Συγκριτική προσέγγιση δύο τουριστικών προορισμών: Κρήτη vs. Phu Quoc (Βιετνάμ)

του Ιωάννη Γκιτσάκη (*)
Η Κρήτη αποτελεί αναμφίβολα τη ναυαρχίδα του ελληνικού τουρισμού και έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως, προσελκύοντας κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες και έχοντας τεράστιες δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης.

Για τους λόγους αυτούς θεωρείται ως η καταλληλότερη βάση για την υλοποίηση εμβληματικών τουριστικών projects στην Ελλάδα, όπως ανέπτυξα στο άρθρο μου με τίτλο «Κρήτη, η ναυαρχίδα του ελληνικού τουρισμού αποτελεί ιδανική βάση για την ανάπτυξη μεγάλων τουριστικών projects».

Το Phu Quoc από την άλλη είναι ένα μικρό νησί που βρίσκεται στον κόλπο της Ταϊλάνδης στο Νότιο Βιετνάμ, με μέγεθος περίπου όσο η Κέρκυρα, το οποίο συνιστά τον πιο δημοφιλή νησιωτικό τουριστικό προορισμό του Βιετνάμ, αν και παραμένει ακόμα σχετικά άγνωστο στο ευρύτερο ταξιδιωτικό κοινό.

Θα αναρωτηθεί κανείς για ποιο λόγο επιχειρείται η σύγκριση δύο τόσο ανόμοιων τουριστικών προορισμών. Ο λόγος της σύγκρισης είναι ότι τα δύο αυτά νησιά προσέλκυσαν το 2019 περίπου τον ίδιο αριθμό τουριστών. Συγκεκριμένα, η Κρήτη είχε 4,4 εκατομμύρια διεθνείς αεροπορικές αφίξεις, ενώ το Phu Quoc είχε 3,7 εκατομμύρια αεροπορικές αφίξεις, με το συνολικό αριθμό τουριστών να ανέρχεται σε περίπου 5,1 εκατομμύρια, έναντι μόλις 25.000 τουριστών το έτος 2000. Το γεγονός λοιπόν ότι ένα πολύ μικρότερο και σχετικά άγνωστο νησί του Βιετνάμ προσελκύει αντίστοιχο αριθμό τουριστών με τη ναυαρχίδα του ελληνικού τουρισμού, θεωρώ ότι καθιστά τη σύγκριση των δύο νησιών αν μη τι άλλο ενδιαφέρουσα. Η επιχειρούμενη συγκριτική προσέγγιση των δύο νησιών γίνεται σε τέσσερα βασικά πεδία (παραλίες, χώρες προέλευσης τουριστών, θεματικά πάρκα και γαστρονομία), στα οποία τα δεδομένα είναι συγκρίσιμα και μπορούν να οδηγήσουν σε αξιοποιήσιμα συμπεράσματα.

Με δεδομένο λοιπόν ότι η θάλασσα και οι παραλίες είναι ο βασικότερος λόγος για να επισκεφτεί κάποιος ένα νησί, το πρώτο πεδίο σύγκρισης ανάμεσα στα δύο νησιά αφορά τις παραλίες τους. Η μεν Κρήτη είναι προικισμένη με ένα μεγάλο αριθμό όμορφων παραλιών με πεντακάθαρα κρυστάλλινα νερά που ικανοποιούν όλα τα γούστα. Ανάμεσα σε αυτές ξεχωρίζουν ορισμένες παραλίες «παγκόσμιας κλάσης», όπως είναι ο Μπάλος, το Ελαφονήσι, η Φαλάσαρνα, το Βάι και η εξωτική παραλία στο γειτονικό νησάκι Χρυσή (Γαϊδουρονήσι). Από την άλλη, το Phu Quoc έχει μόνο μία παραλία «παγκόσμιας κλάσης», την παραλία Sao (Bai Sao), ορισμένες «συμπαθητικές» παραλίες μετρημένες στα δάκτυλα του ενός χεριού και δυο τρεις πολύ μικρές παραλίες στα γειτονικά νησάκια του An Thoi.

Η παραλία Sao

Η υπόλοιπη ακτογραμμή του νησιού παρουσιάζει μία εντελώς απαράδεκτη εικόνα, με μολυσμένα θολά νερά και σκουπίδια, η οποία σε πολλά σημεία θυμίζει περισσότερο σκουπιδότοπο παρά ένα τουριστικό νησί, όπως φαίνεται και στις παρακάτω φωτογραφίες.

 

 

Το γεγονός αυτό μάλιστα δεν αποτελεί μυστικό, καθώς υπάρχουν εκατοντάδες σχετικές αναφορές στο διαδίκτυο από τουριστικές ιστοσελίδες και travel bloggers.

Παρόλα αυτά, ελάχιστοι τουρίστες και ακόμα λιγότεροι επενδυτές φαίνεται να πτοούνται από το γεγονός ότι το νησί παρουσιάζει σε πολλά σημεία την εικόνα σκουπιδότοπου. Πίσω από τις γεμάτες σκουπίδια παραλίες έχουν ανεγερθεί πολυτελή resorts, τα οποία κατακλύζονται από τουρίστες που απολαμβάνουν τον ήλιο και το μπάνιο τους στις πισίνες των ξενοδοχείων. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται και υπερπολυτελή ξενοδοχεία γνωστών αλυσίδων (InterContinental, JW Marriott, Crowne Plaza, Melia, Ritz-Carlton, Novotel κ.ά.), τα οποία βραβεύονται κάθε χρόνο ως τα καλύτερα πολυτελή ξενοδοχεία της Ασίας στα World Travel Awards.

Novotel Phu Quoc

Το δε νησί αποτελεί σήμερα ένα πραγματικό εργοτάξιο, καθώς κατασκευάζονται συνεχώς καινούρια πολυτελή ξενοδοχεία σε ολόκληρη την ακτογραμμή του, ακόμα και στα σημεία εκείνα όπου η θάλασσα είναι μολυσμένη και εντελώς ακατάλληλη για κολύμπι. Μάλιστα, το Phu Quoc αποτελεί σήμερα έναν από τους πιο αναπτυσσόμενους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως, προσελκύοντας επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Όσον αφορά στις χώρες προέλευσης των τουριστών, στην μεν Κρήτη το μεγαλύτερο ποσοστό τουριστών προέρχεται από την Ευρώπη (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Ελβετία και Ιταλία). Οι Ρώσοι τουρίστες το 2019 ήταν μόλις 130.000, ενώ πολύ μικρότερος ήταν ο αριθμός των τουριστών από την Κίνα και άλλες χώρες της Ασίας. Αντιθέτως, στο Phu Quoc το μεγαλύτερο ποσοστό τουριστών προέρχεται από τη Ρωσία και ακολουθούν η Σιγκαπούρη, η Μαλαισία, η Ταϊλάνδη, η Κίνα και άλλες ασιατικές χώρες. Ανασταλτικό παράγοντα για την προσέλκυση στην Κρήτη και γενικότερα στην Ελλάδα τουριστών από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελεί βεβαίως η απαίτηση βίζας Σένγκεν. Ενώ για το νησί Phu Quoc, σε αντίθεση με ότι ισχύει για το υπόλοιπο Βιετνάμ, έχει προβλεφθεί ειδικό καθεστώς εξαίρεσης βίζας (visa exemption) 30 ημερών, για όλους τους αλλοδαπούς τουρίστες που επιθυμούν να επισκεφτούν για διακοπές το συγκεκριμένο νησί και μόνο. Συνεπώς, ένας Ρώσος ή Κινέζος τουρίστας μπορεί εύκολα να επισκεφτεί το νησί Phu Quoc για διακοπές έως 30 ημέρες χωρίς βίζα. Σε παλαιότερο άρθρο μου  έχω επισημάνει ότι η χώρα μας θα πρέπει να υποβάλει σχετική πρόταση προς τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να επιτραπεί η είσοδος ιδίως Ρώσων και Κινέζων τουριστών στην Ελλάδα χωρίς βίζα. Να προβλεφθεί, δηλαδή, ότι οι τουρίστες αυτοί θα μπορούν να επισκεφτούν αποκλειστικά και μόνο τη χώρα μας (και όχι να κινηθούν ελεύθερα εντός του χώρου Σένγκεν), χωρίς βίζα, παρά μόνο με μία ειδική άδεια ή σφραγίδα επί του διαβατηρίου, κατά την είσοδό τους στην Ελλάδα.

Ένα άλλο ενδιαφέρον πεδίο σύγκρισης ανάμεσα στα δύο νησιά είναι τα θεματικά πάρκα. Στην Κρήτη υπάρχουν ορισμένα θεματικά πάρκα, τα οποία όμως είναι μικρής κλίμακας, με μεγαλύτερο αυτό του «Κρηταγενούς Δία». Αντιθέτως, στο νησί Phu Quoc έχει κατασκευαστεί το μεγαλύτερο θεματικό πάρκο του Βιετνάμ, το VinWonders Phu Quoc, το οποίο χωρίζεται σε έξι επιμέρους πάρκα (European Street, Fantasy World, Viking Village, The Seashell, Adventure World, Typhoon World) και περιλαμβάνει επίσης ζωολογικό κήπο – σαφάρι και πολυτελές ξενοδοχείο. Το εισιτήριο εισόδου στο θεματικό πάρκο κοστίζει 20 ευρώ για τους ενήλικες και 32 ευρώ το ενιαίο εισιτήριο για είσοδο στο θεματικό πάρκο και στο ζωολογικό κήπο – σαφάρι. Επιπλέον, στο γειτονικό νησάκι Thom (Hon Thom), στα νότια του Phu Quoc, κατασκευάστηκε πρόσφατα και ένα δεύτερο μεγάλο θεματικό πάρκο, το SunWorld Hon Thom Nature Park, το οποίο μάλιστα συνδέεται με το νησί Phu Quoc μέσω του μεγαλύτερου υπερθαλάσσιου τελεφερίκ στον κόσμο, μήκους περίπου 8 χιλιομέτρων, σε μία εντυπωσιακή διαδρομή με θέα που κόβει την ανάσα.

Phu Quoc cable car

Στο άρθρο μου για τα μεγάλα τουριστικά έργα που μπορούν να κατασκευαστούν στην Κρήτη, έχω αναφερθεί στην κατασκευή ενός μεγάλου περιφερειακού θεματικού πάρκου μυθολογίας και περιπέτειας (Labyrinth), αλλά και στη δημιουργία ενός υποθαλάσσιου μουσείου για καταδυτικό τουρισμό, τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλουν στην τουριστική ανάπτυξη του νησιού και στην προσέλκυση μεγάλου αριθμού τουριστών υψηλής ποιότητας.

Τέλος, στον τομέα της γαστρονομίας, η Κρήτη αποτελεί αναμφίβολα κορυφαίο προορισμό παγκοσμίως. Η κρητική κουζίνα και τα κρητικά προϊόντα βραβεύονται διαρκώς σε διεθνείς διαγωνισμούς και επιβραβεύονται από Έλληνες και ξένους τουρίστες. Το Phu Quoc είναι διάσημο παγκοσμίως κυρίως για την παραγωγή πιπεριού. Η τοπική κουζίνα περιλαμβάνει κυρίως ψάρια και θαλασσινά, τα οποία διατίθενται σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Αυτό όμως που ξεχωρίζει στο Phu Quoc είναι η ευκολία πρόσβασης του τουρίστα στις τοπικές γεύσεις και στα τοπικά προϊόντα. Καθημερινά πραγματοποιούνται δεκάδες ημερήσιες εκδρομές στις φάρμες πιπεριού του νησιού, αλλά και σε οινοποιεία και φάρμες μαργαριταριών, ενώ υπάρχει και τουριστικό λεωφορείο hop on hop off , το οποίο κάνει καθημερινά 13 φορές το γύρο του νότιου τμήματος του νησιού και σταματά σε 15 σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος.

Ιδιαίτερο χρώμα δίνουν στο νησί οι πολύχρωμες αγορές και ιδίως η νυχτερινή αγορά street food στην πρωτεύουσά του, η οποία αποτελεί βασικό αξιοθέατο του νησιού. Στην αγορά αυτή ο τουρίστας μπορεί να περιπλανηθεί ανάμεσα σε εκατοντάδες πάγκους πλανόδιων μικροπωλητών, στους οποίους διατίθεται μεγάλη ποικιλία εδεσμάτων και τοπικών προϊόντων σε πολύ χαμηλές τιμές. Η νυχτερινή περιπλάνηση στους πολύχρωμους πάγκους και η δοκιμή μεγάλης ποικιλίας τοπικών γεύσεων και προϊόντων αποτελεί καθημερινή συνήθεια των περισσότερων τουριστών και έναν από τους βασικούς λόγους προσέλκυσης τουριστών στο νησί.

Phu Quoc Night market

Το παράδειγμα αυτών των αγορών street food, οι οποίες είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στην Ασία (αλλά και στην Κεντρική και Νότια Αμερική), θα μπορούσε να ακολουθήσει τόσο η Κρήτη όσο και άλλοι δημοφιλείς ελληνικοί τουριστικοί προορισμοί. Η δημιουργία υπαίθριων πολυχώρων street food, αντίστοιχων με αυτούς που συναντάμε στα food courts των περισσότερων εμπορικών κέντρων της χώρας μας, θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο, αλλά και μέσο για την προώθηση των τοπικών προϊόντων κάθε προορισμού, φέρνοντας τον τουρίστα σε άμεση επαφή με την ποικιλία της τοπικής κουζίνας και τον πλούτο των τοπικών γεύσεων. Στην ανάπτυξη του street food στην Ελλάδα αναμένεται να συμβάλει το νέο θεσμικό πλαίσιο για την οργάνωση και λειτουργία του υπαίθριου εμπορίου, το οποίο προβλέπει και ρυθμίζει τους όρους για την αδειοδότηση και δραστηριοποίηση στην παρασκευή και πώληση έτοιμου φαγητού και ποτών επί του δρόμου (street food market).

Από τη συγκριτική προσέγγιση που επιχειρήθηκε παραπάνω, ανάμεσα στο δημοφιλέστερο ελληνικό νησί και σε ένα σχετικά άγνωστο τουριστικό νησί του Βιετνάμ, επιβεβαιώνεται για μία ακόμα φορά ότι η Κρήτη αποτελεί έναν τουριστικό προορισμό με τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, πολλές από τις οποίες παραμένουν ακόμα ανεκμετάλλευτες. Όταν ένα πολύ μικρότερο νησί, όπως το Phu Quoc, με μία ακτογραμμή που παρουσιάζει σε πολλά σημεία την εικόνα πραγματικού σκουπιδότοπου, καταφέρνει να προσελκύει τον ίδιο περίπου αριθμό τουριστών με τη ναυαρχίδα του ελληνικού τουρισμού, να αποτελεί κυριολεκτικά ένα τεράστιο εργοτάξιο όπου κατασκευάζονται εκατοντάδες πολυτελή ξενοδοχεία και να συνιστά έναν από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς προσέλκυσης διεθνών επενδύσεων, συγκεντρώνοντας δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε περισσότερα από 300 τουριστικά projects, τότε αντιλαμβάνεται κανείς ότι η Κρήτη, καθώς και άλλοι δημοφιλείς ελληνικοί τουριστικοί προορισμοί, είναι σήμερα αρκετά υποτιμημένοι και δεν εκμεταλλεύονται πλήρως τις αναπτυξιακές τους δυνατότητες.

Ειδικά το νησί της Κρήτης έχει τεράστιες αναπτυξιακές προοπτικές, όπως έχω αναλύσει στο σχετικό άρθρο μου, και μπορεί να αποτελέσει την ιδανική βάση για την υλοποίηση των μεγαλύτερων τουριστικών projects στην Ελλάδα, όπως ένα Διεθνές Πανεπιστήμιο Τουριστικών Σπουδών, μία σειρά πρότυπων νέων οικισμών για την ανάπτυξη του silver economy, ένα μεγάλο περιφερειακό θεματικό πάρκο μυθολογίας και περιπέτειας, ένα Διεθνές Κέντρο Προώθησης της Μεσογειακής Διατροφής, έναν Οργανισμό Τυποποίησης, Προώθησης και Σύνδεσης Ελληνικών Προϊόντων Διατροφής και Τουρισμού, ένα υποθαλάσσιο μουσείο για καταδυτικό τουρισμό κ.ά. Τα εμβληματικά αυτά έργα, σε συνδυασμό με την εφαρμογή μιας πολιτικής εξαίρεσης βίζας (visa exception), όπως αυτή που εφαρμόζεται στο νησί Phu Quoc, για την προσέλκυση τουριστών από τη Ρωσία, την Κίνα και άλλες χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μπορούσαν να ενισχύσουν την εικόνα της Κρήτης ως τουριστικού προορισμού τεσσάρων εποχών και να την αναδείξουν στον κορυφαίο τουριστικό προορισμό της Μεσογείου και σε έναν εκ των μεγαλύτερων τουριστικών προορισμών παγκοσμίως, υπερδιπλασιάζοντας τις τουριστικές αφίξεις και τα τουριστικά έσοδα και αναβαθμίζοντας το συνολικό brand name της Κρήτης σε διεθνές επίπεδο.

(*) Ο κ. Ιωάννης Γκιτσάκης (twitter @gitsakis) είναι Δικηγόρος Θεσσαλονίκης με ειδίκευση στις Συμβάσεις Παραχώρησης και ΣΔΙΤ, Διδάκτωρ Διοικητικού Δικαίου και Σύμβουλος τουριστικών επιχειρήσεων και ε