του Ιωάννη Γκιτσάκη (*)
Πέρσι το Δεκέμβριο, όπως και κάθε χρόνο, ξεφύλλιζα τα χριστουγεννιάτικα έντυπα των τουριστικών πρακτορείων, αναζητώντας τον ιδανικό προορισμό για τις διακοπές των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς. Παραμυθένια Ελβετία, Τιρολέζικη Μαγεία, Αυτοκρατορική Βιέννη, Βασιλικό Λονδίνο, Παρίσι πόλη του φωτός, Πράγα η χρυσή πόλη, Ρώμη η αιώνια πόλη, Ονειρεμένη Βουδαπέστη, Μαγευτική Πολωνία, ήταν μερικοί από τους πιο χαρακτηριστικούς τίτλους των προσφερόμενων εκδρομών.
Η Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη αποτελούν κάθε χρόνο δημοφιλείς προορισμούς χριστουγεννιάτικων ή χειμερινών διακοπών για πολλούς Έλληνες τουρίστες. Όλοι αναζητούν την παραμυθένια πόλη ή το χιονισμένο παραδοσιακό αλπικό χωριό ή χιονοδρομικό κέντρο, όπου θα μπορέσουν να ζήσουν τη μαγεία των Χριστουγέννων ή να περάσουν τις χειμερινές διακοπές τους μαζί με τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
Φέτος, εν μέσω πανδημίας, δεύτερου καθολικού lockdown και απαγόρευσης μετακινήσεων εκτός νομού, αντί να ξεφυλλίζω έντυπα τουριστικών πρακτορείων, ξεφυλλίζω ΚΥΑ με περιοριστικά μέτρα, απαγορεύσεις και αυστηρές κυρώσεις.
Ελπίζοντας πως τα μέτρα θα αποδώσουν και πως θα μπορέσουμε τελικά να ταξιδέψουμε το φετινό χειμώνα, έστω και μετά την περίοδο των Χριστουγέννων, σκέφτηκα να γράψω ένα άρθρο για τους χειμερινούς προορισμούς της Ελλάδας, ως συνέχεια του αντίστοιχου καλοκαιρινού μου άρθρου για τα 40 μικρά και άγνωστα νησιά της χώρας μας, που αποτελούν ιδανικούς προορισμούς για ήσυχες και ασφαλείς διακοπές.
Με δεδομένους λοιπόν τους περιορισμούς στις μετακινήσεις και τις δυσκολίες των ταξιδιών στο εξωτερικό, ο φετινός χειμώνας αποτελεί μια καλή ευκαιρία για να μείνουμε στην Ελλάδα και να ανακαλύψουμε τους δημοφιλείς ή λιγότερο δημοφιλείς χειμερινούς προορισμούς της χώρας μας, ενισχύοντας παράλληλα και τον εγχώριο χειμερινό τουρισμό και ιδίως τις μικρές και οικογενειακές τουριστικές επιχειρήσεις, που ουσιαστικά καταστρέφονται εξαιτίας της απώλειας της τουριστικής περιόδου των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Θα ξεκινήσω την περιήγηση από τον δικό μου αγαπημένο χειμερινό προορισμό, την Ήπειρο. Πρώτος σταθμός, τα σχετικά άγνωστα Τζουμέρκα, το πιο «άγριο» ορεινό τοπίο της Ελλάδας. Ένα τοπίο καθαρά αλπικό και σπάνιας φυσικής ομορφιάς, που θυμίζει αυστριακές Άλπεις. Και πάνω στα άγρια βουνά των Τζουμέρκων, οι ηπειρώτες τεχνίτες της πέτρας έχουν «ζωγραφίσει» μια σειρά από παραδοσιακά χωριά, πραγματικά ακατέργαστα διαμάντια. Πέρα από τα γνωστότερα χωριά, όπως τα Πράμαντα, τα Άγναντα, το Συρράκο και οι Καλαρρύτες, θα βρείτε και πολλά άλλα, λιγότερο γνωστά και περισσότερο αυθεντικά, ηπειρώτικα χωριά, το ένα ωραιότερο από το άλλο. Αν και οι τουριστικές υποδομές είναι περιορισμένες, μετά την περίοδο των Χριστουγέννων δεν θα δυσκολευτείτε να βρείτε κατάλυμα για τη διαμονή σας. Σε κάθε περίπτωση πάντως θα μπορούσατε να διαμείνετε και σε κάποια κοντινή πόλη, όπως τα Γιάννενα και η Άρτα, και να κάνετε από εκεί τις εξορμήσεις σας προς τα χωριά των Τζουμέρκων. Μεγάλη προσοχή μόνο στο οδικό δίκτυο, το οποίο είναι δύσκολο, με πολλές και επικίνδυνες στροφές και είναι ουσιαστικά απροσπέλαστο σε περίπτωση χιονόπτωσης ακόμα και για τετρακίνητα οχήματα.
Επόμενος σταθμός στην Ήπειρο, τα ξακουστά Ζαγοροχώρια, ο δημοφιλέστερος χειμερινός τουριστικός προορισμός της Βόρειας Ελλάδας. Πανέμορφο φυσικό τοπίο, με πολλά αξιοθέατα, όπως το διάσημο φαράγγι του Βίκου, η εντυπωσιακή Σκάλα Βραδέτου, η αλπική Δρακολίμνη, οι Κολυμπήθρες και τα διάσπαρτα τοξωτά ηπειρώτικα γεφύρια, όπως του Κόκκορη, του Πλακίδα (Καλογερικό) και του Κοντοδήμου.
Και πολλά πετρόκτιστα παραδοσιακά χωριά, με κορυφαία, κατά την προσωπική μου άποψη, το Μικρό και το Μεγάλο Πάπιγκο, λόγω των εντυπωσιακών κορυφών (πύργων) της Αστράκας, που αποτελούν μια καθαρά αλπική εικόνα, ίσως την ωραιότερη ορεινή εικόνα της Ελλάδας. Ακολουθούν το Τσεπέλοβο, το Μονοδέντρι, το Δίλοφο, η Αρίστη, η Βίτσα, οι Κήποι, το Βραδέτο, το Καπέσοβο, τα Άνω και Κάτω Πεδινά, το Κουκούλι, ο Βίκος και πολλά ακόμη μικρότερα ή λιγότερο γνωστά χωριά, τα οποία αξίζει να επισκεφτείτε.
Κοντά στα Ζαγοροχώρια βρίσκεται η Κόνιτσα, ένα κεφαλοχώρι της περιοχής, με ενδιαφέροντα αξιοθέατα, καλό φαγητό, παραδοσιακά γεφύρια και πολλές δραστηριότητες στη γύρω περιοχή και στα κοντινά Μαστοροχώρια. Αποτελεί ιδανικό προορισμό για όσους αναζητούν περισσότερη ηρεμία και λιγότερο κόσμο ακόμα και την περίοδο των Χριστουγέννων.
Τελευταίος προορισμός στην Ήπειρο, το Μέτσοβο, το διάσημο κεφαλοχώρι της περιοχής. Πανέμορφο παραδοσιακό χωριό, με πολλές επιλογές διαμονής, ακόμα περισσότερες επιλογές για φαγητό, εκλεκτά παραδοσιακά προϊόντα, όπως τα ονομαστά τυριά και ιδίως το καπνιστό τυρί μετσοβόνε, και αρκετά μεγάλες πιθανότητες για White Christmas. Δικαίως αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς στην Ελλάδα χειμώνα και καλοκαίρι.
Μετά την Ήπειρο, ο επόμενος αγαπημένος μου χειμερινός προορισμός είναι η Θεσσαλία. Πρώτος σταθμός, το ξακουστό Πήλιο, το βουνό των Κενταύρων, που αποτελεί το διασημότερο τουριστικό προορισμό της Περιφέρειας. Εντυπωσιακό φυσικό τοπίο, πολλά παραδοσιακά χωριά με χαρακτηριστική πηλιορείτικη αρχιτεκτονική, καλό φαγητό, εκλεκτά τοπικά προϊόντα, χιονοδρομικό κέντρο και πολύ χιόνι. Δημοφιλής τουριστικός προορισμός χειμώνα και καλοκαίρι.
Συνεχίζουμε με το πάλαι ποτέ κρυφό διαμάντι της περιοχής, την πανέμορφη Λίμνη Πλαστήρα, την Ελβετία της Ελλάδας. Μια τεχνητή λίμνη, με πυκνή δασώδη βλάστηση, που όταν είναι χιονισμένη συναγωνίζεται επάξια τις διάσημες ελβετικές και αυστριακές λίμνες. Εξίσου εντυπωσιακή το Φθινόπωρο, με καταπληκτικά χρώματα, αλλά και την Άνοιξη. Εδώ δεν θα συναντήσετε τα παραδοσιακά χωριά του Πηλίου ή της Ηπείρου, αλλά το φυσικό τοπίο, το καλό φαγητό και η φιλοξενία των ντόπιων θα σας αποζημιώσουν και με το παραπάνω.
Επόμενος προορισμός, η Αράχωβα των Λαρισαίων, το ξακουστό Περτούλι. Σαν τη Χαλκιδική δεν έχει λένε οι Θεσσαλονικείς το καλοκαίρι, σαν το Περτούλι δεν έχει λένε οι Λαρισαίοι το χειμώνα. Εντυπωσιακά απέραντα λιβάδια, χιονοδρομικό κέντρο, καταπληκτικό φαγητό και ένα πανέμορφο κεφαλοχώρι, η Ελάτη, όπου θα βρείτε και τις περισσότερες επιλογές για διαμονή. Λίγο πιο κάτω, η ονομαστή Πύλη Τρικάλων, η φυσική σας πύλη προς το Περτούλι.
Τελευταίος, αλλά όχι έσχατος, προορισμός στην περιοχή, τα ξακουστά Μετέωρα, ένα πραγματικό θαύμα της φύσης. Διάσημος προορισμός όλο το χρόνο, αποτελεί μία ακόμη ιδανική πρόταση για χειμερινές διακοπές. Εάν είστε τυχεροί και πετύχετε χιόνια, τότε το τοπίο είναι απλά μαγικό. Καλύτερη επιλογή διαμονής αποτελεί το Καστράκι, ένα μικρό χωριό ακριβώς κάτω από τους εντυπωσιακούς βράχους των Μετεώρων. Εναλλακτική επιλογή, η όχι και τόσο παραδοσιακή Καλαμπάκα που βρίσκεται λίγο πιο πέρα.
Στη Μακεδονία, κάθε νομός αποτελεί και ξεχωριστό χειμερινό τουριστικό προορισμό. Τα Γρεβενά, με τα όμορφα χωριά και το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας. Η Πιερία με τον Όλυμπο, τον Παλιό Παντελεήμονα και το χιονοδρομικό κέντρο στο Ελατοχώρι. Η Ημαθία, με τα χιονοδρομικά κέντρα στο Σέλι και τα 3 – 5 Πηγάδια. Η Πέλλα με τους καταρράκτες της Έδεσσας, τα Λουτρά Πόζαρ, το χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμάκτσαλαν και τον Παλιό Άγιο Αθανάσιο, που αποτελεί την Αράχωβα των Θεσσαλονικέων. Η Δράμα, με το χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού. Η πανέμορφη Καβάλα, με τα Στενά του Νέστου, τα επονομαζόμενα και Θρακικά Τέμπη. Οι Σέρρες, με το χιονοδρομικό κέντρο του Λαϊλιά και τα Λουτρά στο Άγκιστρο και στο Σιδηρόκαστρο. Η γραφική Φλώρινα, με το πανέμορφο Νυμφαίο, το χιονοδρομικό κέντρο στο Πισοδέρι και τις λίμνες των Πρεσπών. Ακόμα και η βασίλισσα του καλοκαιριού, η Χαλκιδική, που διαθέτει πανέμορφο ορεινό τοπίο, δάση με έλατα, παραδοσιακά χωριά και καλό φαγητό.
Ιδιαίτερη αναφορά θα κάνω στην κουκλίστικη πόλη της Καστοριάς, η οποία είναι μια καθαρά «ελβετική» πόλη. Μια πόλη μοναδική στην Ελλάδα, γι’ αυτό και αποτελεί διάσημο χειμερινό προορισμό στη Βόρεια Ελλάδα. Εάν είστε τυχεροί και την πετύχετε με χιονισμένο τοπίο και με παγωμένα τα νερά της λίμνης, θα νομίζετε ότι βρίσκεστε στη Λουκέρνη ή σε κάποια άλλη ελβετική πόλη.
Κατεβαίνοντας νοτιότερα και προσεγγίζοντας τα χειμερινά «στέκια» των Αθηναίων, δεσπόζουν βεβαίως ο Παρνασσός και η Μύκονος του χειμώνα, η Αράχωβα. Δεν χρειάζεται να πω κάτι παραπάνω για το διασημότερο χειμερινό προορισμό της Ελλάδας. Θα αναφέρω μόνο, ότι για όσους προτιμούν κάτι πιο ήσυχο και λιγότερο κοσμικό από την πολύβουη Αράχωβα, υπάρχουν και άλλα όμορφα χωριά στον Παρνασσό, όπως η Αγόριανη, η δική μου αγαπημένη, αλλά και η Σουβάλα (Πολύδροσος), η Τιθορέα, η Αμφίκλεια κ.ά.
Ένας ακόμη διάσημος προορισμός της Στερεάς Ελλάδας είναι η Ευρυτανία, η Ελβετία της Ελλάδας. Με την αρκετά ενδιαφέρουσα πρωτεύουσά της, το Καρπενήσι, το διάσημο Προυσό και την ομώνυμη Μονή Προυσού, σε ένα τοπίο που κόβει κυριολεκτικά την ανάσα. Θα βρείτε ακόμη χιονοδρομικό κέντρο στο Βελούχι και πολλά πανέμορφα παραδοσιακά χωριά, όπως το Μικρό και το Μεγάλο Χωριό, οι Κορυσχάδες, το Βουτύρο, το Νόστιμο, το Κρίκελλο κ.ά.
Η διαδρομή από το Καρπενήσι για τον Προυσό αποτελεί μία από τις πιο εντυπωσιακές ορεινές διαδρομές της Ελλάδας. Το τοπίο σε αφήνει πραγματικά άφωνο, θυμίζοντας έντονα τα ορεινά τοπία του Μαυροβουνίου (Montenegro). Ωραιότερο σημείο της διαδρομής είναι αυτό στη θέση «Κλειδί», όπου ο δρόμος περνάει κάτω από ένα τούνελ σκαμμένο στο βράχο.
Η φυσική συνέχεια της διαδρομής είναι η ορεινή Πελοπόννησος, την οποία μέχρι σήμερα δεν έχω επισκεφτεί το χειμώνα. Είναι μεγάλη η απόσταση από τη Θεσσαλονίκη και είναι δύσκολο να καλυφθεί στις λίγες ημέρες των διακοπών των Χριστουγέννων. Ελπίζω όμως σύντομα να καταφέρω να την επισκεφτώ, όπως επίσης και την ορεινή Κρήτη.
Για το τέλος άφησα δύο νησιά, τη Σαμοθράκη και τη Θάσο. Όσο παράδοξο και αν ακούγεται, τα δύο αυτά νησιά συνιστούν ιδανικούς προορισμούς και για χειμερινές διακοπές, ειδικά για όποιον αναζητά έναν εναλλακτικό προορισμό, μακριά από την πολυκοσμία. Ότι ιδανικότερο δηλαδή για ασφαλείς χειμερινές διακοπές την περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού.
Θα ξεκινήσω από τη Σαμοθράκη, το «μυστικό» χειμερινό μου προορισμό. Έναν προορισμό που είχα πάντοτε ως «backup», για τις «δύσκολες» ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, σε περίπτωση που οι δημοφιλείς προορισμοί είχαν πληρότητες 100% ή ζητούσαν εξωφρενικές τιμές για διαμονή. Η Σαμοθράκη λοιπόν, τυπικά είναι νησί. Στην πραγματικότητα όμως είναι ένα βουνό μέσα στη θάλασσα. Το όρος Σάος έχει υψόμετρο 1.600 μέτρα και δημιουργεί ένα καθαρά ορεινό τοπίο, το οποίο δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τους διάσημους ορεινούς προορισμούς της χώρας. Εντυπωσιακά τοπία, φαράγγια, δάση, καταρράκτες, βάθρες και αγριοκάτσικα συνθέτουν το ιδανικό χειμερινό σκηνικό, το οποίο μπορείς να απολαύσεις εντελώς μόνος σου, παρέα με τους ντόπιους. Και φυσικά, από ένα τέτοιο ορεινό τοπίο δεν λείπει ούτε το χιόνι, το οποίο είναι ιδιαίτερα συχνό κατά τους χειμερινούς μήνες. Όλο αυτό το πανέμορφο φυσικό τοπίο, το συμπληρώνει η γραφική χώρα της Σαμοθράκης, με τα παραδοσιακά και συχνά χιονισμένα σπίτια της. Και βεβαίως δεν λείπει το καλό φαγητό, με σπεσιαλιτέ φυσικά το κατσικάκι, που «ευδοκιμεί» στο νησί σε κάθε στροφή (μεγάλη προσοχή). Ένας ιδανικός χειμερινός προορισμός για λίγους και τυχερούς. Το μόνο που μπορεί να πάει στραβά είναι ο αέρας, ο οποίος μπορεί να σας αναγκάσει να μείνετε στο νησί περισσότερες ημέρες από όσες υπολογίζατε. Κάποιοι βέβαια δεν θα στεναχωρηθούν καθόλου για αυτό.
Τα ίδια ισχύουν και για την πανέμορφη Θάσο. Ένα από τα αγαπημένα μου νησιά για το καλοκαίρι, αλλά και για το χειμώνα. Ένα εξίσου ορεινό νησί, με μεγαλύτερο υψόμετρο τα 1.200 μέτρα, και αρκετές πιθανότητες να το πετύχετε χιονισμένο το χειμώνα. Πέρα λοιπόν από τις καταπληκτικές παραλίες, που προσελκύουν πλήθος τουριστών το καλοκαίρι, η Θάσος έχει και πολλά παραδοσιακά ορεινά χωριά, με αυθεντικούς και φιλόξενους κατοίκους και πολύ καλό φαγητό σε προσιτές τιμές. Εξίσου ιδανικός προορισμός για τον φετινό «κορονο-χειμώνα», για όσους αναζητούν κάτι ήσυχο, μακριά από την πολυκοσμία και το συνωστισμό.
Με την ελπίδα πως η πανδημία στη χώρα μας θα εξελιχθεί ομαλά, ο φετινός χειμώνας αποτελεί την ιδανική περίοδο για να γνωρίσουμε την ορεινή Ελλάδα και τους χειμερινούς τουριστικούς προορισμούς της χώρας μας. Προορισμούς μοναδικούς και εντυπωσιακούς, που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν, όχι μόνο από τα χιονοδρομικά κέντρα της Βουλγαρίας (Μπάνσκο κλπ.), που κατακλύζονται κάθε χρόνο από Θεσσαλονικείς και άλλους Έλληνες τουρίστες, αλλά ούτε και από τους διάσημους χειμερινούς προορισμούς της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Στην ορεινή Ελλάδα υπάρχουν πολλοί τουριστικοί προορισμοί και πολλά παραδοσιακά χωριά, γνωστά και άγνωστα, κοσμικά ή μακριά από το μαζικό τουρισμό, με αυθεντικούς και φιλόξενους κατοίκους, που προσφέρονται για ήσυχες και ασφαλείς χειμερινές διακοπές. Φέτος είναι η καλύτερη ευκαιρία για να τους επισκεφτείτε και να ανακαλύψετε τον δικό σας ιδανικό εγχώριο χειμερινό προορισμό.
(*) Ο κ. Ιωάννης Γκιτσάκης (twitter @gitsakis) είναι Δικηγόρος Θεσσαλονίκης με ειδίκευση στις Συμβάσεις Παραχώρησης και ΣΔΙΤ, Διδάκτωρ Διοικητικού Δικαίου και Σύμβουλος τουριστικών επιχειρήσεων και επενδύσεων
