Αναλαµβάνοντας δυναµικό ρόλο στη διοίκηση των Atrium Hotels και έχοντας παράλληλα ενεργή παρουσία στα συνδικαλιστικά του κλάδου ως µέλος του ΔΣ του ΕΟΤ και της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου, ο Αθηναγόρας Κωνσταντινίδης, είναι από τις περιπτώσεις των νέων στελεχών στην τουριστική – ξενοδοχειακή βιοµηχανία της χώρας, που θα αφήσουν έντονα το αποτύπωµά τους, όπως δείχνουν, τα πρώτα «σηµάδια γραφής».
Καλά διαβασµένος και παρακολουθώντας από κοντά όλες τις εξελίξεις στον Τουρισµό, όχι µόνο σε τοπικό, αλλά πανελλαδικό και παγκόσµιο επίπεδο, ο κ. Κωνσταντινίδης συνιστά µία αξιόλογη και αξιόπιστη «πηγή» πληροφόρησης για τα τουριστικά-ξενοδοχειακά δρώµενα. Αυτό, άλλωστε, προκύπτει από τη συνέντευξή του στο τελευταίο τεύχος του «ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ», στην οποία αναλύει µία σειρά θεµάτων, µε επίκεντρο την εξέλιξη της φετινής, τουριστικής περιόδου στη Ρόδο, αλλά και τις προοπτικές της επόµενης χρονιάς.
Η συνέντευξη
Συνέντευξη στον Κων/νο Στ. Δεριζιώτη
Πορευόμενοι προς την περίοδο αιχμής της φετινής τουριστικής σεζόν, πως διαμορφώνεται η τουριστική κίνηση στο νησί της Ρόδου, τόσο σε επίπεδο αφίξεων, όσο και εσόδων;
Tο 2018, ως γνωστόν, ήταν µια χρονιά ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισµό, ενώ το 2019 άρχισε µε µειώσεις στις προγραµµατισµένες πτήσεις για τη Ρόδο, όπως και για πολλούς άλλους κύριους τουριστικούς προορισµούς της χώρας, οπότε ήταν αναµενόµενο να υπάρξει µια σταθεροποίηση ή µικρή µείωση στον ρυθµό των αφίξεων στο νησί. Συγκεκριµένα, στο πρώτο εξάµηνο οι πτήσεις ήταν µειωµένες κατά περίπου 3% και αφίχθησαν στη Ρόδο περίπου 2,9 εκατ. επισκέπτες. Τελικά καταγράφηκε µια ελαφρά µείωση 1%, σε σχέση µε πέρυσι, µε τις διεθνείς αφίξεις να µένουν στα ίδια επίπεδα. Βέβαια, λόγω της αυξηµένης διάθεσης δωµατίων από την οικονοµία του διαµοιρασµού, οι προκρατήσεις για πολλά ξενοδοχεία ήταν µειωµένες και αρκετά ξενοδοχεία αναγκάστηκαν να δώσουν αυξηµένες προσφορές, µε συνέπεια να έχουµε µείωση σε σχέση µε πέρυσι στο µέσο έσοδο ανά διανυκτέρευση. Εν µέρει αυτό προέρχεται και λόγω της πτώσης στην κατανάλωση των επισκεπτών, η οποία παρατηρήθηκε τόσο εντός, όσο και εκτός των ξενοδοχείων. Ως αποτέλεσµα παρατηρείται ότι ενώ η µείωση των αφίξεων είναι µέχρι τώρα σχετικά µικρή, η σεζόν υστερεί συγκριτικά µε πέρυσι στα έσοδα.
Ποιο, κατά τη γνώμη σας, είναι το χαρακτηριστικό της φετινής τουριστικής σεζόν στο νησί και ποιες είναι οι επιπτώσεις στην πορεία του ροδιακού τουρισμού από το δυναμικό comeback της Τουρκίας, αλλά και προορισμών της Βόρειας Αφρικής, σε συνδυασμό με την υστέρηση που παρατηρήθηκε, μέχρι και τις αρχές Ιουλίου, από τις τουριστικές αγορές της Γερμανίας και της Αγγλίας;
Ως προς την ανάκαµψη φθηνότερων προορισµών της Τουρκίας και της Βόρειας Αφρικής, αναµφίβολα υπήρξε µια αρνητική επίπτωση και στις κρατήσεις της Ρόδου. Όπως όµως έχει αναδείξει έρευνα του INSETE & Travel Audience, κύριοι ανταγωνιστές της Ελλάδας είναι οι προορισµοί της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιταλίας, µε την Τουρκία να βρίσκεται στην 8η θέση, ειδικά για τους πελάτες που προέρχονται από τις βασικές αγορές µας, όπως της Αγγλίας και της Γερµανίας. Σε αυτούς τους Μεσογειακούς προορισµούς παρατηρείται αντίστοιχη ανεπάρκεια ζήτησης για τη φετινή σεζόν, λόγω των προβληµάτων, και αβεβαιότητας που αντιµετωπίζουν οι µεγαλύτερες οικονοµίες της Ε.Ε., καθώς και σηµαντικής πτώσης του δείκτη καταναλωτικής εµπιστοσύνης.
Αξιοσηµείωτο επίσης είναι ότι ο εγχώριος ανταγωνισµός µεταξύ ελληνικών προορισµών είναι µεγαλύτερος από οποιαδήποτε αλλοδαπή χώρα. Είναι, λοιπόν, πολύ σηµαντικό για τη Ρόδο να αναβαθµίζεται συνεχώς, καθώς ο επισκέπτης που έχει αποφασίσει να ταξιδέψει στην Ελλάδα θα µας συγκρίνει µε την Κρήτη, την Κω, την Κέρκυρα, τη Σαντορίνη και άλλους ελληνικούς προορισµούς. Η διαχρονική έλλειψη ενός ολιστικού σχεδιασµού της ανάπτυξης του νησιού θα πρέπει να µας προβληµατίσει.
Ο τουριστικός κλάδος αισιοδοξεί ότι η νέα κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθµού, σε συνεργασία µε τους τουριστικούς φορείς και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), θα επεξεργαστούν ένα ουσιαστικό µεσοπρόθεσµο αναπτυξιακό πλάνο, µε στοχευµένα έργα και µέτρα, µε σκοπό την αναβάθµιση των υποδοµών, την αξιοποίηση και ανάδειξη του µοναδικού πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος του νησιού, µε σκοπό την προσέλκυση υψηλότερης οικονοµικής στάθµης τουριστών και την επιµήκυνση της τουριστικής περιόδου.
Όλα αυτά απαιτούν σχεδιασµό, επιστηµονική ανάλυση και προσέγγιση ώστε να στοχεύσουµε στην προοπτική µιας βιώσιµης τουριστικής ανάπτυξης, αντάξιας για τη Ρόδο.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις από την υπερφορολόγηση του τουριστικού ξενοδοχειακού κλάδου και τη «γιγάντωση» του φαινομένου Airbnb, τόσο στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, όσο και σε αυτό καθ’ αυτό το ροδιακό τουριστικό προϊόν; Πως βιώνετε ως ξενοδόχος αυτή τη νέα πραγματικότητα και τι πρέπει να γίνει για να αλλάξει;
Οι φορολογικές ελαφρύνσεις που δέχθηκε ο κλάδος στον ΦΠΑ είχαν άµεση θετική επιρροή στα αποτελέσµατά µας, γεγονός κρίσιµο για όλες τις επιχειρήσεις εν µέσω µιας δύσκολης περιόδου από πλευράς κατανάλωσης. Εξίσου σηµαντικές είναι οι µειώσεις στον ΕΝΦΙΑ που φέρνει η κυβέρνηση από τον Σεπτέµβρη και η µείωση του φόρου κερδών των επιχειρήσεων στο 24% για τα εισοδήµατα του 2019, όπως και η µείωση του φόρου µερισµάτων στο 5%. Όµως υπάρχουν ακόµα πολλά περιθώρια αύξησης της φορολογικής ανταγωνιστικότητας του τουριστικού κλάδου, µε σηµαντικότερα την περαιτέρω µείωση του ΦΠΑ διαµονής, τη µείωση του µέσου συντελεστή 13% και την αναθεώρηση του φόρου διαµονής.
Ως προς το sharing economy, το δεύτερο τρίµηνο του 2019 η Ρόδος είχε περισσότερα από 2.300 Airbnb και 700 HomeAway καταλύµατα προς ενοικίαση, αυξηµένα κατά σχεδόν 20%, σε σχέση µε πέρυσι (στοιχεία AirDNA). Μελετώντας τα στατιστικά, ενδιαφέρον αποτελεί η πτώση του ρυθµού αυξήσεων (2017: 81%, 2018: 68%, 2019: 19%), κάτι το οποίο αποδεικνύει ότι το φαινόµενο φτάνει σταδιακά σε κορεσµό (σχεδόν ίδια νούµερα έχει και η Αθήνα). Σίγουρα σε αυτό έχει συµβάλει η γενική πτώση της ζήτησης το 2019, αλλά και η αυξηµένη προσφορά των ακινήτων έχει ρίξει τις πληρότητες και τη µέση τιµή, κάνοντας ένα Airbnb κατάλυµα λιγότερο κερδοφόρο για τους ενοικιαστές. Αυτά τα καταλύµατα, ανάλογα µε την τοποθεσία και τα χαρακτηριστικά τους, επηρεάζουν κάθε ξενοδοχείο διαφορετικά. Όµως δεν υπάρχει αµφιβολία ότι απορροφούν ένα σηµαντικό κοµµάτι της ζήτησης και σε µια δύσκολη σεζόν εντείνουν το πρόβληµα στους ξενοδόχους.
Ο τουριστικός κλάδος αναµένει το νέο ρυθµιστικό πλαίσιο της κυβέρνησης ώστε να ενισχυθεί η φορολογική συµµόρφωση (1 στα 3 καταλύµατα δεν διαθέτουν αριθµό µητρώου ακινήτων), να υπάρξει συµµετρική φορολόγηση και να θεσπιστούν προδιαγραφές ασφαλείας.
Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για την επόμενη χρονιά και σε τι επίπεδα διαμορφώνονται οι τιμές των συμβολαίων για το 2020 που υπογράφονται με τους tour operators;
Όπως αναφέρει η τελευταία (αναθεωρηµένη) έκθεση του IMF για την παγκόσµια οικονοµία και οι τελευταίες εκτιµήσεις της Goldman Sachs, ο εµπορικός πόλεµος Αµερικής-Κίνας, η αβεβαιότητα του Brexit, καθώς και η «αναιµική» ανάπτυξη της Γερµανίας και άλλων χωρών της Ε.Ε., δηµιουργούν µια απαισιοδοξία στο διεθνές οικονοµικό περιβάλλον. Σε τελευταία έρευνα του NABE, το 70% των οικονοµολόγων προβλέπει παγκόσµια κρίση µέχρι το τέλος του 2021. Ειδικά για την Ελλάδα, µια συνεχιζόµενη πτώση της στερλίνας και επιφύλαξη των Άγγλων και Γερµανών επισκεπτών στον προγραµµατισµό των διακοπών τους για το 2020, όπως και η αύξηση του διεθνούς ανταγωνισµού, καθιστά τους tour operators απαισιόδοξους για την ερχόµενη σεζόν. Ως αποτέλεσµα, οι µεγαλύτεροι tour operators έχουν σαν κατεύθυνση την υπογραφή συµβολαίων µε µηδενικές αυξήσεις στις τιµές. Όµως, ο ελληνικός, τουριστικός κλάδος έχει αποδείξει ότι αντέχει και σε δύσκολες χρονιές. Οδεύοντας λοιπόν στην ερχόµενη σεζόν, οφείλουµε να αντιµετωπίσουµε όλες αυτές τις προκλήσεις µε λιγότερο φόβο, αλλά περισσότερο δυναµισµό και σκληρή δουλειά.
Μία νέα κυβέρνηση προέκυψε από τις πρόσφατες εκλογές της 7ης Ιουλίου, με τον Ροδίτη, μάλιστα, βουλευτή Δωδεκανήσου, Μάνο Κόνσολα, να αναλαμβάνει χρέη υφυπουργού στο υπουργείο Τουρισμού. Τι περιμένετε από αυτή τη νέα κυβέρνηση προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω ο ελληνικός Τουρισμός, αλλά και σε τοπικό επίπεδο ποιες είναι οι προτάσεις σας για την ενίσχυση του ροδιακού Τουρισμού;
Παρά τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο ελληνικός τουρισµός, βρισκόµαστε σε µια ευνοϊκή συγκυρία για τον κλάδο, αλλά και τη Ρόδο ως προς τα πρόσωπα που έχουν αναλάβει θέσεις ευθύνης. Η κυβέρνηση ευτυχώς έχει θέσει ως βασική προτεραιότητα την ενίσχυση του τουρισµού και είναι θετικό ότι στο κρίσιµο υπουργείο Τουρισµού έχουν τοποθετηθεί άνθρωποι της αγοράς και γνώστες του τουρισµού όπως ο κ. Θεοχάρης και κ. Κόνσολας. Ειδικά για τους νησιώτες, είναι ευτύχηµα που ο βουλευτής Δωδεκανήσου, Μάνος Κόνσολας, επί χρόνια τοµεάρχης τουρισµού της ΝΔ, ανέλαβε υπουργικά καθήκοντα, καθώς γνωρίζει από πρώτο χέρι τα ζητήµατα που αντιµετωπίζει η νησιωτική Ελλάδα, η οποία είναι και η «ραχοκοκαλιά» του ελληνικού τουρισµού. Αξιοσηµείωτη είναι και η καινούρια σύνθεση του ΔΣ του ΕΟΤ, µε δυο πεπειραµένα στελέχη του χώρου, την Πρόεδρο κ. Γκερέκου και τον Γενικό Γραµµατέα κ. Φραγκάκη, να έχουν αναλάβει δυναµικά την ανάπτυξη και προώθηση του ελληνικού τουρισµού.
Επιπλέον, οι Ροδίτες είµαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι για την πορεία του ροδιακού τουρισµού λόγω των νεοεκλεγέντων αρχόντων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του δηµάρχου Αντώνη Καµπουράκη και του περιφερειάρχη Γιώργου Χατζηµάρκου, ανθρώπων µε πολυετή εµπειρία στον τοµέα και µε βαθιά γνώση των τοπικών προβληµάτων, αλλά και των προοπτικών.
Η Ρόδος έχει ανάγκη τη βελτίωση των υποδοµών της πόλης, αλλά και των χωριών, αναβάθµιση των ΜΜΜ, καθαριότητας, µεταξύ πολλών άλλων θεµάτων, αλλά και του σχεδιασµού ενός στρατηγικού πλάνου διαχείρισης και προώθησης του προορισµού, στο οποίο θα βοηθήσουν οι ουσιαστικές συνεργασίες µεταξύ των φορέων EBRD και του ΣΕΤΕ, καθώς και µεταξύ του ΕΟΤ και της Marketing Greece. Τέλος, σε κυβερνητικό επίπεδο είναι κρίσιµο να λυθούν τα προβλήµατα που προκύπτουν από την έλλειψη χωροταξικού σχεδιασµού και χρήσεων γης, και να µειωθούν νοµοθετικά και γραφειοκρατικά εµπόδια αδειοδοτήσεων των νέων επενδύσεων.
Είστε σταθερά μέσα στις πιο κερδοφόρες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Πως το καταφέρνετε; Πως εξελίσσονται οι κρατήσεις και οι διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχεία σας και σε ποια επίπεδα αναμένεται να διαμορφωθούν το δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου;
Είναι γνωστό ότι στα Atrium Hotels δίνουµε µεγάλη έµφαση στο ανθρώπινο δυναµικό. Έχουµε στενή επαφή µε το προσωπικό µας και φροντίζουµε να είναι ευχαριστηµένοι οι άνθρωποι που δουλεύουν κοντά µας, το οποίο φυσικά µεταφράζεται και σε ευχαριστηµένους πελάτες. Με συνεχή αγώνα προς την αναβάθµιση της ποιότητας και των προσφερόµενων υπηρεσιών µας, σαν όµιλος βρισκόµαστε µε ελαφρώς καλύτερες επιδόσεις, συγκριτικά µε πέρυσι, σε υψηλά επίπεδα πληρότητας και καλύτερη µέση τιµή, αλλά µε σχετική πτώση στην κατανάλωση των τµηµάτων.
Ο Σεπτέµβρης για µας είναι εξαιρετικός, µε τον Οκτώβρη να έχει τις γνωστές δυσκολίες, ειδικά προς το τέλος του µήνα.
Για το σύνολο της σεζόν υπολογίζουµε τουλάχιστον να επιτύχουµε τα επίπεδα κερδοφορίας του 2018.
Ποιες είναι οι πιο πρόσφατες επενδυτικές σας κινήσεις και ποια τα επόμενα επενδυτικά και επιχειρηματικά σχέδιά σας;
Εξετάζουµε ευκαιρίες που προσφέρονται σε προορισµούς όπως η Κως, η Αθήνα, η Κρήτη, κ.λπ., αλλά αυτόν τον καιρό το ενδιαφέρον µας επικεντρώνεται στην αγορά ακινήτων στην περιοχή Μάσαρη, στην ανατολική πλευρά της Ρόδου.
