Παράνομη κήρυξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την κρατική ενίσχυση ύψους 400 εκατομμυρίων ευρώ, που έλαβε η Alitalia το 2019, με την Κομισιόν να καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ενίσχυση δεν ήταν σύμφωνη με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ και ότι η εταιρία έλαβε αθέμιτο πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της σε εγχώρια και ευρωπαϊκά δρομολόγια.
Η κυβέρνηση της Ιταλίας θα πρέπει τώρα να εισπράξει τα 400 εκατ. ευρώ, συν τους τόκους, από την Alitalia.
Οι ιταλικές αρχές χορήγησαν διάφορα δάνεια στην Alitalia μεταξύ 2017 και 2019, ώστε να μπορέσει ο αερομεταφορέας να συνεχίσει να λειτουργεί, παρά την πτωχευτική του κατάσταση, αρχικά ύψους 900 εκατ. ευρώ και στη συνέχεια 400 εκατ. ευρώ. Κανένα από αυτά τα δάνεια δεν έχει μέχρι στιγμής αποπληρωθεί.
Τον Σεπτέμβριο του 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κήρυξε παράνομα τα δύο πρώτα δάνεια των 900 εκατομμυρίων ευρώ, θεωρώντας ότι επρόκειτο για παράνομη κρατική ενίσχυση, που παρείχε στην εταιρία “αδικαιολόγητο πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της, κατά παράβαση των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις”, όπως ανέφερε τότε η αντιπρόεδρος αρμόδια για τον ανταγωνισμό, Margrethe Vestager.
Η Επιτροπή κατέληξε και πάλι στο συμπέρασμα ότι η Ιταλία δεν ενήργησε ως ιδιωτικός φορέας όταν χορήγησε στη συνέχεια το δάνειο των 400 εκατ. ευρώ, διότι δεν αξιολόγησε την πιθανότητα ανάκτησης των δανεισθέντων χρημάτων και των τόκων. Αντιθέτως, επικεντρώθηκε στη διασφάλιση των εγχώριων και διεθνών δρομολογίων που εκτελούσε τότε η Alitalia.
Οι ιταλικές αρχές δεν θεώρησαν παράνομη την προσφορά αυτής της νέας τονωτικής “ένεσης”, παρά το γεγονός ότι οι κανόνες για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση του ιταλικού αερομεταφορέα δεν επέτρεπαν τη χορήγηση νέων επιδοτήσεων μετά τον δανεισμό του 2017.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, κανένας ιδιώτης επενδυτής δεν θα χορηγούσε αυτό το δάνειο στην εταιρία, οπότε η στήριξη της Ρώμης αντιπροσώπευε ένα “αθέμιτο” οικονομικό πλεονέκτημα, σε σύγκριση με άλλους ανταγωνιστές που εξυπηρετούν τις ίδιες αεροπορικές γραμμές σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Η απόφαση δεν επηρεάζει την εταιρία που προέκυψε από την κατάργηση της Alitalia, την Ita Airways, με τον Ιταλό υπουργό Οικονομίας, Giancarlo Giorgetti, να διαβεβαιώνει ότι η σωστή διαχείριση του κλεισίματος της Alitalia και της γένεσης της Ita Airways έχει αποδειχθεί.
“Ο αποκλεισμός της Ita από τα αιτήματα για την αποπληρωμή του δανείου-γέφυρα προς την Alitalia αποδεικνύει ότι πράττουμε ορθά και θα συνεχίσουμε σε αυτή την κατεύθυνση”, δήλωσε ο κ. Giorgetti στα ιταλικά μέσα ενημέρωσης.
Η Alitalia τέθηκε σε διαδικασία αφερεγγυότητας τον Μάιο του 2017, αλλά συνέχισε να λειτουργεί χάρη στη στήριξη που παρείχε η εκτελεστική εξουσία. Ήταν το 2018 όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε επίσημη έρευνα για να διαπιστώσει αν τα δάνεια του 2017 (900 εκατ. ευρώ) ακολουθούσαν τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Ήδη τον Φεβρουάριο του 2020 οι Βρυξέλλες ξεκίνησαν μια δεύτερη έρευνα για τα 400 εκατ. ευρώ που χορηγήθηκαν τον Οκτώβριο του 2019.
Τον Σεπτέμβριο του 2021, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχε ήδη διαπιστώσει ότι η Ita Airways, η οποία είχε αποκτήσει ορισμένα από τα περιουσιακά στοιχεία της Alitalia το 2021, δεν είναι ο οικονομικός διάδοχος της Alitalia και ως εκ τούτου “δεν υποχρεούται να επιστρέψει την παράνομη κρατική ενίσχυση που έλαβε η Alitalia”.
Η ιταλική κυβέρνηση διαπραγματεύεται, επί του παρόντος, την πώληση της Ita Airways, της οποίας μοναδικός μέτοχος είναι το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών της Ιταλίας.
