Κοντά στα ιστορικά επίπεδα ρεκόρ των ετών 2019 και 2018, έκλεισαν το 2022 τα οικονομικά αποτελέσματα του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, το οποίο παρά τα “απόνερα” της πανδημίας Covid, αποδείχθηκε μια εξαιρετική χρονιά για την επιχείρηση και τους μετόχους της.
Κατά τη διάρκεια του 2022, η Εταιρεία «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε.» (ΔΑΑ), όπως και ολόκληρος ο αεροπορικός κλάδος, κλήθηκε να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις. Συμπληρωματικά με την κρίση της πανδημίας κορωνοϊού COVID-19 και τις επιπτώσεις της στα αεροπορικά ταξίδια, ο πόλεμος της Ουκρανίας στα τέλη Φεβρουαρίου με την επακόλουθη ενεργειακή κρίση και οι επιπτώσεις της στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία, καθώς και οι σοβαρές δυσλειτουργίες στα ευρωπαϊκά αεροδρόμια κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου, άφησαν όλα το στίγμα τους.
Σε αυτό το περιβάλλον πολλαπλών προκλήσεων και πάρα την ασταθή έναρξη της χρονιάς, η ανάκαμψη που σημειώθηκε από το δεύτερο τρίμηνο του 2022, οδήγησε την επιβατική κίνηση στο Αεροδρόμιο της Αθήνας για το οικονομικό έτος 2022 σε 22,73 εκατομμύρια επιβάτες, επίπεδο που αντιστοιχεί σε αύξηση 84,1% έναντι των 12,30 εκατομμυρίων επιβατών του 2021, αλλά και μια μείωση κατά 11,1% σε σύγκριση με τους 25,57 εκατομμύρια επιβάτες του 2019, με συνολικό αποτέλεσμα την ανάκτηση του 89% της κίνησης του 2019.
| Οικονομικά μεγέθη (σε εκατ. €) | 2022 | 2021 | 2020 | 2019 | 2018 | 2017 | 2016 | 2015 |
| ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ | 476,87 | 382,23 | 186,19 | 506,68 | 478,71 | 433,52 | 406,64 | 371,3 |
| ΚΕΡΔΗ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ ΤΟΚΩΝ, ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ (EBITDA) | 328,27 | 282,44 | 62,86 | 336,61 | 325,5 | 284,5 | 271,88 | 260,72 |
| ΚΕΡΔΗ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ | 213,19 | 166,27 | -54,24 | 224,89 | 239,68 | 199,82 | 189,06 | 179,84 |
| ΚΕΡΔΗ ΜΕΤΑ ΦΟΡΩΝ | 168,04 | 158,81 | -41,91 | 174,44 | 171,04 | 140,04 | 132,39 | 120,65 |
Το 2022 ήταν επιτυχημένο έτος και από πλευράς οικονομικών αποτελεσμάτων. Τα λειτουργικά έσοδα ανήλθαν σε €476,9 εκατ., υψηλότερα κατά 24,76% σε σύγκριση με το 2021, ενώ το EBITDA ανήλθε σε €328,3 εκατ., υψηλότερο κατά 16,3% σε σύγκριση με το 2021. Τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν σε €213,2 εκατ., υψηλότερα κατά 28,22% σε σύγκριση με το προηγούμενο οικονομικό έτος. Επιπλέον, τα Ταμειακά Διαθέσιμα της Εταιρείας ανήλθαν στο τέλος του έτους στα €561,2 εκατ..
Η καλύτερη χρονιά για τον ΔΑΑ, από πλευράς εσόδων ήταν το 2019 με 506,686 εκατ. € και δεύτερη το 2018 με 478,718 εκατ. €, μεγέθη που απέχουν ελάχιστα από τα 476,9 εκατ. του 2022. Επιπροσθέτως, τα λειτουργικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (Ebitda) το 2022 υπολείπονταν ελάχιστα από την επίδοση του 2019 (336 εκατ), που είναι η καλύτερη όλων των εποχών. Ομοίως κινήθηκαν και τα καθαρά κέρδη, όπου οι δύο καλύτερες χρονιές ήταν το 2019 με 174,44 εκατ. ευρώ και το 2018 με 171,041 εκατ. ευρώ.
Εμπορικές Υπηρεσίες
Το 2022 ήταν μια χρονιά δυνατών επιδόσεων για τις εμπορικές δραστηριότητες του αεροσταθμού. Τα έσοδα διαμορφώθηκαν σε επίπεδο ρεκόρ, €71,4 εκατ. από €38,8 εκατ. το 2021, αυξημένα κατά 5% σε σχέση με το τελευταίο προ–πανδημίας έτος (2019) και ξεπέρασαν την επιβατική κίνηση κατά 16 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.).
Κατά τη διάρκεια του έτους σημειώθηκαν εκτενείς μετατροπές στους χώρους εμπορικής εκμετάλλευσης του Αεροσταθμού. Συνολικά, μαζί με 3 νέα εγκαίνια που έχουν προγραμματιστεί για το 1ο τρίμηνο του 2023, από τον Ιούλιο του 2021 θα έχουν εισαχθεί 35 νέα εμπορικά καταστήματα λιανικής, F&B και υπηρεσίες. Από αυτά, 25 καταστήματα εμπίπτουν στη στρατηγική του ΔΑΑ να παρέχει στους επιβάτες «Τα Καλύτερα της Ελλάδας» (“Best of Greece”). Η στρατηγική σε αυτόν τον τομέα έχει ως κύρια προτεραιότητα την ακόμα μεγαλύτερη σύνδεση της εμπορικής προσφοράς του ΔΑΑ με την Ελλάδα ως προορισμό, εισάγοντας γνωστά ελληνοκεντρικά concepts/brands του τόπου.
Τα εμπορικά έσοδα σημείωσαν περαιτέρω άνοδο από την αυξημένη επισκεψιμότητα των Duty Free από ταξιδιώτες του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ), τους αυξημένους χρόνους παραμονής, την
κατάργηση της υπηρεσίας γευμάτων στις περισσότερες πτήσεις χαμηλού κόστους και την αυξημένη συνδεσιμότητα με προορισμούς των ΗΠΑ. Με αυτό τον τρόπο ο ΔΑΑ μπόρεσε να ξεπεράσει τον αρνητικό αντίκτυπο που είχαν τα γεωπολιτικά προβλήματα στο επιβατικό προφίλ, όπως η απουσία επιβατών με υψηλό καταναλωτικό προφίλ από την Κίνα, τη Ρωσία και την Ουκρανία.
Υπηρεσίες Επίγειας Πρόσβασης
Η αυξημένη κίνηση των επιβατών με προέλευση/προορισμό (O&D) την Αθήνα, οι στοχευμένες προσαρμογές τιμών και η αποτελεσματική διαχείριση των χώρων στάθμευσης οδήγησαν τα έσοδα στα €13,4 εκατ. από €7,2 εκατ. το 2021 (+86%) και –6,9% έναντι του 2019 (4,2 π.μ. πάνω από την επιβατική κίνηση). Το 2022, το τμήμα Υπηρεσιών Επίγειας Πρόσβασης (LAS) κατέβαλε σημαντική προσπάθεια για τη βέλτιστη διαχείριση της διαθεσιμότητας των χώρων στάθμευσης μέσω στενής παρακολούθησης της ημερήσιας πληρότητας των χώρων και κάνοντας τις απαραίτητες προσαρμογές. Παρόλα αυτά, οικονομικοί περιορισμοί που απορρέουν από την αξιοσημείωτη άνοδο των τιμών των καυσίμων έδωσαν ώθηση στα μέσα μαζικής μεταφοράς, με αποτέλεσμα τα εισιτήρια του χώρου στάθμευσης να μειωθούν κατά 24% έναντι του 2019. Τα διαδικτυακά έσοδα ανήλθαν στο 50% των συνολικών εσόδων του πάρκινγκ σημειώνοντας αύξηση 3 π.μ. σε σχέση με το 2019.
Η επέκταση της γραμμής του μετρό προς το λιμάνι του Πειραιά είχε σημαντικότατο θετικό αντίκτυπο στη λειτουργία του σιδηροδρομικού σταθμού, που έφτασε σε έσοδα σχεδόν τα €2,5
εκατ., +88% έναντι του 2021 και –1% έναντι του 2019, υπερβαίνοντας το ποσοστό αύξησης της επιβατικής κίνησης του Αεροδρομίου.
Υπηρεσίες Αεροσταθμού
Σε μία χρονιά που χαρακτηρίστηκε από σπουδαία ανάκαμψη της επιβατικής κίνησης, το προσωπικό του Τμήματος Υπηρεσιών Αεροσταθμού (TRS) απάντησε σε περισσότερα από 5,1 εκατομμύρια ερωτήματα επιβατών και επισκεπτών, +67% σε σχέση με το 2021 και +35% σε σχέση με το 2019. Το Τηλεφωνικό Κέντρο του Αεροδρομίου έλαβε περίπου 405.000 εισερχόμενες κλήσεις, με σχεδόν το 92% όσων κάλεσαν να εξυπηρετούνται εντός 20 δευτερολέπτων. Σχεδόν 7.000 ερωτήματα ελήφθησαν και διεκπεραιώθηκαν ηλεκτρονικά μέσω της υπηρεσίας «Πληροφορίες Αεροδρομίου» (“Airport Info”).
Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, το προσωπικό του TRS επικεντρώθηκε στη διατήρηση μιας απροόσκοπτης επιβατικής εμπειρίας, ενώ αντιμετώπισε και 3 σημαντικές επιχειρησιακές προκλήσεις. Συγκεκριμένα, την έκτακτη ανάγκη χιονόπτωσης, την πανδημία COVID–19 και την απώλεια αποσκευών κατά τη θερινή περίοδο. Οι κρατικοί περιορισμοί και κανονισμοί που σχετίζονταν με την πανδημία παρέμειναν σε ισχύ τους πρώτους 4 μήνες του έτους. Το προσωπικό του TRS συνέβαλε να περιοριστούν οι επιπτώσεις τους στη ροή των επιβατών, τη διαχείριση των ουρών αναμονής, τις διαδικασίες άφιξης και μετεπιβίβασης, καθώς και την παρακολούθηση της τήρησης των απαιτήσεων σχετικά με την τήρηση αποστάσεων και τη χρήση προστατευτικής μάσκας. Το προσωπικό του TRS διευκόλυνε επίσης τη λειτουργία των ειδικά διαμορφωμένων χώρων αναμονής και εξέτασης για κορωνοϊό COVID–19 στο κτίριο του Κύριου Τερματικού Αεροσταθμού.
Τομέας Ακίνητης Περιουσίας
H διαχείριση ακίνητης περιουσίας σημείωσε εξαιρετικές επιδόσεις το 2022 αποφέροντας έσοδα ύψους €21,1 εκατ., ξεπερνώντας τις αντίστοιχες επιδόσεις τόσο του 2021 όσο και του 2019, κατά 34,5% και 3,6%, αντίστοιχα.
Το εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο METROPOLITAN EXPO, αξιοποίησε πλήρως το αυξανόμενο ενδιαφέρον της αγοράς για εμπορικές εκθέσεις μετά την πανδημία και κατέγραψε εντυπωσιακές πωλήσεις €10,3 εκατ., +2% σε σχέση με το 2018 (λόγω της Διεθνούς Ναυτιλιακής Έκθεσης – ορόσημο «ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑ»), την τελευταία πλήρως συγκρίσιμη χρονιά ως προς το μέγεθος των φιλοξενούμενων διοργανώσεων.
Το ξενοδοχείο του Αεροδρομίου, SOFITEL κεφαλαιοποίησε την αξιοσημείωτη αύξηση της επιβατικής κίνησης του αεροδρομίου και σημείωσε ισχυρή ανάπτυξη 68,8% σε σχέση με το 2021 και +4,4% σε σχέση με το 2019, βοηθούμενο από τα υψηλά ποσοστά πληρότητας κατά τους θερινούς μήνες αιχμής, οπότε και το ξενοδοχείο λειτουργούσε σχεδόν με 100% πληρότητα.
Το Εμπορικό Πάρκο του Αεροδρομίου, που περιλαμβάνει τα καταστήματα IKEA, ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ, FACTORY OULET και LEROY MERLIN, κατέγραψε πωλήσεις +16,9% σε σχέση με το 2021,
υστερώντας ωστόσο σε σχέση με την επίδοση του 2019 κατά 6,8%.
Η συνολική πληρότητα σε γραφεία και επαγγελματικούς χώρους ανήλθε σε 78% έναντι 75% το 2021 και 73% το 2019, ενώ τα έσοδα κυμάνθηκαν στα επίπεδα του 2019, βελτιωμένα κατά 17% σε σχέση με το 2021. Οι θετικές επιδόσεις στα έσοδα του 2022 σε σχέση με την περίοδο της πανδημίας (2020–2021) αποδίδονται κυρίως στο γεγονός ότι νόμος του κράτους είχε επιβάλει τη μείωση των ενοικίων κατά τη διάρκεια της κρίσης, με στόχο την οικονομική στήριξη των ενοικιαστών και των επιχειρήσεών τους.
Επιπρόσθετα, το Κτίριο 45, κτίριο γραφείων που βρίσκεται στη βόρεια περιοχή του Αεροδρομίου, ανακαινίστηκε πλήρως για να φιλοξενήσει την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), ενώ το σύνολο των Business Lounges της περιοχής εκτός Σένγκεν μεταφέρθηκε στην επέκταση της νότιας πτέρυγας του Κτιρίου του Κεντρικού Αεροσταθμού, παρέχοντας τη δυνατότητα εκμίσθωσης πρόσθετης επιφάνειας περίπου 1.370 τ.μ..
Προοπτικές για το 2023
Όπως αναφέρεται στην έκθεση διαχείρισης, “Μετά από τρία χρόνια που επισκιάστηκαν από την πανδημία κορωνοϊού και τον αντίκτυπό της στον κλάδο μας και στο ευρύτερο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, φαίνεται ότι επιτέλους οδεύουμε προς την πλήρη ανάκαμψη. Παρά τις όποιες αντίξοες συνθήκες, ο κλάδος μας είναι πλέον πιο ευέλικτος για να ανταποκριθεί σε παρόμοιες προκλήσεις, καθώς και να εντοπίσει ευκαιρίες προς αξιοποίηση και διαχείριση στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης. Βασιζόμενοι στη εντυπωσιακή ανάκαμψη της κυκλοφορίας του 2022, η οποία οδήγησε σε υγιή οικονομικά αποτελέσματα, προβλέπουμε ότι η επιβατική κίνηση για το 2023 θα ξεπεράσει αυτή του 2022, ωστόσο, οι προκλήσεις της οικονομικής στασιμότητας, μαζί με τις πληθωριστικές πιέσεις και την ενεργειακή κρίση που δημιουργήθηκε από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία αναμένεται να λειτουργήσουν ως επιβραδυντικοί παράγοντες. Η Εταιρεία Αεροδρομίου έχει επιδείξει προσαρμοστικότητα και ιδιαίτερη αντοχή στη διάρκεια της Ελληνικής οικονομικής κρίσης, καθώς και στη διάρκεια της πανδημίας. Αντλώντας από τα
στρατηγικά μας πλεονεκτήματα, δηλαδή την αξιέπαινη προσπάθεια των ανθρώπων μας, τη βιώσιμη στρατηγική μας και τη σταθερή δέσμευσή μας στις αξίες μας, εισερχόμαστε σε μια δυναμική αναπτυξιακή τροχιά, διατηρώντας γερά τα θεμέλια για την επίτευξη των επόμενων στόχων μας. Πριν από την έκρηξη της πανδημίας, η Εταιρεία βρισκόταν στη διαδικασία διενέργειας των
απαραίτητων βημάτων για την επέκταση των εγκαταστάσεων της. Επί του παρόντος, η ανάκαμψη της κυκλοφορίας και η σταδιακή σύγκλιση στα επίπεδα κυκλοφορίας πριν από την πανδημία, επισύρουν την ανάγκη για επανενεργοποίηση της σχετικής διαδικασίας που φυσικά ανεστάλη το 2020. Κατά συνέπεια, το 2023, υπό κανονικές συνθήκες, θα εργαστούμε επιμελώς για τον σχεδιασμό αυτών των επεκτάσεων, με βάση το υπάρχον αναπτυξιακό μας σχέδιο. Στις αρχές του 2023, θα έχουμε ολοκληρώσει και θέσει σε λειτουργία το Φωτοβολταϊκό Πάρκο ισχύος 16 MWp, το οποίο είναι το πρώτο σημαντικό βήμα προς τη δέσμευσή μας για μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών άνθρακα έως το 2025 (ROUTE 2025), πολύ μπροστά από τη δέσμευση του κλάδου. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη του δεύτερου Φωτοβολταϊκού Πάρκου, το οποίο θα μας οδηγήσει στην επίτευξη του στόχου μας. Το μέλλον του κλάδου μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις προσπάθειες απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και, παρόλο που θα αντιμετωπίσουμε επιτυχώς τις εκπομπές του Πεδίου 1 και 2, οι μελλοντικές προσπάθειές μας – μαζί με εκείνες της Κοινότητας του Αεροδρομίου – θα συνεχιστούν αδιάκοπα για τη μείωση των εκπομπών του Πεδίου 3. Εκτός από την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων μας για τη μείωση των εκπομπών CO2 και τη συμβολή στην εθνική προσπάθεια για αύξηση της κατανάλωσης πράσινης ενέργειας, αυτή η επένδυση αποτελεί βασικό πυλώνα της προσπάθειάς μας να βελτιώσουμε περαιτέρω το προφίλ της Αθήνας ως βιώσιμου προορισμού”.
Τα οικονομικά
Και συνεχίζει η έκθεση: “Όσον αφορά στις οικονομικές επιδόσεις, η Εταιρεία προβλέπει ότι η υγιής κερδοφορία και τα ταμειακά αποθέματα θα διατηρηθούν, σύμφωνα με την αναμενόμενη εξέλιξη των τομέων κυκλοφορίας μας. Το 2023 αναμένουμε επίσης να λάβουμε κρατική αποζημίωση για τις απώλειες που έχουμε υποστεί λόγω της πανδημίας και των σχετικών ταξιδιωτικών περιορισμών που επιβλήθηκαν από το κράτος για το 2ο εξάμηνο του 2020, μετά από έγκριση των αρμόδιων Ευρωπαϊκών Αρχών στα τέλη του 2022.
Το Ταμείο Ανάπτυξης Περιουσιακών Στοιχείων του Ελληνικού Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) διερευνά την πώληση του 30% του μετοχικού κεφαλαίου του στον ΔΑΑ μέσω αρχικής δημόσιας προσφοράς
(IPO) και τη διάθεση και την εισαγωγή προς διαπραγμάτευση των μετοχών του ΔΑΑ στην Κύρια Αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Οι μέτοχοι της Εταιρείας συζητούν το πλαίσιο για μια τέτοια
πιθανή δημόσια εγγραφή. Υποθέτοντας ότι ένα τέτοιο πλαίσιο θα συμφωνηθεί άμεσα μεταξύ των μετόχων, η Εταιρεία είναι έτοιμη να αφιερώσει τους απαιτούμενους πόρους και να αναλάβει
όλα τα απαραίτητα προπαρασκευαστικά βήματα για να υποστηρίξει τη διαδικασία και να διασφαλίσει την επιτυχή εφαρμογή της δημόσιας προσφοράς.
Με μια ισχυρή, αν και όχι ακόμη πλήρη, ανάκαμψη της κυκλοφορίας το 2022 και μια θετική προοπτική για την Αθήνα ως ελκυστικό προορισμό, βασιστήκαμε στην εμπειρία που αποκτήσαμε και στα διδάγματα που αντλήθηκαν από τη διαχείριση της πανδημίας, ενώ συνεχίσαμε να εφαρμόζουμε βέλτιστες πρακτικές που ισχύουν στη λειτουργία αεροδρομίων και να επενδύουμε στην αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα του εξοπλισμού και της υποδομής για την περαιτέρω πρόοδό μας προς τη βιώσιμη ανάπτυξη του Αεροδρομίου μας”.
