Η εποχή των φθηνών αεροπορικών εισιτηρίων και των προσφορών φαίνεται πως έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, καθώς με το τέλος της πανδημίας και την επιστροφή στην κανονικότητα υπήρξε μια “εκρηκτική” άνοδος στις τιμές των αεροπορικών ναύλων, πολύ πάνω από τα επίπεδα του πληθωρισμού, η οποία δεν δείχνει να υποχωρεί, με τους ειδικούς του κλάδου να προειδοποιούν ότι θα υπάρξει συνέχεια.
Σημαντικό τμήμα των ανατιμήσεων αποδίδεται στο αυξημένο κόστος των καυσίμων, παρά τη σημαντική μείωση της τιμής του πετρελαίου, στις έντονες πληθωριστικές πιέσεις σε συνδυασμό με την προθυμία των καταναλωτών να ταξιδέψουν, ακόμη και με τις τιμές αυτές, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική ανάκαμψη της ζήτησης για ταξίδια, η οποία έχει επανέλθει στα προ-πανδημικά επίπεδα.
Οι ειδικοί επί του θέματος σημειώνουν ότι οι ναύλοι θα είναι ακόμη υψηλότεροι κατά περιόδους και σε διαδρομές με τη μεγαλύτερη ζήτηση.
Οι αυξήσεις στις τιμές, αλλά και στους μισθούς έχουν πλήξει τις αερομεταφορές όπως και κάθε άλλον τομέα, με την IATA να προβλέπει αύξηση του λειτουργικού κόστους των αεροπορικών εταιριών κατά 8,1% φέτος, παρά τη σημαντική πτώση της τιμής του πετρελαίου.
Η τιμή των καυσίμων των αεροσκαφών διαμορφώθηκε λίγο κάτω από 95 δολάρια το βαρέλι την περασμένη εβδομάδα, 2% πάνω σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά 46% κάτω σε σχέση με το προηγούμενο έτος και 49% κάτω στην Ευρώπη. Η πτώση αυτή οφείλεται, τόσο στην πτώση των τιμών της ενέργειας από τα υψηλά επίπεδα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, όσο και στη μείωση της διαφοράς μεταξύ των τιμών του αργού πετρελαίου και των καυσίμων των αεροσκαφών, η οποία ήταν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα μέχρι τον Μάρτιο, λόγω των πιέσεων στην ικανότητα διύλισης.
Ωστόσο, τα καύσιμα των αεροσκαφών παραμένουν πάνω από 2,5 φορές ακριβότερα από ό,τι πριν από 20 χρόνια και η μεγαλύτερη παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο, η Σαουδική Αραβία, έχει δεσμευτεί να διατηρήσει την τιμή του πετρελαίου τουλάχιστον στα 80 δολάρια το βαρέλι για να χρηματοδοτήσει τα τεράστια αναπτυξιακά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη στη χώρα.
Η IATA εκτιμά ότι τα καύσιμα θα αντιπροσωπεύουν το 28% του κόστους των αεροπορικών εταιριών φέτος, μειωμένα από το 30% το 2022, αλλά και πάλι υψηλότερα κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με το 2019.
Σύμφωνα με την Ένωση, η “η κερδοφορία του κλάδου είναι εύθραυστη”, καθώς παραμένουν οι κίνδυνοι από την αύξηση των επιτοκίων, την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία, τις πιέσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού και την αύξηση του ρυθμιστικού κόστους, συμπεριλαμβανομένων των “περιφερειακών περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών”.
Ο επικεφαλής της Ryanair, Michael O’Leary, έχει αναγνωρίσει την αύξηση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων, αλλά και το γεγονός ότι οι ναύλοι θα πρέπει όλο και περισσότερο να αντανακλούν το κόστος των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, λέγοντας: “Η περιβαλλοντική φορολογία θα γίνει χαρακτηριστικό των ευρωπαϊκών αεροπορικών ταξιδιών τα επόμενα πέντε χρόνια”. Αυτό ισχύει προτού συνυπολογιστεί η τιμή των βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων -που σήμερα είναι 2,5 έως έξι φορές μεγαλύτερη από την τιμή των καυσίμων των αεροσκαφών- και άλλα κόστη για την απαλλαγή από τον άνθρακα.
Ο γενικός διευθυντής της IATA, Willie Walsh, προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα: “Η πίεση του κόστους είναι οξεία … [και] πολλοί από εκείνους με τους οποίους συνεργαζόμαστε εντείνουν αυτές τις πιέσεις. Τα εμπόδια στην αλυσίδα εφοδιασμού αυξάνουν το κόστος και υπάρχουν θλιβερά παραδείγματα αεροδρομίων και παρόχων υπηρεσιών αεροναυτιλίας που μεταφέρουν το κόστος στις αεροπορικές εταιρίες”.
Ως παραδείγματα, ο κ. Walsh σημείωσε ότι το κόστος διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας στην Ευρώπη αυξήθηκε φέτος κατά 1,9 δισ. ευρώ, σε σχέση με το 2022 και ότι το αεροδρόμιο Schiphol του Άμστερνταμ αύξησε τις χρεώσεις κατά 12%.
Την αύξηση των αεροπορικών ναύλων αποδέχτηκε και ο διευθύνων σύμβουλος της Wizz Air, Jószef Váradi, τονίζοντας, ωστόσο, ότι ο κλάδος είναι εκτεθειμένος σε σημαντικές αυξήσεις του λειτουργικού κόστους.
Κρίσιμο είναι το γεγονός ότι η αύξηση των επιτοκίων αυξάνει το κόστος του χρέους και ανεβάζει τα επιτόκια χρηματοδοτικής μίσθωσης των αεροσκαφών, ένας σημαντικός παράγοντας, καθώς πολλοί αερομεταφορείς, συμπεριλαμβανομένης της easyJet, μισθώνουν μεγαλύτερο μέρος του στόλου τους τώρα από ό,τι πριν από την πανδημία, αφού ολοκλήρωσαν συμφωνίες πώλησης και επαναμίσθωσης με εκμισθωτές για να αντλήσουν κεφάλαια κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Το βασικό επιτόκιο του Ηνωμένου Βασιλείου, που σήμερα είναι 4,5%, ήταν 0,1% μόλις πριν από 18 μήνες. Το αμερικανικό επιτόκιο, τώρα είναι στα 5,25%, ενώ ήταν μηδενικό. Και τα δύο πρόκειται να αυξηθούν περαιτέρω, με τον O’Leary να σημειώνει τον περασμένο μήνα: “Ορισμένα συμβόλαια χρηματοδοτικής μίσθωσης είναι τώρα στο 8%-9%”. Τα επιτόκια αυτά διογκώνουν το ημερήσιο λειτουργικό κόστος και δεν θα μειωθούν μέχρι να πέσουν τα επιτόκια”.
