του Ηλία Κικίλια (*)
Το 2023 αποτελεί το νέο έτος αναφοράς για τον ελληνικό τουρισμό, όχι μόνο σε επίπεδο αμιγώς τουριστικών δεικτών, αλλά και συνολικής συνεισφοράς στην εθνική οικονομία. Με βάση την πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), η άμεση συμβολή του τουρισμού στην οικονομία το 2023 αγγίζει τα 28,5 δισ. ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο 13% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας. Αυτό το μέγεθος αντιπροσωπεύει το υψηλότερο επίπεδο στην ιστορία του τομέα, επιβεβαιώνοντας τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει ο τουρισμός στην ελληνική οικονομία.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η συμβολή του τουρισμού δεν περιορίζεται μόνο στα άμεσα έσοδα, αλλά επηρεάζει πολλαπλές πτυχές του κοινωνικού και παραγωγικού ιστού της χώρας. Συνυπολογίζοντας τα πολλαπλασιαστικά οφέλη, η συνολική συνεισφορά του τουρισμού στην οικονομία της χώρας το 2023 εκτιμάται μεταξύ 62,8 δισ. ευρώ και 75,6 δισ. ευρώ, μεγέθη που αντιστοιχούν μεταξύ 28,5% έως 34,3% του ΑΕΠ.
Περαιτέρω, η τουριστική δραστηριότητα παραμένει κατά κύριο λόγο εξαγωγική, αφού το 82,7% των εισπράξεων προέρχονται από τον εισερχόμενο τουρισμό. Ταυτόχρονα, ο τομέας συνέβαλε άμεσα στην αιχμή, στο γ’ τρίμηνο του 2023, στο 16,4% της απασχόλησης και συνολικά (άμεσα και έμμεσα) σε ποσοστό περίπου 40%, συντείνοντας στη μείωση της ανεργίας.
Αν και το σύγχρονο διεθνές οικονομικό και γεωπολιτικό τοπίο είναι γεμάτο προκλήσεις, πρόδρομοι δείκτες όπως ο προγραμματισμός αεροπορικών θέσεων και η εξέλιξη κρατήσεων σε εισερχόμενες διεθνείς πτήσεις επιτρέπουν μια συγκρατημένη αισιοδοξία για μια καλή πορεία το 2024.
Και στο σημείο αυτό προκύπτει το ερώτημα: μπορεί ο ελληνικός τουρισμός να συνεχίζει να αναπτύσσεται αυθόρμητα; Με ποιους όρους και έως πιο σημείο εξαντλείται η δυναμική του; Τεκμηριωμένες απαντήσεις υπάρχουν. Στη μελέτη που ΙΝΣΕΤΕ «Ελληνικός Τουρισμός 2030- Σχέδια Δράσης» προτείνεται η μετάβαση από την αυθόρμητη προς την οργανωμένη ανάπτυξη θέτοντας τη βιωσιμότητα, τους διαθέσιμους πόρους και τις σύγχρονες τάσεις στο επίκεντρο.
Με τα Σχέδια Δράσης για 36 προορισμούς της χώρας, έχει κυρίως αναδειχθεί το «πώς» μπορεί να επέλθει η περαιτέρω ανάπτυξη με όρους βιωσιμότητας. Κεντρικοί στόχοι παραμένουν η χρονική διεύρυνση της τουριστικής δραστηριότητας και η καλύτερη γεωγραφική κατανομή της τουριστικής ζήτησης, με ισόρροπο και βιώσιμο τρόπο. Σήμερα άλλωστε, στις πέντε κύριες τουριστικές Περιφέρειες (Νοτίου Αιγαίου, Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, Κρήτης και Ιονίων Νήσων) συγκεντρώνεται το 85% των επισκέψεων και σχεδόν το 90% των εισπράξεων. Παράλληλα, το 60% των εσόδων αφορά το καλοκαιρινό τρίμηνο.
Η επόμενη μέρα επιτάσσει να τεθεί σε εφαρμογή με ένα σχέδιο που θα απελευθερώνει την “κρυμμένη υπεραξία” των προορισμών σε όλη την Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα θα διατηρεί και θα ενισχύει την ταυτότητά τους. Η επόμενη μέρα απαιτεί συνέργειες και συμπράξεις μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων -κυβέρνησης, τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεων κάθε μεγέθους-προκειμένου να δημιουργηθούν πιο σύνθετα, οργανωμένα κι επιμελημένα τουριστικά προϊόντα. Κύριες προϋποθέσεις μιας επιτυχημένης εξέλιξης αποτελούν η αποτελεσματική διαχείριση και διακυβέρνηση των προορισμών, καθώς και η απαραίτητη επένδυση σε δημόσιες υποδομές.
Σε αυτή την κατεύθυνση συντείνει ένα σημαντικό τμήμα του έργου του ΙΝΣΕΤΕ. Κεντρικό μήνυμα είναι ότι κάθε προορισμός έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει τη δική του μοναδική αλυσίδα αξίας και εμπειριών και τη δική του αναπτυξιακή διαδρομή.
Ο ιδιωτικός τομέας έχεις ήδη επενδύσει, και συνεχίζει να επενδύει, τεχνογνωσία, ενέργεια και κεφάλαια. Η ευρύτερη και ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη όμως, προϋποθέτει κατάλληλες δημόσιες υποδομές, εξειδίκευση ως προς τον σχεδιασμό, αποτελεσματική διακυβέρνηση και ουσιαστική συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα. Η ανάδειξη και σύνθεση της μοναδικότητας της ελληνικής φύσης, του ελληνικού πολιτισμού, της ελληνικής φιλοξενίας και του ελληνικού τρόπου ζωής, μέσα από μια πληθώρα τουριστικών προϊόντων και εμπειριών είναι συλλογικός στόχος.
Με συντονισμένα βήματα ο τουρισμός μπορεί να καταστεί πόλος όχι μόνο οικονομικής αλλά και κοινωνικής ανάπτυξης για το σύνολο των Περιφερειών της χώρας».
Ο κ. Ηλίας Κικίλιας, είναι Γενικός Διευθυντής ΙΝΣΕΤΕ, Υποψήφιος Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής 
