζοντα, έτσι ώστε οι επιβάτες να προστατεύονται καλύτερα από ακυρώσεις. Θα προβλέπουν επίσης πιο ομαλά ταξίδια, ειδικά εκείνα που περιλαμβάνουν διαφορετικές ταξιδιωτικές υπηρεσίες ή τρόπους μεταφοράς, διασφαλίζοντας ότι οι επιβάτες έχουν πρόσβαση σε άμεση υποστήριξη και βελτιωμένες πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, για παράδειγμα για καθυστερήσεις και ακυρώσεις.
Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις ανάγκες των επιβατών με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα για την αντιμετώπιση και διευκόλυνση της αλλαγής τρόπων μεταφοράς και τη βελτίωση της ποιοτικής βοήθειας όπου κρίνεται απαραίτητη.
Οι προτάσεις που εγκρίθηκαν επικεντρώνονται σε τρεις πτυχές:
1. Ενίσχυση των δικαιωμάτων των επιβατών
Οι επιβάτες που ταξιδεύουν αεροπορικώς, σιδηροδρομικώς, με πλοίο ή με λεωφορείο απολαμβάνουν ήδη παγκοσμίου φήμης προστασία από τα δικαιώματα των επιβατών της ΕΕ. Δικαιούνται, για παράδειγμα, μεταφορά με άλλο δρομολόγιο, επιστροφή χρημάτων, αποζημίωση ή/και βοήθεια (ανάλογα με τις περιστάσεις) στην περίπτωση που διακοπεί το ταξίδι.
Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα κενά στους σημερινούς κανόνες, ενώ οι ελλείψεις στην εφαρμογή και την επιβολή τους εμποδίζουν τους επιβάτες να επωφεληθούν πλήρως από αυτά τα δικαιώματα. Η πρόταση για αναθεώρηση των κανονισμών για τα δικαιώματα των επιβατών αντιμετωπίζει αυτούς τους προβληματικούς τομείς, ενισχύοντας τους μηχανισμούς επιβολής και εισάγοντας κανόνες για τους επιβάτες αεροπορικών μεταφορών που έκαναν κράτηση για τις πτήσεις τους μέσω μεσάζοντα, συμπεριλαμβανομένης της αποζημίωσης.
Η πρόταση για τα δικαιώματα των επιβατών στο πλαίσιο των πολυτροπικών ταξιδιών ορίζει επίσης, για πρώτη φορά, νέους κανόνες για την προστασία των επιβατών που χρησιμοποιούν διαφορετικούς τύπους μεταφοράς, όπως λεωφορεία, τρένα και αεροπλάνα, όλα σε ένα ταξίδι. Οι επιβάτες θα έχουν καλύτερα δικαιώματα πληροφόρησης πριν και κατά τη διάρκεια αυτών των ταξιδιών, συμπεριλαμβανομένων των ελάχιστων χρόνων σύνδεσης μεταξύ διαφορετικών υπηρεσιών μεταφοράς.
Επιπλέον, όταν αγόρασαν το πολυτροπικό ταξίδι στο πλαίσιο μιας σύμβασης μεταφοράς, θα δικαιούνται βοήθεια από τον αερομεταφορέα σε περίπτωση απώλειας ανταπόκρισης. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις ανάγκες των επιβατών με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα. Τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα που αλλάζουν τρόπο μεταφοράς κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους θα βοηθούνται στα σημεία σύνδεσης από μεταφορείς και φορείς εκμετάλλευσης τερματικών σταθμών όταν ταξιδεύουν στο πλαίσιο ενιαίου συμβολαίου μεταφοράς ή όταν ταξιδεύουν μέσω πολυτροπικών κόμβων επιβατών.
Εάν μια αεροπορική εταιρία υποχρεώσει έναν επιβάτη με αναπηρία ή ένα άτομο με μειωμένη κινητικότητα να ταξιδέψει συνοδευόμενο από κάποιον επειδή ο επιβάτης χρειάζεται βοήθεια για να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις ασφάλειας της αεροπορίας (π.χ. να δέσει τη ζώνη ασφαλείας), η αεροπορική εταιρία θα υποχρεωθεί να μεταφέρει τον συνοδό δωρεάν και, όταν είναι πρακτικό, να τοποθετεί το άτομο αυτό δίπλα στον επιβάτη που βοηθά. Αυτό το δικαίωμα υπάρχει ήδη στα ταξίδια με τρένο, πλοίο ή λεωφορείο/πούλμαν.
2. Προστασία ταξιδιωτών οργανωμένων ταξιδιών
Με την αναθεώρηση της Οδηγίας για τα οργανωμένα ταξίδια του 2015, η προστασία των ταξιδιωτών οργανωμένων ταξιδιών θα είναι στο μέλλον πιο αποτελεσματική, ιδίως σε καταστάσεις κρίσης, αντλώντας διδάγματα από την πανδημία του Covid-19. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις θα παράσχουν ισχυρότερα και σαφέστερα δικαιώματα για τους ταξιδιώτες και θα αποσαφηνίσουν τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες των διοργανωτών οργανωμένων ταξιδιών.
Μερικοί από τους νέους κανόνες αφορούν:
– Όσον αφορά τις επιστροφές χρημάτων, υπάρχει μια αλυσίδα παρόχων υπηρεσιών, διοργανωτών οργανωμένων ταξιδιών και ταξιδιωτών. Οι ταξιδιώτες θα συνεχίσουν να δικαιούνται επιστροφή χρημάτων εντός 14 ημερών. Αυτό θα διευκολυνθεί επειδή οι διοργανωτές οργανωμένων ταξιδιών, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), θα έχουν το δικαίωμα επιστροφής χρημάτων από τους παρόχους υπηρεσιών εντός 7 ημερών. Το γεγονός ότι λαμβάνουν την επιστροφή των χρημάτων τους εντός μίας εβδομάδας, τους επιτρέπει με τη σειρά τους να επιστρέψουν τα χρήματα στους πελάτες τους εντός δύο εβδομάδων συνολικά.
– Οι προκαταβολές που καταβάλλονται από ταξιδιώτες για οργανωμένα ταξίδια δεν μπορεί να είναι υψηλότερες από το 25% της τιμής του ταξιδιωτικού πακέτου, εκτός από τις περιπτώσεις που οι διοργανωτές αντιμετωπίζουν έξοδα που δικαιολογούν υψηλότερη προκαταβολή -για παράδειγμα επειδή πρέπει να καταβάλουν προκαταβολικά εξολοκλήρου το κόστος του εισιτηρίου στην αεροπορική εταιρία. Οι διοργανωτές δεν μπορούν να ζητήσουν τη συνολική πληρωμή νωρίτερα από 28 ημέρες πριν την έναρξη του ταξιδιωτικού πακέτου.
– Οι ταξιδιώτες στους οποίους προσφέρεται ένα κουπόνι θα λαμβάνουν σαφείς πληροφορίες ότι μπορεί να επιμείνουν για επιστροφή χρημάτων και θα ενημερώνονται για τα χαρακτηριστικά του κουπονιού πριν το αποδεχτούν. Αυτά τα κουπόνια θα επιστρέφονται αυτόματα εάν δεν χρησιμοποιηθούν πριν από τη λήξη της περιόδου ισχύος τους. Επιπλέον, τα κουπόνια και τα δικαιώματα επιστροφής χρημάτων θα καλύπτονται από την προστασία κατά της αφερεγγυότητας.
– Σαφέστερες πληροφορίες: Οι παραθεριστές θα λαμβάνουν σαφείς πληροφορίες σχετικά με το εάν ένας συνδυασμός ταξιδιωτικών υπηρεσιών αποτελεί ταξιδιωτικό πακέτο, ποιος είναι υπεύθυνος σε περίπτωση που προκύψουν προβλήματα και για τα δικαιώματά τους ως ταξιδιώτες οργανωμένου ταξιδιωτικού πακέτου.
3. Καλύτερες υπηρεσίες πληροφόρησης για τα πολυτροπικά ταξίδια και δημιουργία κοινού ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων κινητικότητας
Η πολυτροπικότητα, ή ο συνδυασμός τρόπων μεταφοράς, μπορεί να μειώσει τις συνολικές εκπομπές των μεταφορών, επιτρέποντας στους ταξιδιώτες να επιλέξουν τον πιο αποτελεσματικό και βιώσιμο τρόπο μεταφοράς. Η αναθεώρηση του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού για την υπηρεσία πληροφοριών πολυτροπικών ταξιδιών σε επίπεδο ΕΕ (MMTIS) θα διευκολύνει τους επιβάτες να βρίσκουν πληροφορίες μέσω των υπηρεσιών ταξιδιωτικών πληροφοριών για διαφορετικούς τρόπους μεταφοράς, σε πραγματικό χρόνο, και να έχουν πρόσβαση σε ενημερώσεις σε πραγματικό χρόνο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, για παράδειγμα για καθυστερήσεις και ακυρώσεις. Θα είναι επίσης διαθέσιμοι νέοι τύποι πληροφοριών, όπως εάν μπορούν να μεταφερθούν ποδήλατα με τρένο και σχετικά με την προσβασιμότητα, μεταξύ άλλων, για επιβάτες με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δεδομένα και με την υποστήριξη του Προγράμματος “Ψηφιακή Ευρώπη”, η πρωτοβουλία για έναν κοινό Ευρωπαϊκό Χώρο Δεδομένων Κινητικότητας (EMDS), που εγκρίθηκε επίσης χθες θα διευκολύνει την πρόσβαση, τη συγκέντρωση και την κοινή χρήση δεδομένων από υπάρχουσες και μελλοντικές πηγές δεδομένων για τις μεταφορές και την κινητικότητα.
Θα επιτρέψει την πρόσβαση και την κοινή χρήση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, επιτρέποντας στο ταξιδιωτικό κοινό να παραμένει ενημερωμένο για την κατάσταση των μεταφορών και τις κυκλοφοριακές συνθήκες, επιτρέποντάς του να προγραμματίζει καλύτερα τα ταξίδια του. Θα επιτρέψει επίσης σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς να αναπτύξουν καινοτόμες υπηρεσίες μεταφορών και τη χάραξη πολιτικής στον τομέα των μεταφορών βάσει δεδομένων.
Το ιστορικό
Περίπου 13 δισεκατομμύρια επιβάτες που ταξιδεύουν με αεροπλάνο, τρένο, πούλμαν, λεωφορείο ή πορθμείο στην ΕΕ κάθε χρόνο καλύπτονται από τα δικαιώματα των επιβατών της ΕΕ και πολλοί περισσότεροι χρησιμοποιούν τοπικές μεταφορές. Αυτός ο αριθμός αναμένεται να φτάσει τα 15 δισεκατομμύρια έως το 2030 και σχεδόν τα 20 δισεκατομμύρια έως το 2050.
Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα είναι ο οδικός χάρτης της Επιτροπής για την επίτευξη της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Τα δύο συμβαδίζουν, καθώς η ψηφιοποίηση αυξάνει την αποτελεσματικότητα και την ευελιξία, γεγονός που μειώνει τις εκπομπές ρύπων από τις μεταφορές. Η στρατηγική καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές κατά 90% έως το 2050 και θέτει βασικά ορόσημα, όπως η ανάπτυξη της αυτοματοποιημένης κινητικότητας σε μεγάλη κλίμακα έως το 2030.
