Του Δρ. Ιωάννη Γκιτσάκη (*)
Τι σχέση μπορεί να έχουν η Dua Lipa (Αλβανίδα pop star), ο Neymar (διάσημος Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής), ο Magic Johnson (θρύλος του NBA) και η Milla Sofia (AI influencer) με τον ελληνικό τουρισμό;
Η απάντηση αμέσως παρακάτω.
Η Dua Lipa είναι η πιο γνωστή Αλβανίδα (για την ακρίβεια Κοσοβάρα) τραγουδίστρια. Γεννήθηκε στο Λονδίνο και είναι κόρη Αλβανών μεταναστών από την πόλη Πρίστινα του Κοσσυφοπεδίου. Τα τελευταία χρόνια κατάφερε να αποκτήσει παγκόσμια αναγνώριση, έχοντας αποσπάσει, μεταξύ άλλων, και τρία μουσικά βραβεία Grammy.
Τι σχέση έχει όμως με τον τουρισμό;
Η Dua Lipa, εκμεταλλευόμενη τη φήμη της και τους 90 εκατομμύρια followers της στο Instagram, έχει μετατραπεί ουσιαστικά σε επικοινωνιακή πρέσβειρα της Αλβανίας. Και στο πλαίσιο αυτό δεν χάνει την ευκαιρία να διαφημίζει τον αλβανικό τουρισμό, αναρτώντας συνεχώς στα social media φωτογραφίες από τις διακοπές της στην Αλβανία. Κάτι το οποίο κάνουν και πολλοί ακόμα Αλβανοί influencers.
Ο Neymar δεν χρειάζεται συστάσεις. Πρόσφατα πήρε μεταγραφή στην ποδοσφαιρική ομάδα Αλ Χιλάλ της Σαουδικής Αραβίας, υπογράφοντας ένα μυθικό διετές συμβόλαιο, με συνολικές αποδοχές που αγγίζουν τα 200 εκατομμύρια ευρώ. Μέσα στο συμβόλαιο του υπάρχει και ένας πολύ ιδιαίτερος όρος: Ο Νεϊμάρ θα αμείβεται με 500.000 ευρώ για κάθε ανάρτηση ή story που θα ανεβάζει στα social media, με το οποίο θα προωθεί (διαφημίζει) τη Σαουδική Αραβία, σε αθλητικό και όχι μόνο επίπεδο.
Η Milla Sofia πάλι χρειάζεται σίγουρα συστάσεις, καθώς είναι μία AI influencer. Ένα δημιούργημα της τεχνητής νοημοσύνης δηλαδή. Μία εντυπωσιακή ξανθιά AI influencer με χιλιάδες ακόλουθους στα social media. Τι σχέση έχει όμως με τον τουρισμό; Η «19χρονη» Milla Sofia φαίνεται πως έχει έφεση στον τουρισμό, καθώς δημοσιεύσει διαρκώς φωτογραφίες από τις «διακοπές» της σε διάσημους τουριστικούς προορισμούς, όπως το νησί Bora Bora. Και βεβαίως ανάμεσα στους διάσημους αυτούς προορισμούς περιλαμβάνεται και η Σαντορίνη, η οποία φαίνεται πως είναι ο «αγαπημένος» της τουριστικός προορισμός, καθώς έχει αναρτήσει πολλές φωτογραφίες της με φόντο το διάσημο ελληνικό νησί. Οι οποίες μάλιστα συνοδεύονται και από εγκωμιαστικά σχόλια για τη Σαντορίνη και την Ελλάδα, όπως «Still in Santorini, and I’m ‘Greek’-ing out over how to leave this paradise» και «Capturing picture-perfect moments against the backdrop of Santorini’s iconic white buildings».
Τέλος, ο θρύλος του NBA, Earvin Magic Johnson, και η σχέση του με τον ελληνικό τουρισμό αποτελούν case study.
Πράγματι, τα τρία τελευταία χρόνια, ο Μάτζικ Τζόνσον, με τους 5 εκατομμύρια ακόλουθους στο Twitter, επισκέπτεται για διακοπές τη χώρα μας και μάλιστα αναρτά συνεχώς φωτογραφίες και βίντεο από τις καλοκαιρινές διακοπές του, υμνώντας κυριολεκτικά την Ελλάδα και τις ομορφιές της. Το 2021 ήταν τα Επτάνησα και συγκεκριμένα, η Κέρκυρα, η Ζάκυνθος και η Ιθάκη. Το 2022 ο Magic συνέχισε τις διακοπές του στην Ελλάδα, έχοντας μαζί του και τον διάσημο ηθοποιό Samuel L. Jackson, τον δημοφιλή ράπερ LL Cool J και τον γνωστό τηλεπαρουσιαστή και παραγωγό Jimmy Kimmel. Οι περσινές αναρτήσεις του διαφήμισαν τη Σαντορίνη, την Ακρόπολη και τον Ισθμό της Κορίνθου. Το φετινό καλοκαίρι, ο Magic και η παρέα του πήραν την υπερπολυτελή θαλαμηγό του και ξεκίνησαν τις διακοπές τους στην Ελλάδα από τη Μύκονο. Συνέχισαν στη Σαντορίνη, με φωτογραφίες και βίντεο, όπου μάλιστα η γυναίκα του και οι υπόλοιπες γυναίκες της παρέας φωτογραφήθηκαν με τα διάσημα πλέον flying dresses, στα οποία αναφέρθηκα σε πρόσφατο άρθρο μου για τη Ρόδο. Και κατέληξαν και πάλι στο Ιόνιο και συγκεκριμένα στην Κεφαλονιά και την Κέρκυρα, όπου μάλιστα φωτογραφήθηκαν με αρχαιοελληνικές εμφανίσεις.
Από τη μία λοιπόν έχουμε μια χώρα (Αλβανία), η οποία αξιοποιεί επικοινωνιακά τη διασημότερη τραγουδίστρια της στο εξωτερικό, προκειμένου να προωθήσει και να διαφημίσει τον τουρισμό της, και μια άλλη χώρα (Σαουδική Αραβία), η οποία πληρώνει μισό εκατομμύριο ευρώ για κάθε ανάρτηση του Νεϊμάρ στα social media, προκειμένου να βελτιώσει τη διεθνή της εικόνα.
Και από την άλλη έχουμε την Ελλάδα, η οποία έχει την τύχη να διαφημίζεται κάθε καλοκαίρι (και μάλιστα δωρεάν) από τον θρύλο του NBA, αλλά και από μία AI influencer, κάτι το οποίο αποτελεί, αν μη τι άλλο, μια παγκόσμια πρωτοτυπία.
Και ποια ήταν η αντίδραση του ελληνικού τουρισμού σε όλα αυτά;
Απλά τα αγνοήσαμε, αντί να τα κάνουμε «σημαία», τόσο σε περιφερειακό επίπεδο (των συγκεκριμένων νησιών και των Περιφερειών Ιονίων Νήσων και Νοτίου Αιγαίου) όσο και σε κεντρικό επίπεδο (της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού). Τα μόνα αντανακλαστικά που επέδειξε η χώρα μας ήταν η τηλεφωνική επικοινωνία του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Magic Johnson, προκειμένου να τον ευχαριστήσει για τα καλά του λόγια για την Ελλάδα.
Κατά τη γνώμη μου, ο μεν Magic Johnson θα έπρεπε να είχε προσκληθεί στο Μέγαρο Μαξίμου και να του είχε απονεμηθεί ο τίτλος του «Πρεσβευτή του Ελληνικού Τουρισμού» που προβλέπεται στο (υπό κατάργηση) άρθρο 50 του ν. 4688/2020. Η δε Milla Sofia θα έπρεπε να αξιοποιηθεί από τον ελληνικό τουρισμό, με αναπαραγωγή των αναρτήσεων της, συνοδευόμενων με δεκάδες έξυπνα και ευρηματικά σχόλια και λογοπαίγνια, για το γεγονός ότι η AI επιλέγει την Ελλάδα για τις διακοπές της.
Σε σχετικό σχόλιο μου στο Twitter, εισέπραξα μία απάντηση, ότι η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη από τέτοιου είδους προβολή, καθώς «οι καμπάνιες του ΕΟΤ έχουν γίνει αντικείμενο ακαδημαϊκής έρευνας και papers εδώ και 30 χρόνια». Δεν αντιλέγω, αλλά πλέον δεν βρισκόμαστε στο «εδώ και 30 χρόνια». Βρισκόμαστε στην εποχή, στην οποία τα social media αποτελούν τη σημαντικότερη πηγή ταξιδιωτικής έμπνευσης. Με το TikTok να επηρεάζει πλέον τον τρόπο με τον οποίο ταξιδεύουμε και να αποτελεί μια σημαντική πηγή ταξιδιωτικής έμπνευσης ακόμα και για τους Αμερικανούς. Στην εποχή που διοργανώνονται ειδικά «Instagram tours» στους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της χώρας μας, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, με τεράστια απήχηση στους τουρίστες, οι οποίοι δείχνουν να ζουν περισσότερο για τη φωτογραφία, παρά για τη στιγμή.
Όπως έγραψα, λοιπόν, και σε παλαιότερο άρθρο μου, με τίτλο «Τουρισμός πολυτελείας στην Ελλάδα – Από το “απλό” Luxury, στο Prestige και στο Status symbol», θα πρέπει άμεσα να δημιουργηθούν στη χώρα μας, τόσο σε κεντρικό επίπεδο (Υπουργείο Τουρισμού και ΕΟΤ), όσο και σε περιφερειακό επίπεδο (Περιφερειών ή Οργανισμών Διαχείρισης Προορισμών), ειδικά τμήματα social media, τα οποία θα παρακολουθούν συστηματικά και θα αναπαράγουν διαρκώς όλες τις αναρτήσεις διασημοτήτων, επιχειρηματιών ή οικονομικών κροίσων στα κοινωνικά δίκτυα από τις διακοπές τους στην Ελλάδα. Επιπλέον, θα αλληλεπιδρούν με τους ίδιους και με τους ακολούθους τους, σχολιάζοντας, προτείνοντας, αναρτώντας φωτογραφίες και αναδεικνύοντας τις ομορφιές, τα αξιοθέατα, τις παραλίες και τη γαστρονομία των προορισμών που προβάλλονται από αυτούς.
Είναι πράγματι αδιανόητο αυτό που συνέβη στην Ελλάδα τα τρία τελευταία χρόνια, όταν επισκέφτηκε τη χώρα μας για διακοπές ένας μεγάλος αριθμός πραγματικών celebrities (ηθοποιών, τραγουδιστών, αθλητών, επιχειρηματιών), με εκατομμύρια followers, οι οποίοι διαφήμιζαν καθημερινά με τις αναρτήσεις τους τις διακοπές τους σε τουριστικούς προορισμούς της χώρας μας και εμείς κοιμόμασταν κυριολεκτικά τον ύπνο του δικαίου, αντί να αναπαράγουμε διαρκώς στα τουριστικά μας social media τις σχετικές αναρτήσεις τους και να αλληλεπιδρούμε μαζί τους. Τα ταξίδια και ο τουρισμός είναι το νέο παγκόσμιο status symbol. Και τα social media είναι οι «τουριστικοί οδηγοί» του σήμερα. Ο ελληνικός τουρισμός, λοιπόν, κυρίως σε επίπεδο δημόσιου τομέα, θα πρέπει να προσαρμοστεί άμεσα στις απαιτήσεις της νέας αυτής πραγματικότητας και να αρχίσει να προετοιμάζεται και για το επόμενο στάδιο, την εποχή του AI tourism και τις μεγάλες αλλαγές που θα φέρει στην παγκόσμια τουριστική βιομηχανία.
(*) Ο Δρ. Ιωάννης Γκιτσάκης (twitter @gitsakis) είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω στη Θεσσαλονίκη, με ειδίκευση στις Δημόσιες Συμβάσεις και στις Συμβάσεις Παραχώρησης και ΣΔΙΤ, Διδάκτωρ Διοικητικού Δικαίου και Σύμβουλος Επενδύσεων και Τουριστικών Επιχειρήσεων. 
