Ο δρ. Ιωάννης Γκιτσάκης, ανοίγει την ατζέντα για τα οφέλη από την υλοποίηση μεγάλων τουριστικών projects μεταξύ των οποίων και η αξιοποίηση της σπουδαίας παρακαταθήκης του Κολοσσού, την προοπτική ίδρυσης Διεθνούς Πανεπιστημίου Τουριστικών Σπουδών αλλά και το «καλοκαίρι των εννέα μηνών στην Ελλάδα».– Κύριε Γκιτσάκη, στην έναρξη της θερινής τουριστικής περιόδου θα ήθελα να ξεκινήσουμε την συνέντευξη από τις πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις σας για την υλοποίηση ορισμένων μεγάλων τουριστικών projects, όπως θεματικών πάρκων, υποθαλάσσιων μουσείων, ουρανοξυστών κ.ά. Ποια από τα projects αυτά θεωρείτε ότι ενδείκνυνται για το νησί της Ρόδου;
Κυρία Φώτη, θα ήθελα καταρχήν να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δίνετε να αναπτύξω κάποιες από τις προτάσεις μου για την τουριστική ανάπτυξη της χώρας μας. Η Ρόδος είναι μία από τις ναυαρχίδες του ελληνικού τουρισμού και ένας από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο. Λόγω των μοναδικών χαρακτηριστικών της αλλά των εκατομμυρίων τουριστών που την επισκέπτονται κάθε χρόνο, η Ρόδος αποτελεί ιδανική βάση για την υλοποίηση εμβληματικών τουριστικών projects, προσελκύοντας μεγάλες εγχώριες και διεθνείς επενδύσεις. Ένα πρώτο εμβληματικό έργο είναι η κατασκευή ενός μεγάλου περιφερειακού θεματικού πάρκου, με αντικείμενο τον ιστορικό και μυθολογικό πλούτο της Ρόδου, τον Κολοσσό, το κάστρο, τους ιππότες κλπ. Ένα τέτοιο θεματικό πάρκο δεν απευθύνεται μόνο στον συνήθη τουρισμό του νησιού, αλλά «παράγει» τουρισμό. Μπορεί να γίνει το νέο σημείο αναφοράς (landmark) του νησιού και να προσελκύσει νέες τουριστικές ροές υψηλής ποιότητας. Ένα ακόμα μεγάλο τουριστικό project που θα μπορούσε να υλοποιηθεί στη Ρόδο είναι ένα τεχνητό υποθαλάσσιο μουσείο για καταδυτικό τουρισμό. Ένα αντίστοιχο μουσείο εγκαινιάστηκε το 2021 στην Αγία Νάπα της Κύπρου και κόστισε μόλις 1 εκατομμύριο ευρώ. Το υποθαλάσσιο αυτό μουσείο θα μπορούσε να ενισχύσει τον καταδυτικό τουρισμό στη Ρόδο και να προσελκύσει σημαντικό αριθμό από τα 6 εκατομμύρια πιστοποιημένων Ευρωπαίων δυτών. Εάν μάλιστα το μουσείο αναπτυχθεί στο Φαληράκι, τότε θα συμβάλλει καθοριστικά στην αλλαγή του σημερινού τουριστικού μοντέλου της περιοχής και στην προσέλκυση ποιοτικότερου τουρισμού. Στο μέλλον θα μπορούσαμε να δούμε στη Ρόδο και ξενοδοχειακά συγκροτήματα με overwater bungalows, όπως τα εμβληματικά ξενοδοχεία στις Μαλδίβες και στο νησί Bora Bora. Πρόσφατα κατέθεσα μία σχετική πρόταση για την ανάπτυξη τέτοιων ξενοδοχείων στην Ελλάδα, αλλά δυστυχώς θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να ξεπεραστούν τα υφιστάμενα νομικά εμπόδια.
– Ένα Διεθνές Πανεπιστήμιο Τουριστικών Σπουδών, το οποίο έχετε αναδείξει ως προοπτική, τι οφέλη θα μπορούσε να έχει για την Ελλάδα; Θα μπορούσε η Ρόδος να διεκδικήσει την έδρα ενός τέτοιου Πανεπιστημίου;
Η δημιουργία ενός Διεθνούς Πανεπιστημίου Τουριστικών Σπουδών ήταν ένα από τα πρώτα άρθρα που έγραψα στις αρχές του 2020. Πράγματι, η χώρα μας θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί το τουριστικό brand name που διαθέτει, προκειμένου να αποκτήσει ηγετικό ρόλο στον τομέα της τουριστικής εκπαίδευσης. Όπως λοιπόν η Αγγλία αποτελεί διεθνή κόμβο οικονομικών σπουδών, με τεράστια οφέλη για την οικονομία της, έτσι και η Ελλάδα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε διεθνή κόμβο τουριστικών σπουδών με αντίστοιχα οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη. Ένα τέτοιο Πανεπιστήμιο θα μπορούσε να προσελκύσει αλλοδαπούς σπουδαστές από όλο τον κόσμο. Με ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, προπτυχιακών και μεταπτυχιακών, τα οποία δεν θα αφορούν μόνο τα λεγόμενα τουριστικά επαγγέλματα, αλλά θα επεκτείνονται και στις εν γένει τουριστικές επιχειρήσεις, με γνωστικά αντικείμενα όπως η οργάνωση και διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων και ξενοδοχειακών μονάδων, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μεγάλων τουριστικών projects, η διαχείριση (project management) και χρηματοδότηση (project finance) τουριστικών έργων, η ανάπτυξη των τουριστικών επιχειρήσεων (business development) η διαχείριση τουριστικών ακινήτων, το τουριστικό μάρκετινγκ, η διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού στις τουριστικές επιχειρήσεις κ.ά. Με προγράμματα, δηλαδή, τα οποία θα απευθύνονται και σε ανώτερα στελέχη τουριστικών επιχειρήσεων, που θα εκπαιδεύονται σε αντίστοιχα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά τμήματα, επιδιώκοντας να στελεχώσουν ανώτερες και υψηλά αμειβόμενες διευθυντικές θέσεις σε παγκόσμιους τουριστικούς ή επενδυτικούς κολοσσούς. Η δημιουργία ενός τέτοιου Πανεπιστημίου θα μπορούσε να μετατρέψει σταδιακά την Ελλάδα σε διεθνή κόμβο τουριστικής εκπαίδευσης, ανοίγοντας στη χώρα μας τον δρόμο προς την «αγορά» της ανώτατης ακαδημαϊκής εκπαίδευσης και δημιουργώντας ένα νέο εθνικό brand, το οποίο θα ταυτίζει την Ελλάδα με την τουριστική εκπαίδευση και θα την καθιστά ηγέτιδα δύναμη στον τομέα αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο. Ιδανικότερη έδρα για την κατασκευή και λειτουργία του προτεινόμενου Διεθνούς Πανεπιστημίου Τουριστικών Σπουδών θεωρώ την Κρήτη και την Ρόδο, λόγω brand name, μεγέθους, υποδομών, ευκολίας πρόσβασης, αριθμού τουριστικών επιχειρήσεων κ.ά.
– Έχετε χαρακτηρίσει την ενεργειακή κρίση ως ευκαιρία για την Ελλάδα και τον ελληνικό τουρισμό και θα ήθελα να μας αναπτύξετε το σκεπτικό σας, με δεδομένο ότι επί του παρόντος μόνο τα προβλήματα βλέπουμε από αυτή την νέα κατάσταση.
Η ενεργειακή και οικονομική κρίση που πλήττει την Ευρώπη μπορεί να διαρκέσει ακόμα και μία δεκαετία. Η κρίση αυτή αναμένεται να επιταχύνει τις εξελίξεις σε τομείς όπως η silver economy ή να επιφέρει τεκτονικές αλλαγές σε τομείς όπως ο χειμερινός τουρισμός. Για την Ελλάδα λοιπόν η ενεργειακή κρίση αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για να διευρύνει το μερίδιο της στην παγκόσμια τουριστική αγορά. Για να αναδειχθεί σε κορυφαίο προορισμό προσέλκυσης Ευρωπαίων συνταξιούχων, λαμβάνοντας σημαντικό μερίδιο από την παγκόσμια αγορά της silver economy. Για να αναδείξει τους τουριστικούς προορισμούς της ορεινής και της ηπειρωτικής χώρας και να προωθήσει με αξιώσεις τον χειμερινό τουρισμό. Για να δώσει πνοή και να ενισχύσει οικονομικά τα μικρά χωριά και τις «ξεχασμένες» κωμοπόλεις της ελληνικής περιφέρειας, αντιστρέφοντας την σημερινή εικόνα της εγκατάλειψης και της ερήμωσής τους. Ειδικά στον τομέα της silver economy, η ήδη υπάρχουσα παγκόσμια τάση για μακρά διαμονή ή μόνιμη εγκατάσταση εύπορων συνταξιούχων από εύρωστες οικονομικά χώρες με ψυχρό κλίμα, σε χώρες με ήπιο και θερμότερο κλίμα, όπως οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, η οποία είναι διεθνώς γνωστή με τον όρο «snowbird tourism», αναμένεται να επιταθεί τα επόμενα χρόνια εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης. Το σημερινό ποσοστό του 7,3% των ενηλίκων πολιτών της Ευρώπης που δηλώνει ότι επιθυμεί την εγκατάστασή του στη Νότια Ευρώπη κατά τη συνταξιοδότησή του, θα μπορούσε ακόμα και να διπλασιαστεί εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης. Η χώρα μας λοιπόν θα πρέπει να εκμεταλλευτεί την παρούσα ενεργειακή συγκυρία προκειμένου να εισέλθει δυναμικά στην παγκόσμια αγορά της silver economy. Η Ρόδος μπορεί να βγει ιδιαίτερα κερδισμένη από αυτή την αγορά, καθώς ο καλός καιρός το χειμώνα και το ήπιο κλίμα της μπορούν να καταστήσουν το νησί σημαντικό πόλο έλξης «ενεργειακών μεταναστών» και τουριστών τρίτης ηλικίας.
– Έχετε επίσης αναφερθεί στην προοπτική καθιέρωσης της χώρας μας ως τουριστικού προορισμού status symbol και μάλιστα αυτό το σαββατοκύριακο διεξάγεται στην Σαντορίνη ένα πολύ ενδιαφέρον συνέδριο για τον luxury τουρισμό και τη θέση της Ελλάδας σε αυτό το κομμάτι της αγοράς. Τι είναι τελικά ο luxury και ο status symbol τουρισμός και πώς μπορεί να επωφεληθεί η χώρα μας; Πώς θα βλέπατε τη θέση της Ρόδου σε αυτή την προοπτική;
Σε ένα πρόσφατο άρθρο αναφέρθηκα στην προοπτική καθιέρωσης της Ελλάδας, όχι απλά ως luxury τουριστικού προορισμού, αλλά ως προορισμού status symbol. Πράγματι, ο τουρισμός αποτελεί μία ραγδαία αναπτυσσόμενη μορφή επίδειξης πλούτου και prestige. Αποτελεί ουσιαστικά το νέο παγκόσμιο status symbol. Ένα πολυτελές ταξίδι, ένα ταξίδι σε εξωτικό προορισμό ή σε μια ακριβή μεγαλούπολη, ένα dream trip γενικότερα, προβάλλονται σήμερα με τον ίδιο τρόπο που παλαιότερα προβαλλόταν ένα ακριβό ρούχο ή μία επώνυμη τσάντα διάσημων οίκων μόδας. Η έννοια του τουριστικού προορισμού status symbol δεν ταυτίζεται με αυτή του luxury τουριστικού προορισμού. Πράγματι, τουρισμό πολυτελείας (luxury tourism) μπορεί να προσφέρει κάθε τουριστικός προορισμός. Δεν μπορεί όμως κάθε luxury τουριστικός προορισμός να κερδίσει και τον τίτλο του status symbol προορισμού. Ενός προορισμού δηλαδή που προσελκύει διασημότητες και οικονομικούς μεγιστάνες, οι οποίοι επιδεικνύουν τις διακοπές τους στον προορισμό αυτό, με τον ίδιο τρόπο που επιδεικνύουν τα πανάκριβα ρούχα, κοσμήματα ή αυτοκίνητά τους. Οι status symbol τουριστικοί προορισμοί είναι λίγοι και συγκεκριμένοι: Η Καραϊβική, το νησί Bora Bora, οι Μαλδίβες, η Νέα Υόρκη, το Ντουμπάι κ.ά. Η Ελλάδα θα μπορούσε να αναδειχθεί και να καθιερωθεί ως τουριστικός προορισμός status symbol, καθώς έχει ήδη κερδίσει το στοίχημα του τουρισμού πολυτελείας και αναδεικνύεται διαρκώς σε έναν από τους καλύτερους προορισμούς για luxury tourism. Είναι λοιπόν καιρός να κάνει και το επόμενο μεγάλο βήμα, περνώντας στην κατηγορία του status symbol τουριστικού προορισμού και διεκδικώντας ένα μεγαλύτερο μερίδιο από μία τεράστια τουριστική αγορά ύψους 500 δισ. ευρώ ετησίως. Η Μύκονος και η Σαντορίνη βρίσκονται πολύ κοντά στο να το επιτύχουν. Σε καλό δρόμο βρίσκονται επίσης η Κρήτη, η Κέρκυρα και βεβαίως η Ρόδος, η οποία προφανώς και μπορεί να αναδειχθεί σε κορυφαίο τουριστικό προορισμό status symbol. Απαιτείται μία στοχευμένη διαφημιστική εκστρατεία για την προβολή, ανάδειξη και καθιέρωση της Ελλάδας (και της Ρόδου), όχι απλά ως luxury τουριστικού προορισμού, αλλά και ως ενός status symbol προορισμού. Ως την Καραϊβική της Ευρώπης. Tην «playground of the rich» της Μεσογείου. Παράλληλα θα πρέπει να δημιουργηθούν, σε κεντρικό (Υπουργείο Τουρισμού και ΕΟΤ) και σε περιφερειακό επίπεδο (Περιφερειών, Οργανισμών Διαχείρισης Προορισμών ή νησιών, όπως η Ρόδος), ειδικά τμήματα social media, που θα παρακολουθούν και θα αναπαράγουν διαρκώς όλες τις αναρτήσεις διασημοτήτων στα social media από τις διακοπές τους στην Ελλάδα. Να σημειώσω, βεβαίως, ότι στόχος δεν είναι μόνο η προσέλκυση διασημοτήτων, οικονομικών κροίσων, «γαλαζοαίματων», επικεφαλής πολυεθνικών κολοσσών και του διεθνούς jet set, αλλά και η προσέλκυση «κοινών θνητών» από όλο τον κόσμο, οι οποίοι θα θελήσουν να πραγματοποιήσουν ένα ονειρεμένο ταξίδι ζωής (dream trip), σε μία χώρα ή σε ένα νησί που αποτελεί τουριστικό προορισμό των διασημοτήτων και των πλουσίων, και να προσπαθήσουν έτσι να «κλέψουν» λίγη από τη λάμψη τους.
– Έχετε καταθέσει και ορισμένες ενδιαφέρουσες προτάσεις για την ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού, και μάλιστα έχετε συμπεριλάβει και τη Ρόδο στους προορισμούς που θα μπορούσαν να προσελκύσουν χειμερινό τουρισμό. Πόσο εφικτό είναι τελικά και γιατί παραμένει μόνο ως ευχολόγιο αυτή η προοπτική;
Η καθιέρωση της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού τεσσάρων εποχών αποτελεί διαχρονικό στόχο του ελληνικού τουρισμού. Η μη επίτευξή του οφείλεται σε πολλούς λόγους, όπως είναι π.χ. το κόστος των προσφερόμενων υπηρεσιών σε σύγκριση με άλλους ανταγωνιστικούς προορισμούς, ο καλός καιρός το χειμώνα και η έλλειψη χριστουγεννιάτικης ατμόσφαιρας. Ο σημαντικότερος λόγος όμως είναι πως δεν πιστέψαμε ποτέ ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει και χειμερινό τουριστικό προορισμό. Αν το πιστέψουμε και εργαστούμε σοβαρά με ορίζοντα 10ετίας, τότε το στοίχημα του χειμερινού τουρισμού μπορεί να κερδηθεί. Απαιτείται βέβαια να γίνουμε ανταγωνιστικοί και σε αυτό θα βοηθήσει και η μείωση της φορολογίας (ιδίως σε θέρμανση, μετακινήσεις και διαμονή). Να μετατρέψουμε το μειονέκτημα του καλού καιρού σε πλεονέκτημα, προβάλλοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας, τα οποία μπορεί να απολαύσει ένας τουρίστας με σύμμαχο τον καλό καιρό: Την ομορφιά του φυσικού τοπίου, τη γραφικότητα της αρχιτεκτονικής των ορεινών χωριών μας, τον πλούτο της ελληνικής γαστρονομίας, αλλά και την έλλειψη μαζικού τουρισμού, η οποία παρέχει μία αίσθηση υγειονομικής ασφάλειας, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό στη μετά-Covid εποχή. Να αναπτύξουμε την τουριστική «βιομηχανία» των Χριστουγέννων, ακολουθώντας το παράδειγμα των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης. Να προσελκύσουμε χειμερινές φοιτητικές εκδρομές, οι οποίες σήμερα κατευθύνονται στην συντριπτική τους πλειοψηφία στο Μπάνσκο της Βουλγαρίας. Και να διαφημίσουμε την Ελλάδα ως χειμερινό τουριστικό προορισμό, με μία ειδική και στοχευμένη καμπάνια, η οποία θα απευθύνεται καταρχήν στις χώρες των Βαλκανίων και της Ευρώπης (όπου υπάρχει ήδη το σχετικό καλοκαιρινό «υπόβαθρο»), αλλά και στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου (Αίγυπτος, Ισραήλ, Λίβανος, Ιορδανία), για τις οποίες η Ελλάδα αποτελεί τον κοντινότερο ευρωπαϊκό χειμερινό τουριστικό προορισμό.
Όσον αφορά στη Ρόδο, πράγματι την συμπεριέλαβα στο άρθρο μου για τα «νησιά του χειμώνα». Η εύκολη πρόσβαση, η ζωντανή πόλη, το εντυπωσιακό μεσαιωνικό κάστρο (το οποίο μπορείς να απολαύσεις καλύτερα το χειμώνα, χωρίς τα πλήθη των τουριστών), τα δασώδη βουνά, η φημισμένη κοιλάδα των πεταλούδων, το ορεινό τοπίο και τα παραδοσιακά χωριά της Ρόδου, την καθιστούν ιδανικό προορισμό και τον χειμώνα. Μπορεί αυτό να ξενίζει όσους πιστεύουν ότι η Ρόδος είναι κυρίως «ήλιος και θάλασσα». Θα αναφέρω όμως το παράδειγμα των Δαλματικών ακτών, που περιλαμβάνονται ακόμα και στα χειμερινά εκδρομικά προγράμματα των ελληνικών τουριστικών πρακτορείων. Οι Κροάτες, λοιπόν, εκμεταλλευόμενοι την τεράστια φήμη που απέκτησε το Ντουμπρόβνικ λόγω των γυρισμάτων της δημοφιλούς σειράς Game of Thrones, κατάφεραν να μετατρέψουν την περιοχή τους σε δημοφιλή τουριστικό προορισμό τεσσάρων εποχών. Γιατί να μην ακολουθήσει και η Ρόδος αυτό το παράδειγμα; Το μεσαιωνικό κάστρο και η παλιά πόλη της Ρόδου μπορούν να αποτελέσουν πόλο έλξης τουριστών από όλο τον κόσμο ακόμα και το χειμώνα. Αρκεί να προβληθούν με τον κατάλληλο τρόπο. Και η προσέλκυση κινηματογραφικών παραγωγών, τηλεοπτικών σειρών εποχής, διαφημιστικών εκστρατειών μεγάλων οίκων μόδας και μουσικών video clips δημοφιλών ξένων καλλιτεχνών, αποτελούν ιδανικό τρόπο προβολής. Το Game of Thrones δημιούργησε μία «σχολή» τηλεοπτικών σειρών, που στηρίζονται σε αυτό (όπως η νέα δημοφιλής σειρά House of the Dragon) ή έχουν ανάλογο concept. Και η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου αποτελεί ιδανικό σκηνικό για την προσέλκυση τέτοιων τηλεοπτικών ή κινηματογραφικών παραγωγών. Τέλος, στα «νησιά του χειμώνα» συμπεριέλαβα και την Σύμη, καθώς η γραφικότερη χώρα των Δωδεκανήσων δημιουργεί έναν πραγματικό πίνακα ζωγραφικής, ο οποίος είναι εξίσου υπέροχος τόσο το καλοκαίρι όσο και σε μία ηλιόλουστη χειμωνιάτικη μέρα. Άλλωστε οι περισσότερες από τις εντυπωσιακές φωτογραφίες των νησιών μας, που προβάλλονται σε όλα τα τουριστικά περιοδικά και ιστοσελίδες, είναι τραβηγμένες τον χειμώνα.
– Τελικά κύριε Γκιτσάκη, η Ελλάδα είναι θερινός τουριστικός προορισμός ή μπορεί να γίνει προορισμός τριών ή ακόμα και τεσσάρων εποχών;
Η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου δολαρίων! Προφανώς και ο στόχος της Ελλάδας των τεσσάρων εποχών είναι εφικτός. Ίσως όμως η στρατηγική μας να είναι λανθασμένη. Χρόνια τώρα οι σχετικές διαφημιστικές καμπάνιες προσπαθούν να αναδείξουν την διαφορετικότητα κάθε εποχής. Επικεντρώνονται στο τι διαφορετικό μπορείς να κάνεις στην Ελλάδα (ή στην προβαλλόμενη Περιφέρεια, νησί ή τουριστικό προορισμό) κάθε εποχή του χρόνου. Ίσως πρέπει να ακολουθήσουμε μία διαφορετική προσέγγιση: Να μην προβάλουμε την εποχιακή διαφοροποίηση, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Την εποχιακή ενοποίηση. Με μία βασική διαφημιστική καμπάνια για την Ελλάδα ως τουριστικό προορισμό τριών εποχών. Η οποία θα ενοποιεί τις τρεις εποχές (άνοιξη, καλοκαίρι και φθινόπωρο) και θα εκπέμπει το μήνυμα μιας συνεχόμενης τουριστικής περιόδου διάρκειας εννέα μηνών. Έχοντας ως κεντρικό μήνυμα το «Ελλάδα, εννέα μήνες καλοκαίρι». Μία καμπάνια, που θα αποσκοπεί στο να διασφαλίσει το πρώτο και ρεαλιστικότερο ζητούμενο, δηλαδή την επέκταση της τουριστικής περιόδου την άνοιξη και το φθινόπωρο, επεκτείνοντας και στις δύο αυτές εποχές την τουριστική εμπειρία που προσφέρει η χώρα μας το καλοκαίρι. Αυτή η προσέγγιση ταιριάζει περισσότερο στην Ρόδο, η οποία, λόγω του καλού κλίματος, βρίσκεται πολύ κοντά στον στόχο του τουρισμού τριών εποχών. Παράλληλα, θα πρέπει να σχεδιαστεί και μία δεύτερη διαφημιστική εκστρατεία, ειδικά για την περίοδο του χειμώνα. Μία στοχευμένη καμπάνια για την προβολή των ορεινών τουριστικών προορισμών της χώρας μας, αλλά και των νησιών εκείνων που θα μπορούσαν να εξελιχθούν και σε χειμερινούς προορισμούς. Των «νησιών του χειμώνα», δηλαδή, μεταξύ των οποίων, και μάλιστα σε περίοπτη θέση, βρίσκεται και η Ρόδος.
ΠΗΓΗ: www.dimokratiki.gr
