του Αλέξανδρου Βασιλικού
Η μεγάλη επιτυχία του ελληνικού τουρισμού τα προηγούμενα χρόνια είναι αδιαμφισβήτητη. Και είναι εξαιρετικά σπάνιο γεγονός για την πολιτική κουλτούρα της χώρας να υπάρχει ομόφωνη αναγνώριση επ’ αυτού. Ακόμη και μεσούσης της αντιπαράθεσης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων ενόψει των εκλογών της 7ης Ιουλίου, ουδείς αμφισβητεί τη μεγάλη θετική συνεισφορά του τουρισμού στην ανάταξη της οικονομίας και τη συνοχή της κοινωνίας.
Αυτό το θετικό κεκτημένο είναι ανάγκη όχι απλά να διαφυλαχθεί αλλά και να αποτελέσει τη βάση εκκίνησης των μεγάλων αλλαγών στην τουριστική πολιτική της χώρας που θα πρέπει να δρομολογηθούν με την ευρύτερη δυνατή συναίνεση. Αλλαγές που θα ξεκλειδώσουν ένα πλούσιο απόθεμα δυνάμεων ώστε ο τουρισμός να μπορέσει να δώσει τα πολλά περισσότερα που μπορεί. Να επουλώσει τις πληγές που άνοιξε στην οικονομία και την κοινωνία η πολύχρονη κρίση, να δημιουργήσει νέες δυνατότητες και νέες ευκαιρίες κυρίως για τη νέα γενιά και να αντιστρέψει το παρατηρούμενο “brain drain” που συνιστά πλέον ένα μείζον οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα.
Αποδεδειγμένα στην πράξη, ο τουρισμός δεν είναι υπόθεση ούτε πολλών, ούτε λίγων. Ο τουρισμός είναι υπόθεση όλων. Αυτή η καθολική αναγνώριση της αξίας του τουρισμού υποχρεώνει όλους τους εμπλεκόμενους στο να επιδείξουν μια νέα νοοτροπία, η οποία σε τελική ανάλυση αφορά την κοινή προσπάθεια για το κοινό καλό. Νοοτροπία αλλαγής των κακώς κειμένων, νοοτροπία αυτοπεποίθησης για τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας.
Πέντε είναι τα κομβικά σημεία όπου πρέπει να εμπεδωθεί αυτή η νέα νοοτροπία αλλαγής κι αυτοπεποίθησης, για να δώσουμε την απαιτούμενη, από τις περιστάσεις, δύναμη ώθησης στον τουρισμό, στην οικονομία, στην απασχόληση, στο μέλλον των γενιών που έρχονται μετά από μας.
Πρώτα απ’ όλα ο τουρισμός χρειάζεται στρατηγικό σχέδιο μακράς πνοής. Το “βλέποντας και κάνοντας” δεν είναι στρατηγική και αφήνει εκτεθειμένο τον ελληνικό τουρισμό στις διακυμάνσεις κάθε συγκυρίας. Στρατηγική μακράς πνοής σημαίνει πως δεν συζητάμε κάθε χρόνο για το πως θα πάει η σεζόν αλλά υλοποιούμε με συνέπεια ένα συμφωνημένο σχέδιο δράσης, με ορίζοντα τουλάχιστον μιας δεκαετίας, για να πετύχουμε αυτό που έχουμε ορίσει ως νέο τουριστικό πρότυπο για τη χώρα.
Δεύτερον, για να υλοποιηθεί ένα τέτοιο σχέδιο απαιτείται οριζόντια συνεργασία. Η διασπορά αρμοδιοτήτων, οι συναρμοδιότητες, οι καθυστερήσεις στην επικοινωνία μεταξύ των επιπέδων διοίκησης καθυστερούν ή και ακυρώνουν στην πράξη κάθε σχέδιο, αν δεν υπάρξει αληθινή βούληση για συνεργασία, με στόχο το μόνιμο αποτέλεσμα και όχι κάποιες εφήμερες εντυπώσεις.
Τρίτον, πρέπει να πάψουμε να μετράμε την επιτυχία στον τουρισμό με τις αφίξεις. Είναι στενή και αμυντική αυτή η οπτική. Είναι ώρα να τολμήσουμε να γίνουμε αυτό που πραγματικά μπορούμε. Ένας φιλόξενος, ασφαλής, πολυθεματικός, παγκόσμιος προορισμός που θα χαρακτηρίζεται για την ποιότητα των υπηρεσιών του και τη μοναδικότητα της εμπειρίας του επισκέπτη.
Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς σύγχρονες υποδομές (λιμάνια, μαρίνες, πόλοι αναψυχής και ψυχαγωγίας, κλπ). Δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα χωρίς τη διασύνδεση του τουρισμού με τον πολιτισμό. Δεν μπορεί να γίνει μέσα σε συνθήκες ανεξέλεγκτης επέκτασης των βραχυχρόνιων μισθώσεων που με βάση τη μελέτη της Grant Thornton που παρουσιάσαμε, μόνο για το 2018 καταγράφεται απώλεια δημοσίων εσόδων της τάξης των 34,3 εκατ. ευρώ. Την ίδια ώρα ασφαλώς που δημιουργείται ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα με την έξωση στην ουσία των νοικοκυριών, όταν σε πολλές περιοχές μέχρι και το 95% των διαθέσιμων προς ενοικίαση ακινήτων είναι σε βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Τέταρτο κομβικό σημείο είναι το ανθρώπινο δυναμικό και η τουριστική εκπαίδευση. Ως κοινωνία είμαστε πλέον σε φάση ωριμότητας για να αποβάλλουμε το κόμπλεξ του στερεότυπου “των γκαρσονιών της Ευρώπης” και να επενδύσουμε στρατηγικά στο δικαίωμα της νέας γενιάς να αποκτήσει τα εφόδια που θα οδηγούν σε επιτυχημένες καριέρες και εκπληρωμένα όνειρα, συμβάλλοντας ταυτόχρονα σε έναν τουρισμό υψηλής ποιότητας και απόδοσης.
Τέλος, για να έχουν όλα τα παραπάνω νόημα, υπάρχει μια “ικανή και αναγκαία συνθήκη”. Να είναι όρθιο το ελληνικό ξενοδοχείο κι αυτό σημαίνει στήριξη της ανταγωνιστικότητάς του. Σημαίνει δηλαδή ελάφρυνση των υπέρογκων φορολογικών βαρών που σηκώνει σήμερα και το φέρνουν σε μειονεκτική θέση έναντι των ανταγωνιστών του. Σημαίνει ορθολογική ρύθμιση για ζητήματα όπως τα πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα, τα οποία με το σημερινό καθεστώς παραλογισμού και την ανταγωνιστικότητά μας επιβαρύνουν και δεν φτάνει σχεδόν τίποτα στους πνευματικούς δημιουργούς. Σημαίνει κίνητρα διαρκούς αναβάθμισης και ανάπτυξης του ξενοδοχειακού προϊόντος, τη στιγμή μάλιστα που τα στοιχεία πιστοποιούν πως οι επενδύσεις σε ανακαινίσεις ξενοδοχείων ξεπέρασαν το ποσό των 1,6 δισ. ευρώ μόνο στη διετία 2017-2018.
Είναι καιρός για αλλαγή και αυτοπεποίθηση στον τουρισμό. Στο βαθμό που αυτή η νέα νοοτροπία κερδίσει τη μάχη με το “μία από τα ίδια”, τα καλύτερα για τον ελληνικό τουρισμό είναι μπροστά.
